Mavzu: Kimyoviy reaksiya tenglamalari, kimyoviy muvozanatga doir masala va mashqalar bajarish

Muvozanatdagi sistemaning temperaturasi oshirilsa, muvozanat endotermik reaksiya tomonga ya'ni issiklik yutilishi bilan boradigan reaksiya tomonga siljiydi. Masalan, yukori temperaturada (1000°) H2 va O2 dan H2O xosil bulish reaksiyasida 2H2+O2=2H2O +Q temperaturani 2000° gacha oshirsak, muvozanat suvning parchalanish reaksiyasi tomoniga siljiydi, chunki bu reaksiya issiklik yutilishi bilan (endotermik) boradi.

• Muvozanatdagi sistemaning temperaturasi oshirilsa, muvozanat endotermik reaksiya tomonga ya'ni issiklik yutilishi bilan boradigan reaksiya tomonga siljiydi. Masalan, yukori temperaturada (1000°) H2 va O2 dan H2O xosil bulish reaksiyasida 2H2+O2=2H2O +Q temperaturani 2000° gacha oshirsak, muvozanat suvning parchalanish reaksiyasi tomoniga siljiydi, chunki bu reaksiya issiklik yutilishi bilan (endotermik) boradi.

Temperaturaning ta'siri

3. Muvozanatdagi sistemaning bosimi oshirilsa, muvozanat xajm kamayadigan ya'ni molekulalar kam xosil bo’ladigan reaksiya tomonga siljiydi. Masalan, ammiak siyetazi reaksiyasida ishtirok etayotgan gazlar nisbati 1:3:2 dan iborat yoki 3H2 + N2 = 2NH3 ya'ni 4 xajm dastlabki gazlardan ikki xajm maxsulot xosil bo’ladi. Binobarin, bosim oshirilganda muvozanat NH3 xosil bo’lish reaksiyasi tomonga siljiydi.

3. Muvozanatdagi sistemaning bosimi oshirilsa, muvozanat xajm kamayadigan ya'ni molekulalar kam xosil bo’ladigan reaksiya tomonga siljiydi. Masalan, ammiak siyetazi reaksiyasida ishtirok etayotgan gazlar nisbati 1:3:2 dan iborat yoki 3H2 + N2 = 2NH3 ya'ni 4 xajm dastlabki gazlardan ikki xajm maxsulot xosil bo’ladi. Binobarin, bosim oshirilganda muvozanat NH3 xosil bo’lish reaksiyasi tomonga siljiydi.

Agar tenglamaning chap va o’ng tomonidagi molekulalar soni teng bo’lsa bosimning o’zgarishi kimyoviy muvozanatga ta'sir etmaydi. Masalan:

CO2 + H2 = CO + H2O

reaksiyasining muvozanati bosim o’zgarganida o’zgarmay qoladi.

Bosimning ta'siri