Mavzu: Kompyuter arxitekturasi tushunchasi va ishlashning umumiy mexanizmlari. Kompyuter evolyutsiyasi. Kompyuterning asosiy xarakteristikalarini

EHM(elektron hisoblash mashinasi)ning tarixi.
O‘tgan asrning 40-yillaridan boshlab EHMning rivojlanish davri boshlandi. Ushbu EHM larning arxitekturasini arifmetik va mantiqiy amallar, boshqarish, xotira, axborotni kiritish va chiqarish kabi qurilmalar tashkil qiladi. O‘zining taraqqiyot darajasi, xotirasi va tezligiga qarab EHM lar asosan 5 ta avlodga bo‘linadi.
Birinchi avlod: 1945-1955 yillarni o‘z ichiga oladi. EHMlarida elektron sxemalarning barcha elementlari alohida detallar ko’rinishida tayyorlanar edi. Ularning ichida eng muhimlari hozirgi paytda eski radio va televizorlarda uchratish mumkin bo’lgan vakuumli elektron lampalar edi.
Birinchi avlod mashinilari katta zallarni egallagan holda, yuzlab tonna og’irlikka ega bo‘lib, yuzlab kVt elektr energiyasini sarflar va ularning tezligi sekundiga 10-20 ming arifmetik amalgacha edi. 1945-yilda ENIAK nomli kompyuter yaratildi. Bu kompyuter 18000 ta elektron lampa dioddan iborat bo’lib, 300 kvadrat metrdan kattaroq yuzaga ega xonaga joylangan edi. Uning lampalari tez qizib ketar va ishdan chiqar edi. Shu sababli bu kompyuter bir necha minut ishlab to’xtab qolar edi.
EHM avlodlari.
Ikkinchi avlod (1955-1965 yillar o’rtalarini o’z ichiga oladi) EHMlari tranzistorlarning ixtiro qilinishi tufayli paydo bo’ldi. Tranzistorlardan foydalanish radiolampalarga nisbatan kam joy egallab, kamroq energiya sarflar va ishonchliroq ishlar edi. Bu hol EHMni ixcham, arzon va tejamli qilishga imkon beradi. Ularning tezligi sekundiga 10 mingdan 100 ming arifmetik amalni bajarar edi.
Uchinchi avlod (1965-1970 yillar) EHMlarining asosini integral sxemalar tashkil qiladi (bunday sxemalar birinchi marta AQShdagi Kaliforniya shtatidagi Santa-Klara shahrida yaratilgan). Elektron sxemalarning ishonchlilik darajasi, ular baholarining arzonlanishi, o’lchamlarning ixchamligi ishlab chiqarishni avtomatlashtirishga keng imkoniyat yaratdi. Bu avlod EHMlari tezligi sekundiga 100 mingdan 1 mln. arifmetik amalni bajarar edi. 1964-yil IBM kompaniyasi tomonidan IBM System kompyuteri yaratildi.