Mavzu: Kompyuter tizimli blokini qismlarga ajratish, tizimli blokiga texnik xizmat ko’rsatish

3- LABARATORIYA ISHI
Mavzu: Kompyuter tizimli blokini qismlarga ajratish, tizimli blokiga texnik xizmat ko’rsatish.
Reja:

1. 
   Tizimli blok
   
2. 
   Tizimli blok qismlari
   
3. 
   Tizimli blokiga texnik xizmat ko’rsatish
   

TIZIMLI BLOK
Personal kompyuterda bitta odam, biror bir mutahasis ko’magiga muhtoj bo’lmay ishlashi mumkin. Foydalanuvchi muloqotni ko’pgina vositalar orqali: alfavit-raqamli yoki grafik display, klaviatura, sichqoncha va boshqalar bilan bajaradi. Personal kompyuter konfiguratsiyasini keragicha o’zgartirish mumkin. Biroq tayanch konfiguratsiya tushunchasi bor, u ommabop hisiblanadi.
TIZIMLI BLOK QISMLARI
Personal kompyuterning eng kata platasi tizimli platadir (MOTHER BOARD- ruscha MATERINSKAYA PLATA). Unda quidagilar joylashgan bo’ladi: protsessor - asosiy mikrosxema, matematik va mantiqiy operatsiyalarni bajaradi. Chipset (MIKROPROTSESSORLAR KOMPLEKTI) - mikrosxemalar shodasi, ichki qurilmalar ishini boshqaradi va ona platani asosiy funksional imkoniyatlarini aniqlaydi. Shinalar uzatuvchilar shodasi, kompyuterning ichki qurulmalari o’rtasida xabar almashtirishga xizmat qiladi. Operativ xotira va ularni turli qurulmalari. Doimiy xotira qurulmalari. Qo’shimcha qurulmalarni ulash razmyomlari (slotlar).

Protsessor (lot. processus — surilish) — elektron mashinaning dastur (programma) da koʻzda tutilgan amallar; informatsiyani oʻzgartirish, barcha hisoblash jarayonlarini, xisoblash mashinasidagi boshqa qurilmalarning ishini boshqarib turish uchun moʻljallangan markaziy qurilmasi. Asosiy qismlari: arifmetikmantiqiy qurilma va boshqarish qurilmasi. Arifmetikmantiqiy qurilmada axborot arifmetika va mantiq jihatidan qayta ishlanadi. Boshqarish qurilmasi xotiradagi axborotlarni chiqarish tartibini belgilaydi, boshqaruvchi signallarni ishlab chiqadi, mashinadagi qurilmalarning ishini uygʻunlashtiradi, dasturni uzish signallarini qayta ishlaydi, xotiradagi axborotlarni muhofazalaydi, ishini nazorat qiladi, bulardan tashqari, oʻta tezkor xotira qurilmasi va tashkiliy bloklar ham bor.

Tizimli blokiga texnik xizmat ko’rsatish

Kompyuter tizimi blokiga texnik hizmat ko’rsatish deganda biz tizimli blokidagi barcha qurilmalarga texnik hizmat ko’rsatish tushiniladi. Biz tizimli blokidagi qurilmalarga texnik hizmat ko;rsatishimizdan maqsad tizimli blokidagi qurilmalarga brogan sari chang yig’iladi va qurilmalar ishlashiga o’z tasirini ko’rsatadi. Bizga quyidagi texnik qurilmalar kerak bo’ladi: siqilgan havo balonchasi, qurilmalarni moylash uchun moy, atvyorka, termopasta, payatnik kerak bo’ladi. Biz tizimli blokidagi qurilmalarni yechib olamiz va qurilmalardagi changlarni tozalanadi va parraklar moylanadi. Moylashdan maqsad parrak ishlagani sari parrakdagi valga chang yig’iladi va parrakni aykanishini sekinlashtiradi. Mikropratsessorning ustidagi eski temopasta tozalanadi va boshqa termopasta surtib quyiladi va radiator va kuller mikropratsessor ustiga qotiriladi. Elektr ta’minoti blokidagi changlar ham siqilgan havo balonchasi yordamida tozalanadi va kulleri moylab qo’yiladi.