5.4.1. NetBeui - NetBeui (Network Basic Extended User Interface) protokoliga asoslangan tarmoqlar tez va oson sozlanadi. Har bir kompyuterga o'zboshimchalik bilan nom berilgan. Ushbu nomlar tarmoq adapterining seriya raqamiga bog'lanadi. Biroq, NetBeui protokolini marshrutlash uchun ishlatib bo'lmaydi. Kompyuterlarning nomlariga ko'ra, protokol qaysi tarmoqda ekanligini aniqlay olmaydi. Shu sababli, NetBeui protokolidan foydalanish tarmoq xavfsizligining yuqori darajasiga ega. Agar Internetga ulanish TCP/IP protokoliga asoslangan bo'lsa va tarmoq NetBeui-ga asoslangan bo'lsa (ushbu protokolga marshrutizator kirishi bo'lmasa), u holda Internetdan tarmoq resurslariga kirish imkoni bo'lmaydi.
5.4.2. IPX/SPX (Novell) - Novell IPX/SPX protokoli NetBeui protokoliga o'xshash tarzda tuzilgan, lekin maxsus vositalar tufayli marshrutlash uchun ham foydalanish mumkin. Windows 95/98/NT kabi operatsion tizimlar ushbu protokolga taqlid qilsa-da, u Novell dasturiy ilovalari bilan bog'langan. Novell hech qachon ushbu kanaldagi barcha tafsilotlarni e'lon qilmaganligi sababli, har doim faqat kampaniya dasturiy mahsulotlar bilan ishlaydigan ba'zi IPX/SX xususiyatlari mavjud.
- Shuning uchun IPX/SPX protokolidan faqat, masalan, tarmoqda Novell serveri mavjudligi sababli boshqa tanlov bo'lmasa foydalanish tavsiya etiladi. Boshqa barcha holatlarda, kichik tarmoqlarda NetBeui protokoliga, katta tarmoqlarda esa TCP/IP protokoliga ustunlik berish kerak.
5.4.3. TCP/IP - Internet protokoli (IP)
- IP protokoli Internetda va yirik lokal tarmoqlarda qo'llaniladi. Ushbu protokol bo'yicha har bir tarmoq adapteriga mantiqiy IP-manzil beriladi. Manzilning tuzilishiga asoslanib, yo'riqnoma kompyuterning o'z tarmog'ida yoki uzoq xorijiy tarmoqda ekanligini aniqlashi mumkin. Har bir IP-manzil 32 bitdan iborat, ya'ni. To'rtta o'nlik raqamdan iborat blokda yozilgan to'rt bayt (0...255). Manzilning birinchi qismi kompyuter joylashgan tarmoqqa, orqa qismi esa shu tarmoqdagi muayyan kompyuterga ishora qiladi. 0 va 255 qiymatlariga ruxsat berilmaydi, chunki ular maxsus maqsadlar uchun ajratilgan.
- IP-manzilga qo'shimcha ravishda, pastki tarmoq niqobi deb ataladigan narsa ko'rsatilgan. Bu kompyuter o'z tarmog'ida qaysi manzillar mavjudligini bilishi mumkin bo'lgan bir oz namunadir.
- Agar pastki tarmoq maskasi 0 qiymatiga ega bo'lsa, bu IP manzilidagi tegishli baytga e'tibor bermaslik kerakligini ko'rsatadi, chunki manzillash o'z tarmog'i orqali o'tadi. Agar pastki tarmoq maskasidagi bayt 255 qiymatiga ega bo'lsa, bu IP manzilidagi tegishli bayt qiymatga mos kelmasa, bu manzil boshqa xorijiy tarmoqqa tegishli ekanligini anglatadi. Butun dunyoda 65536 dan ortiq mahalliy tarmoqlar va 65536 dan ortiq kompyuterlar birlashtirilgan (umumiy soni ikki baytdan iborat) mahalliy tarmoqlar ham mavjud bo'lganligi sababli, qaysi qismni aniqlash uchun amalda uchta imkoniyatdan foydalanish mumkin. IP manzilidan tarmoqni aniqlash va kompyuterlarning qaysi qismini aniqlash uchun foydalanish mumkin:
| | | | - Макс.количество компьютеров.
