Mavzu: “jismoniy tarbiya darslari orqali o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning pedagogik imkoniyatlari”

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI


BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
Jismoniy tarbiya fakul`teti "Sport" kafedrasi RAXMATOV RAVSHAN
Jismoniy tarbiya va jismoniy madaniyat yo`nalishi.

Mavzu: “JISMONIY TARBIYA DARSLARI ORQALI O‘QUVCHILARNI VATANPARVARLIK RUHIDA TARBIYALASHNING PEDAGOGIK IMKONIYATLARI”

5141900 - Jismoniy tarbiya va jismoniy madaniyat ixtisosligi bakalavr ilmiy darajasini olish uchun yozilgan
BITIRUV - MALAKAVIY ISH


(2011-2012 o`quv yili)
Ilmiy rahbar: o`qituvchi p.f.n M.Aslonova Rasmiy opponent: katta o`qituvci S.SH.AKRAMOV.


BUXORO – 2012

Ma’qullayman Tasdiqlayman
Ilmiy rahbari: “Sport” kafedrasi mudiri:
B.B. Ma’murov

«28» avgust 2011 y. «28» avgust 2011 y.

BuxDU Jismoniy tarbiya fakulteti bitiruvchisi “ ” mavzuidagi malakaviy bitiruv ishi ustida olib borilishi lozim bo‘lgan ishlar yuzasidan TOPShIRIQLAR JADVALI

T\r	Ishning mazmuni	Bajarilish muddati	Natija
1.	Bitiruv malakaviy mavzuini kafedra va fakultet kengashida tasdiqlanib olish rejalarini rasmiylashtirish.	sentiyabr	ijro etildi.
2.	Mavzu buyicha zaruriy ilmiy-uslubiy materiallarni o‘rganish.	sentiyabr,oktyabr,noyabr	ijro etildi.
3.	Sport kurashi mashg‘ulotlarini rejalashtirishning ilmiy-amaliy asoslari	oktyabr, noyabr	ijro etildi.
4.	Mavzu buyicha ilmiy manbalarni o‘rganish. Adabiyotlar bilan ishlash.	sentiyabr, yanvar	ijro etildi.
5.	Tuplangan materiallarni sistemalashtirish	yanvar	ijro etildi.
6.	Malakaviy bitiruv ishining 1-bobini tayyorlash	fevral	ijro etildi.
7.	Malakaviy bitiruv ishining 2-bobini tayyorlash va xulosalash	mart	ijro etildi.
8.	Ishni yakunlash, tahrir etish va oqqa ko‘chirish	Mart, aprel	ijro etildi.
9.	Malakaviy bitiruv ishining borishi to‘g‘risida kafedraga hisobot berish.	may	ijro etildi.
10.	Ishni ilmiy rahbar taqrizi bilan kafedraga topshirish.	May	ijro etildi.
11.	Dastlabki himoya jarayonida qatnashish.	may	ijro etildi.

Bitiruvchi kurs talabasi:
Ilmiy rahbar M.Aslonova

“JISMONIY TARBIYA DARSLARI ORQALI O‘QUVCHILARNI VATANPARVARLIK RUHIDA TARBIYALASHNING PEDAGOGIK IMKONIYATLARI” " MAVZUSI BO`YICHA BITIRUV MALAKAVIY ISH

REJASI
KIRISH.

1. BOB. JISMONIY TARBIYA DARSLARIDA O‘QUVCHILARNI VATANPARVARLIK RUHIDA TARBIYALASH PELAGOGIK MUAMMO SIFATIDA.

1. 
   O‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning mohiyati.
   
2. 
   Maktab uquvchilarini vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda milliy kurashning ahamiyati.
   
3. 
   Jismoniy tarbiya darslarida o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning hozirgi darajasi.
   

I BOB yuzasidan xulosalar.

