Mavzu: Kompyuter injiniringning jamiyatga foydali va xavfli jihatlari

---

Ilmiy ish 
Mavzu: Kompyuter injiniringning jamiyatga foydali va xavfli jihatlari
1.Kirish. Axborot-texnologiyaning jamiyatdagi o’rni 
2.Asosiy qism. Axborot-texnologiyaning jamiyatga foydasi va xavfli jihatlari 
3.Xulosa. 
Axborot-texnologiyaning jamiyatdagi o’rni 
Kirish 
Xozirgi vaqtda jamiyatni axborot kommunikatsiya texnologiyalarsiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Har bir 
mamlakatda zamonaviy axborot-texnologiyalari sohalari rivojlangan. Mamlakatimizda ham hukumatimiz 
tomonidan zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish va rivojlantirish axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari sohasida kadrlar tayyorlash tizimini yanada takomillashtirish,dasturiy 
ta’’minot vositalarini ishlab chiquvchilarni ragbatlantirishni yanada kuchaytirish bo’yicha chora-tadbirlar 
bo’lib o’tyapti. Kompyuter injiniringi ham eng talab qilinadigan va yuqori haq to’lanadigan sohalardan 
biri bo’lib hisoblanib kelinmoqda.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2002-yil 30-maydagi “Kompyuterizatsiyani rivojlantirish va 
axborot-kommunikatsion texnologiyalarni joriy etish to’g’risida”gi qaroriga binoan mamlakatimizda 
kompyuter tizimlarini bosqichma-bosqich rivojlantirishning quyidagi muhim vazifalari belgilanadi: 
- 
real iqtisodiy sohalarida, boshqaruv, biznes, fan va ta’lim sferasida kompyuter va axborot 
texnologiyalarini keng joriy etish; 
- 
turli aholi qatlamlarining zamonaviy kompyuter va axborot tizimlaridan keng foydalanish

---

- 
uchun sharoitlarni yaratish; 
- 
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida yuqori malakali kadrlar potensialini 
tayyorlashni tashkil etish; 
- 
butun mamlakat hududida axborot-kommunikatsion texnologiyalarning texnik 
infratuzilmasini rivojlantirish; 
- 
mamlakatimizda dasturiy mahsulotlarini ishlab chiqishni rag’batlantirish. 
Axborot texnologiyalarini rivojlantirishning davlat tomonidan qo’llab-quvvatlanishi o’z 
natijalarini bermoqda. 
Asosiy qism 
Axborot-texnologiyaning jamiyatga foydasi va xavfli jihatlari 
YUNESKO tomonidan qabul qilingan ta’rifga ko’ra, IT axborotni qayta ishlash va saqlash bilan 
shug’ullanuvchi kishilar mehnatini samarali tashkil etish usullarini o’rganuvchi o’zaro bog’liq 
bo’lgan ilmiy, texnologik, muhandislik fanlari majmuasidir; kompyuter texnologiyalari va 
odamlar va ishlab chiqarish uskunalarini tashkil etish va o’zaro ta’sir qilish usullari, ularning 
amaloy qo’llanilishi, shuningdek, bularning barchasi bilan bog’liq ijtimoiy, iqtisodiy va 
madaniy muammolar. AT ning o’zi murakkab tayyorgarlikni, yuqori boshlang’ich xarajatlarni 
va bilim talab qiladigan texnologiyani talab qiladi. 
Axborot texnologiyalari hodisa sifatida ikki qirrali qilichdir. Bu fanning barcha sohalari 
olimlari o’rtasidagi cheksiz bahs-munozaralar ob’ektidir. Va bahsning asosiy savoli - yaxshi 
yoki yomonmi? 
Axborot texnologiyalari dunyoning narigi chekkasidagi turli odamlar bilan uyingizdan 
chiqmasdan muloqot qilishning cheksiz imkoniyatlarini bildiradi. Lekin kunlar davomida 
kompyuterdan chiqmaslik, ko’zlar shishgan, kutubxonadagi haqiqiy kitobning shitirlashini 
eshitmaslik albatta axborot texnologiyalarining salbiy tomonlari. 
Axborot texnologiyalaridan foydalanishning salbiy oqibatlari haqida Rossiya Federatsiyasi 
Ta’lim vazirligining ‘’Axborot madaniyati to’g’risida’’ gi xatida ham topish mumkin, bolalar va 
o’smirlarda haddan tashqari ishtiyoq natijasida autism xavfiga ishora qiladi. Ammo bu 
kompyuterlashishning yagona salbiy ta’siri emas. 
Insoning bunday salbiy o’zgarishiga misollar: kompyuter o’yinlari, Internet, dasturlash va 
umuman axborot texnologiyalari uchun sevimli mashg’ulotlar. 
Afzalliklari 
Albatta, axborot texnologiyalari ko’p afzalliklarga ega – birinchi navbatda, bu qulaylik. Endi 
IT inson faoliyatining tobora ko’proq sohalarini qamrab oladi – bu ta’lim, sa’nat va aloqa.
Texnologik yutuqlar tufayli odamlar endi mahsulotni sotib olish uchun safarbar bo’lishlari 
shart emas, chunki ular uni qurilmalaridan bir mata bosish bilan olishadi. Yangi 

---

texnologiyalar paydo bo’lishi bilan yangi ish o’rinlari ham yaratilmoqda. Masala, veb-
mualliflar, raqamli marketing uchun ma’sullar, video o’yinlar dizayneri va boshqalar.
Texnologiya tufayli bugungi kunda oziq-ovqat mahsulotlarini yaxshiroq saqlab qolish 
mumkin, kundalik hayotning boshqa ko’plab jihatlari ham mavjud. 
Raqamli texnologiyalar bizga boshqa olamdagi odamlar, millatlar va madaniyatlar bilan 
tanishish imkoniyatini berdi. 
Kamchiliklari 
Garchi texnologiya sog’liqni saqlash sohasida ajoyib yutuqlarni rivojlantirishga imkon bergan 
bo’lsa-da, uni o’lchovsiz ishlatadigan odamlarga zarar yetkazishi mumkin. 
Texnologiyadan haddan tashqari foydalanish odamlar orasidagi masofani keltirib chiqaradi. 
Masalan: restoranga tashrif buyurish va ko’p hollarda odamlar ovqatlanish paytida juda kam 
muloqot qilishlarini anglash odatiy holder, chunki ular doimo o’zlarining mobil telefonlarini 
tekshirishadi. 
Texnologiya yangi ish o’rinlarini yaratishi mumkin bo’lganidek, eski ish joylarini ham yo’q 
qilishi mumkin. Masalan: Ilgari bir guruh odamlar qilgan ishni bugungi kunda mashina 
osonlikcha bajara oladi. 
Texnologiyalar odamlarning hayotini yengillashtirishiga qaratilgan, ammo bu ma’lum 
darajada harakatsiz turmush tarzini yaratishi mumkin. Bugungi kunda odamlar kompyuter 
oldida o’tirishga ko’proq vaqt sarflaydilar, bu esa ularni harakatsiz qiladi. 
Texnologik o’zgarishlar raqamli giyohvandlarning yangi psixologik profilini yaratadi. Bunga 
video o’yinlar, mobil telefonlar, televizor yoki Internet misol bo’la oladi.
Xulosa 
Zamonaviy texnologiyaning foydali va zararli jihatlari ham bor. Albatta hamma narsani o’z 
me’yori yaxshi.