Мавзу: Кимё ва озик-овкат саноати корхоналарида ишлаб чикаришни

2. Kalendar-rejalashtirish me’yorlari va ularni hisoblash usullari

Tezkor ishlab chiqarishni rejalashtirish jarayonida har xil ishlab chiqarishni tashkil etish me’yoriylari ishlatiladi:

1. 
   bir tekislik koeffitsienti;
   
2. 
   uyg‘unlik koeffitsienti;
   
3. 
   ishlab chiqarish siklining uzoqligi va boshqalar.
   

Ishlab chiqarishni tashkil etish usullariga qarab korxonada quyidagi kalendar-rejalashtirish hisobotlar o‘tqaziladi:
SHaxsiy ishlab chiqarishda:

• 
  mahsulot tayyorlashning ishlab chiqarish siklining uzoqligi;
  
• 
  mahsulot tayyorlashda sexlarning ishida vaqtning o‘tib ketish;
  
• 
  buyurtmalarni bajarishning terma va mahsulotning sikllik grafiklari;
  
• 
  ishlab chiqarish maydoni va asbob-uskunalarni to‘la ta’minlash.
  

Seriyalab ishlab chiqarish:

• 
  detallar partiyasining hajmlari;
  
• 
  ularni tayyorlashning davriyligi;
  
• 
  detallar partiyasi tayyorlashning ishlab chiqarish sikli uzoqligi;
  
• 
  detallarning to‘planib qolishi (miqdori).
  

Ommaviy ishlab chiqarish:

• 
  oqim liniyalarning takti va ish tartiblari grafigi;
  
• 
  konveyer liniyasi harakatining tezligi;
  
• 
  oqim liniyada ish joylari soni;
  
• 
  liniyani ichida (texnologik, transport, aylanma, sug‘urta) me’yordan ortiq mahsulotning to‘planib qolishi;
  
• 
  liniyalararo (aylanma, sug‘urta) me’yordan ortiq mahsulotning to‘planib qolishi.
  

Rejali hisoblar va kalendar – rejali me’yoriylar samaradorlikning bir necha qo‘shiluvchilariga ta’sir etadi: mehnat unumdorligining oshishiga, mahsulot tannarhining kamayishiga, tuganlanmagan ishlab chiqarishni belgilangan darajada saqlash, aylanma mablag‘larning aylanish darajasining oshirishga va boshqalarga.
Kalendar – rejali me’yoriylarni ishlab chiqish jarayonida quyidagi usullardan foydalanish mumkin:

• 
  statistik – operatsiyalararo vaqt me’yorlarini, nazorat operatsiyalarining bajarilish vaqtini, mahsulotni yig‘ilib qolish miqdorini aniqlash zarurati tug‘ilganda;
  
• 
  analitik – ritmlar miqdorini, ishlab chiqarish siklining uzoqligini, detallar partiyasi ishlab chiqarishning o‘tib ketishini, aylanma zadellarni hisoblashda;
  
• 
  iqtisodiy-matematik – ko‘p ko‘rsatmali oqim liniyalarida miqdorlarni belgilash uchun.