Мавзу: Жараён ва оқимларни бошқаришни синхронлаш

Soprotsess (coprocess, coroutine)

• – aynan bir xil jarayonlar bilan teng huquqli o’zaro ta’sir qiluvchi jarayon;
• o’zining joriy lokal boshqaruvini (program counter) saqlaydi;
• resume (Q) amali yordamida boshqa xamkor Q jarayon bilan o’zaro ta’sir qiladi.
• Bir nechta hamkor jarayonlar bir biri bilan resume operatori yordamida o’zaro ta’siri to’liq teng huquqli hisoblanadi. Ushbu o'zaro ta'sir mexanizmi protsedura chaqiruvidan tubdan farq qiladi.

Jarayonlar o’zaro bog’liqlik shabloni (paradigma): ishlab chiquvchi - iste’molchi

• Jarayonlarning o'zaro ta'sirini amalga oshirish dasturlashning o'nlab yillar davomida rivojlangan klassik paradigmalaridan (shablonlaridan) biriga asoslanishi mumkin.
• Jarayonlarning o’zaro ta’sir paradigmalaridan eng ko’p tarqalganlaridan biri – ishlab chiquvchi – iste’molchi shabloni.
• Ishlab chiquvchi-jarayon (producer) iste’molchi-jarayonlar (consumer) foydalanadigan ba’zi ma’lumotlar buferini yaratadi.

• Ushbu paradigmani amalga oshirishda ikkita jarayonni bog’lash uchun cheklanmagan va cheklangan buferdan foydalanishi mumkin.
• Cheklanmagan bufer (unlimited buffer) sxemasida foydalaniladigan bufer o’lchamida nazariy jihatdan chegara yo’qligi taxmin qilinadi.
• Cheklangan bufer (bounded buffer) sxemasida esa aniq cheklangan bufer o’lchamidan foydalaniladi, masalan, BUFFER_SIZE konstantasidan.

Buferni taqdim etish C dasturlash tilida quyidagicha ko’rinishda bo’lishi mumkin:

Ishlab chiqaruvchi algoritmi sxemasi:

Mos ravishda iste’molchi-jarayonni amalga oshirish:

Ushbu kodlardan ixtiyoriy tizimda ishlab chiquvchi – iste’molchi sxemasini amalga oshirish uchun shablon (pattern) sifatida qo’llash mumkin.

Jarayonlar aloqasi

• Jarayonlarning bevosita aloqasi va ular harakatini sinxronlash uchun mumkin bo’lgan mexanizmlari. Bulardan eng ko’p tarqalgani – xabarlar tizimi; buning uchun jarayonlar o’zaro umumiy o’zgaruvchilarga murojaat qilmasdan aloqa qiladi.
• Jarayonlar o’rtasida aloqa vositasini quyidagi ikkita amal ta’minlaydi:
• send (message ) – message xabarini uzatish; xabar o’lchami o’zgarmas yoki o’zgaruvchan bo’lishi mumkin;
• receive (message ) – message buferiga xabar qabul qilish.
• Agar P va Q jarayonlar o’zaro aloqani talab qilsa, ularga quyidagilar zarur bo’ladi:
• Bir biri bilan aloqa o’rnatish (communication link)
• Xabarlarni send/receive ko’rinishda almashish.
• Aloqani amalga oshirish fizik (umumiy xotira, shina qurilmasi) yoki mantiqiy (mantiqiy xususiyatli) bo’lishi mumkin.