Mavzu: Keksayish va keksalik. Uzoq umr ko`ruvchilar

Mavzu: Keksayish va keksalik. Uzoq umr ko`ruvchilar

Reja:

• 1. Keksayish va keksalik davriga umumpsixologik tavsifnoma.
• 2. Yosh bosqichlari va chegaralari.
• 3. Keksa inson shaxsining xususiyati.
• 4. Inson umrini uzaytirish omillari.

Psixogerontologiya fanida gerontologiya, involyusiya, geriatriya,gerogigiena, geteroxronlik kabi ilmiy tushunchalar mavjud:
Gerontologiya -grekcha so‘z bo‘lib - keksayishning, keksalikning kelib chiqishi demakdir.
Geriatriya so‘zi keksaygan inson shaxsini davolashni bildiradi.

Psixogerontologiya fanida gerontogenezning evolyusion omillari qatoriga I.V.Davidovskiy nasliy, ekologik, biologik, ijtimoiy alomatlami kiritadi.

Psixogerontologiya fanida gerontogenezning evolyusion omillari qatoriga I.V.Davidovskiy nasliy, ekologik, biologik, ijtimoiy alomatlami kiritadi.

• D.Bromley insonni qarish sikli uchta bosqichdan iborat bo‘lishini ta’kidlaydi:
• 1) “ishdan, xizmatdan uzoqlashish” (iste’fo) - 66-70 yosh:
• 2) keksalik (70 va undan katta yosh),
• 3) munkillagan keksalik (hasta keksalik va o‘lim) – maksimum 110 yosh. Shu bilan birga (keksayishning qonuniyatlari ham kashf qilingan, ular qatoriga quyidagilami kiritish mumkin:
• 1) geteroxronlik (har xil vaqtlilik) qonuni;
• 2) o‘ziga xoslik qonuni;
• 3) xilma-xillik qonuni.

Qarilikning birinchi davri gerontogenez yoki keksayish davri deb ataladi.

• Ko‘pchilik olimlarning fikriga ko‘ra, bu davr 60 dan keyin boshlanadi. Ba’zi olimlar esa bu davrni ayollarda 55 yoshdan, erkaklarda 60 yoshdan keyin boshlanadi, deya ta’kidlashgan. Bu yoshdagi insonlarni 3 guruhga bo'lish mumkin:
• qariyalar
• keksalar
• uzoq umr ko‘ruvchilar

Xorij olimi Bernsayd bu davrni 4 guruhga ajratgan:

• 60—69yoshgacha qarilikdan oldingi davr,
• 70—79 yoshgacha qarilik,
• 80—89 yoshgacha keksalik,
• 90—99 yoshgacha munkillagan qarilik.