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - ID адресных классов (= биты в 1-ом байте, байты в 1-ой четверке)
| | | | | | - 0.0.0.0 до 127.255.255.255
| - 128.0.0.0 до 191.255.255.255
| - 192.0.0.0 до 223.255.255.255
| | | | - 16384 (= 26*256 = 64*256)
| - 2097152 (= 25*256*256 = 32*256*256)
| - Количество компьютеров в сети
| | | | | | | | | | | | - tarmoq identifikatori o'rniga:
| - 28 битовый индентификатор
| | | | - 224.0.0.0 до 239.255.255.255
| - 240.0.0.0 до 247.255.255.255
| | | | | - 169.254.0.0 dan 169.254.255.255 gacha bo'lgan manzil diapazoni Avtomatik shaxsiy IP-manzillash (APIPA) uchun ishlatiladi.
- Asosan, bir xil tarmoq manziliga ega bo'lgan barcha kompyuterlar bitta tarmoqqa tegishli bo'lib, bir-biri bilan aloqa qilish imkoniyatiga ega bo'ladi.
- Bitta tarmoqqa ulanishi kerak bo'lgan kompyuterlar soniga qarab, tarmoq sinfi tanlanadi.
- Turli xil manzillar bilan tarmoqlarni ulash uchun siz maxsus jihozlardan yoki dasturiy ta'minotdan - yo'riqnoma deb ataladigan dasturdan foydalanishingiz kerak.
- TCP (Transmission Control Protocol)
- TCP protokoli 1980 yilda IP protokoli sifatida ham aniqlangan va dasturiy ta'minot ilovalari o'rtasida mantiqiy aloqalarni o'rnatish uchun IP-raqamlarni manzillashdan foydalanadi. Manzillashni to'ldirish uchun siz bir xil IP manzil ostida uning turli xizmatlaridan foydalanish imkonini beruvchi kompyuter portlarini ham belgilashingiz mumkin. 0 dan 1023 gacha portlar standart (IANA). IANA ro'yxatdan o'tish uchun 1024 dan 49151 gacha portlar tavsiya etiladi, 49152 dan 65535 gacha bo'lgan portlar esa bepul.
- Eng muhim standart portlar quyidagilardir :
| | | | | | - Echo-Port (для тестов) FTP-Данные (File-Transfer) FTP-команды управления Telnet (доступ на терминал) SMTP (Mail send) DNS (Domain Name System) DHCP (Dyn.Host Conf.Prot.) Gopher HTTP (Web-Browser) POP3 (получить Mail)
| - 7 20 21 23 25 53 67 70 80 110
| | - NNTP (Newsgroups) NetBIOS Name Service NetBIOS File/Print Sharing IMAP4 (Mail-Protokoll) IRC (Internet Relay Chat) SSL-HTTPS SOCKS (Firewall) Real Audio/Video SQL (обращение к БД) Bridge/Proxy-Port
| - 119 137 139 143 194 443 1080 1090 1114 8080
| 6. Tarmaq komponentlari - Jergilikli tarmaqlardı salıstırǵanda ápiwayı tárzde qurıw múmkin, bul olardıń tez tarqalıwina járdem berdi. Biraq, jergilikli tarmaqlardıń shegaraları bar. Hár qıylı jergilikli tarmaqlardı bir tarmaqqa birlestiriw zárúr bolǵanda, bul mashqalanı sheshiwge múmkinshilik beretuǵın apparat qosımshasınıń birpara komponentleri talap etiledi. Ámelde bul maqsette ush apparat sheshiminen paydalanıw múmkin:
- Router (Router) túrli tapologiyalarni birlestiriw imkaniyatın beredi.
- Bridge (Kópirler) sizge uqsas texnologiyalarda isleytuǵın tarmaqlardıń stanciyaların birlestiriwge, sonıń menen birge barların segmentlerge bolıwǵa múmkinshilik beredi.
- Repeaterlar signaldı kúsheytiw arqalı tarmaq uzınlıǵın keńeytiw imkaniyatın beredi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
