Mavzu: Kompyuterning texnik taminoti

Shaxsiy Kompyuterlar-

hozirda   ko‘pchilik 

foydalanuvchilar  IBM  rusumidagi  Kompyuterlardan 

keng   foydalanishmoqda.  

IBM   rusumiga 

 

mos  Kompyuterlar  deganda,  xam  programma 

ta‘minoti  mosligi,  texnik  ta‘minoti  mosligi,  ya‘ni  bir-

biriga mos kelishi   nazarda  

tutilgan.  

Bunday 

 

Kompyuterlar 

Pentium 

3,4 

va 

750-1000 

megagertsni, xotira xajmi 64128, 512  megabaytni tashkil 

qiladi.  

  

  

U quyidagi qurilmalardan tashkil topgan:  

- 

sistema bloki  

- 

monitor  

- 

klaviatura  

- 

sichqoncha 

- 

tashqi qurilmalar 

- 

Sistema  bloki-  yassi  (desktop)  yoki  minora  (town)  ko‘rinishida  ishlab 

chiqariladi. Kompyuterning asosiy qismlari sistema blokida joylashgan bo‘lib,  ular 

quyidagilardir:  

- 

Tezkor  xotira  (RAM-  Random  Access  Memory  –ixtiyoriy  kirish  mumkin 

bo‘lgan mikroprotsessor. Tezkor xotira qurilmasi registrlardan tashkil topgan.   

---

- 

Registr-ma‘lumotlarni  ikkilik  shaklida  vaqtinchalik  saqlab  turish  uchun 

mo‘ljallangan  qurilma.  Har  bir  registr  o‘z  navbatida  triggerlardan  tashkil  topgan. 

Trigger-bu kichik kondensator bo‘lib, u elektr toki bilan zaryadlangan holda , aks 

holda 0 ni ifodalaydi.   

- 

      Registrdagi  triggerlarning  miqdori  Kompyuterni  necha razryadli ekanini 

bildiradi. Registrlar-bu yacheykalar deb xam yuritiladi. Bu yacheykalarning xar bir 

razryadida bir bit axborot joylashadi ya‘ni 0 yoki 1  

- 

      Razryadlar soni deganda bir vaqtda qayta ishlanadigan ikkilik razryadlar 

soni tushiniladi.    

- 

 Qurilmalar nazoratchilari (bu kontrolerlar, adapterlar, elektr manbai bilan 

ta‘minlash bloki).  

- 

Yumshoq disk qurilmasi (FDD-Floppy Disk Driver)  

- 

Qattiq disk qurilmasi (HDD-Hard Disk Driver)  

- 

Faqat  o‘qish  uchun  mo‘ljallangan  lazer  disk  qurilmasi  (CD-ROM  Compact 

Disk Read Only Memory), shinalar, modem va boshqa qurilmalardan iborat.  

- 

Sistema  blokiga  uning  parallel  (LPT)  va  ketma-ket  (COM)  portlari  orqali 

ko‘plab tashqi qurilmalarni ulash mumkin.  

- 

Ular mos ravishda LPT1, LPT4 va COM1 – COM3 deb nomlanadi. Odatda LPT 

portga  printer  va  COM  portga  faks-modem,  sichqoncha  va  boshqa  qurilmalar 

ulanadi.  

- 

Monitor.  Monitor  (displey)  Kompyuterda  matn  va  grafik  ma‘lumotlarni 

tasvirlash ko‘rish uchun ishlatiladi. Monitorlarning xar xil ko‘rinishlari mavjud, ya‘ni 

ular  o‘zidan  chiqaruvchi  past  radiatsiyali  (Lowe  radiation)  so‘zlarini  uchratish 

mumkin.Shuning uchun inson organizimiga tas‘iri juda kam miqdorda bo‘lgan 17-

21  dyuymli  SVGA  (Super  Video  Grafic  Adapter-ya‘ni  katta  video  grafik  adapter) 

monitorlar ishlab chiqarilmoqda.   

- 

Tasvirlash  qobiliyati  ekranning  gorizontal  va  vertikal  nuqtalar  soni  bilan 

beriladi. Masalan: 14 dyuymli  Kompyuterlarda tasvirlash qobiliyati 800 x 600, 15 

dyuymli monitorda 1024 x 768, 17 dyuymli monitorda 1280 x 1024 va 21 dyuymli 

monitorda  1600  x  1200.  Bundan  tashqari  ularning  yana  bir  xususiyati  piksellar 

sonining  kattakichikligidir.  Tasvirlash  qobiliyati  800  x  600  ga  teng  bo‘lgan 

monitorlarda  piksel  0,31  mm  ga  ,  1024  x  768  ga  teng  bo‘lgan  monitorlarda  esa 

piksel 0,28 yoki 0,25 mm  teng bo‘lishi kerak. Monitorning  tez ishlashi adapterga 

bog‘liq. Matn rejimida monitor tez ishlaydi, grafik rejimda sekinroq  ishlaydi. Ularni 

tez ishlashini o‘rnatish mumkin.  

-  Modem

.  Kompyuter  telefon tarmog‘i orqali axborot almashish maqsadida 

ishlayotganida, telefon tarmog‘idan olingan signalni qabul qiluvchi va uni raqamli 

axborotga  aylantiruvchi  qurilma  kerak  bo‘ladi.  Qurilmaning  kirishida  axborot 

modulyatsiya qilinadi, chiqishida esa demodulyatsiyaga uchraydi, shundan modem 

---

nomi  kelib  chiqqan.  Modemning  asosiy  vazifasi  Kompyuterdan  kelgan  signalni 

telefon  tarmog‘i  ish  chastotasi  diapozoniga  mos  chastotadagi  elektr  signaliga 

aylantirib berishdan iborat. Bu tarmoqning akustik kanalini modem quyi va yuqori 

chastota  yo‘llaklariga  ajratadi.  Quyi  chastotali  yo‘lak  ma‘lumotlarni  uzatishda, 

yuqori yo‘lakli chastotalar esa qabul qilish uchun qo‘llaniladi.        IBM rusumidagi 

Kompyuterlarni ishlab chiqaruvchi firmalar:  

- 

      IBM,  Compaq,  Hewlett-Packard,  Packard  Bell,