2. BOB. JISMONIY TARBIYA DARSLARIDA O‘QUVCHILARINI VATANGA MUHABBAT RUHIDA TARBIYALASHNING YO‘L VA VOSITALARI

1. 
   Jismoniy tarbiya darsi jarayonida o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash yo‘llari va vositalari.
   
2. 
   Sinfdan tashqari tadbirlarda maqol va hikmatli so‘zlardan foydalanib, o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash yo‘llari.
   

II BOB yuzasidan xulosalar. Umumiy xulosalar.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati.
M U N D A R I J A.
KIRISH 3
I BOB. JISMONIY TARBIYA DARSLARIDA O‘QUVCHILARNI VATANPARVARLIK RUHIDA TARBIYALASH PELAGOGIK MUAMMO SIFATIDA.

1. 
   O‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning mohiyati 9
   
2. 
   Maktab uquvchilarini vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda milliy kurashning ahamiyati 28
   
3. 
   Jismoniy tarbiya darslarida o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning hozirgi darajasi 40
   

I BOB yuzasidan xulosalar 48
II BOB. JISMONIY TARBIYA DARSLARIDA O‘QUVCHILARINI VATANGA MUHABBAT RUHIDA TARBIYALASHNING YO‘L VA VOSITALARI

1. 
   Jismoniy tarbiya darsi jarayonida o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash yo‘llari va vositalari 49
   
2. 
   Sinfdan tashqari tadbirlarda maqol va hikmatli so‘zlardan foydalanib, o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash yo‘llari 54
   

II BOB yuzasidan xulosalar 58
Umumiy xulosalar 59
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati 61

KIRISH.

Mavzuning dolzarbligi. Respublikamizdagi ijtimoiy – iqtisodiy o‘zgarishlar ta’lim sohasida tub islohotlarni talab qilmoqda. Chunki, jamiyat taraqqiyotida yuqori rivojlanish bosqichini boshdan kechirayotgan mamlakatlar tajribasida ta’lim – tarbiyaga alohida e’tibor qaratilganligi va uning jamiyat rivojiga ta’siri insoniyat tomonidan e’tirof etilmoqda.
Prezidentimiz I.Karimov ta’kidlaganidek: “O‘z kindik qoni to‘kilgan, ota- bobolari xoki yotgan ona yurtning dunyoda tengsiz, muqaddas Vatan deb biladigan odamning maqsad-muddaolari aniq, g‘urur va iftixori yuksak bo‘ladi.
Vatan ravnaqi avvalo uning farzandlariga, ularning ma’naviy va jismoniy kamolotga bevosita bog‘liq”.¹
Shaxsning barkamolligida ta‘lim – tarbiyaning roli nihoyatda muhimligi pedagogik manba‘larda keng miqyosda asoslangan. Buni Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov ham o‘z asarlarida, sermazmun nutqlarida tez – tez takrorlaganlar. “…hammamiz yana bir haqiqatni anglab yetmoqdamiz. Faqatgina chinakam ma‘rifatli odam inson qadrini, millat qadriyatlarini, bir so‘z bilan aytganda, o‘zligini anglash, erkin va ozod jamiyatda yashash, mustaqil davlatimizning jahon hamjamiyatida o‘ziga munosib, obro‘li o‘rin egallashi uchun fidoiylik bilan kurashish mumkin”.²
Demak, ijtimoiy – iqtisodiy taraqqiyotda jahon xamjamiyatiga kirish, tenglar ichida teng qadam tashlamoq uchun, ta’lim – tarbiyada halqimiz tajribasida sayqal topib, uzoq asrlardan buyon ta’lim – tarbiya vositasi bo‘lgan milliy qadriyatlarimizni e’zozlash, ularning yosh avlodni axloqiy-estetik shakllantirishdagi mohiyatini teran his etmoq, hayotiy zaruratga aylandi.
Darhaqiqat, kelajagi buyuk davlat yaratish, halqning turmush madaniyatini oshirish inson aql – tafakko‘rini kuchga kiritishga imkon ochilayotgan davrda barcha imkoniyatlarni ishga solmaslik, «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonun va «Kadrlar




