Tashqi muhit bilan issiqlik almashmasdan ro’y beradigan jarayonga adiabatik jarayon deyiladi - Tashqi muhit bilan issiqlik almashmasdan ro’y beradigan jarayonga adiabatik jarayon deyiladi
- Adiabatik jarayonda Q=0 va bunga ko’ra termodinamikaning 1-qonuni quyidagicha yoziladi: dА = - dU yoki –dА = dU. (a) formula ichki energiya kamayganda, gaz sovuydi va adiabatik kengayishda bajarilgan ish ichki energiya hisobiga bo’lishini ko’rsatadi. (b) formula esa gazning adiabatik siqilishida ichki energiyaning oshishini, gazning esa isishini ko’rsatadi. Bu jarayon tashqi kuchlarning ish bajarishi hisobiga amalga oshadi. Gazning ishi manfiydir
- Adiabatik jarayon uchun Puasson tenglamasi:
- pV = const bunda = Cp/Cv
- - adiabata ko’rsatkichi deyiladi.
- Cp-izobarik jarayondagi gaz issiqlik sig’imi.
- Cv-izoxorik jarayondagi gaz issiqlik sig’imi.
- BOG’LANGAN VA ERKIN ENERGIYA
- Sistema ichki energiyasini ishga aylantirib bo’ladigan qismi – erkin energiya (G) deyiladi. Ishga aylantirib bo’lmaydigan qismi esa, bog’langan energiya (Wbog’) deyiladi
- U = G + Wbog’
- Sistemani istalgan jarayonda bajargan ishi erkin energiyani o’zgarishidan katta bo’lmaydi: A G
- Agar A = G bo’lsa, bunday jarayon qaytar jarayon deyiladi. Lekin xayotda qaytar jarayon sodir bo’lmaydi. Ya’ni, sistema ish bajarib bo’lgandan keyin dastlabki holatiga qaytib kelmaydi.
- TERMODINAMIKANING 1-QONUNINI TIRIK ORGANIZMGA TATBIQI
- Oziq–ovqat mahsulotlarining organizmda singish jarayonida ximiyaviy energiya bog’lanishlari tashqi muhitga sarflanadigan ∑Qi issiqlikni kompensatsiyalashga (qoplashga) va ∆U=0 da ∑Ai ish bajarishga sarf bo’ladi.
- ∑W= ∑Qi + ∑Ai
- Organizmning issiqlik yo’qotishi issiqlikning atrof muhitga tarqalishi va organizmning ish bajarishga sarf bo’lishi bilan bog’liqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