¹ I.Karimov. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. Toshkent, Ma’naviyat, 2008 y. 73- bet.
² I.Karimov “Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevoridir: Toshkent, 1997 y.5 – bet.
tayyorlash Milliy dasturi» tamoyillarini bajarishga hissa qo‘shmaslik, fuqarolik burchini anglamaslik bilan tengdir.
«Chindan ham, vatan tuyg‘usi, vatan tushunchasi biz uchun sajdagohday muqaddas, sajdagohday pok va ulug‘ bo‘lmog‘i kerak»³.
Mustaqillikning hayotbaxsh sharofati o‘laroq o‘tmishga nazar solsak, biz qanday yutuqlarga erishdik (Maktablar soni va terining ko‘payishi, ma’lumotlilar sonining ortishi) va qaysi o‘rinda kamchiliklarga yo‘l qo‘ydik (kishilar o‘rtasida o‘zaro hurmat, imon, e’tiqod, sharm – hayo, ota – ona qadri, oilaviy burch) ayon bo‘ladi.
Tadqiqotimizning mavzusi tarixiy o‘tmishni tahlil etishni taqozo etmaydi, balki kelajak avlodni baxtiyor ko‘rmoq uchun bugun nimalarga e’tibor qaratish, qanday ishlarni amalga oshirishni jadallashtirish zarurligini ilmiy – nazariy jihatdan talqin etadi. Zero “O‘z tarixini bilmaqdigan, kechagi kunini unutgan millatning kelajagi yo‘q. Bu haqiqat kishilik tarixida ko‘p bora o‘z isbotini topgan”.⁴
Ayniqsa, yoshlarda Vatan tuyg‘usini shakllantirish Vatanimiz o‘tmishi, madaniyati, ma’naviyatini o‘rganish asosida hozirgi kundagi asosiy vazifalarni anglab yetmoqlik muqaddas ona Vatanni buguni va kelajagi ana shu yosh avlodga bog‘liqligini har bir yuragida o‘ti bor Vatan farzandi Vatan istiqlolini himoya qilishga har doim tayyor turishi, Vatani madaniyati, ma’naviyati va ma’rifatini rivojlantirish, uni dunyo sivilizatsiyasi darajasiga yetkazish uchun mas’ul ekanini anglab yetmoqlikka tayyorlash zarur.
«Jamiyat taraqqiyotining asosi, uni muqarrar halokatdan qutqarib qoladigan yagona kuch – ma‘rifatdir».




³ I.Karimov. “Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir”..Toshkent, 1995 y.247 – bet.
⁴ I.Karimov. Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch. Toshkent, Ma’naviyat, 2008 y. 4- bet.
«Aql – zakovatli, yuksak ma‘naviyatli kishilarni tarbiyalay olsakkina, oldimizga qo‘ygan maqsadlarga erisha olamiz, yurtimizga farovonlik va taraqqiyot qaror topadi».⁵
«Biron – bir jamiyat ma‘naviy imkoniyatlarini, odamlar ongida ma‘naviy va axloqiy qadriyatlarni rivojlantirmay hamda mustahkamlamay turib o‘z istiqbolini tasavvur eta olmaydi».⁶
Darhaqiqat, O‘zbekiston azaldan ma‘naviy qadriyatlarga boy bo‘lib, ajdodlarimiz tomonidan ko‘p asrlar mobaynida yaratib kelingan g‘oyat ulkan, bebaho ma‘naviy va madaniy merosni o‘rganish milliy o‘zlikni anglashning asosidir.
Shning uchun ham biz bitiruv malakaviy ishimizning mavzusini « Jismoniy tarbiya darslari orqali o‘quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning pedagogik imkoniyatlari », deb atadik.