Mavzu: Ko‘ndalang kesimlar, mustahkamlagich turlari va kon lahimlarini o‘tkazish usullari Reja: Mustahkamlagich materiallari Kon lahimi mustahkamlagichlari Kon lahimlarini o‘tish usullari va texnalogiyasi Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar Mustahkamlagich

Kon lahimlarini o‘tish texnologik pasporti
Lahim o‘tish texnologik pasporti texnikaviy hujjat bo’lib, grafik va tushuntirish xatlaridan 
tashkil topadi. Texnologik pasportda uskunalarning joylashish sxemasi, lahimni mustah- 
kamlash pasporti. burg‘ilab-portlatish ishlari pasporti (agar kon massivini portlatish orqali 
parchalash zarur bodganda), lahim kavjoyini shamollatish sxemasi. lahim 
o‘tishjarayonlarini tashkil qilish grafigi kabi texnikaviy hujjatlar keltiriladi.

---

Mustahkamlash pasporti mustahkamlagich konstruksiyasi, uning elementlari va kon lahimi 
o'lchamlari, mustahkamlash materiallariga bo‘lgan talab va ehtiyoj kabi ko‘rsatkichlarni 
o‘z ichiga oladi.
Burg‘ulab-portlatish ishlari pasporti shpurlar soni va chuqur ligini ko‘rsatgan holda 
ularning kavjoyda joylashish sxemasi. shpurga joylashtiriladigan portlovchi modda 
zaryadining miq- dori, shpurlarni portlatish navbati, portlovchi modda va portlatish 
vositalarining rusumlari (tipi), ularni 1 m lahim o‘tish- da sarflanishi kerak bo’lgan 
me’yori, shpurlardan foydalanish koeffitsiyenti, kavjoyni bir siklda surilish masofasi va 
boshqa ko‘rsatkichlar yig’indisi ko‘rinishida bo’ladi.
Lahim o‘tish texnolgik pasportining asosiy qismlaridan biri — bu lahim o‘tish 
jarayonlarini tashkil qilish grafigidir. Bu grafikda lahim o‘tish jarayonlarining nomlari, 
bajarilish tartibi va ularga ajratilgan vaqt aks ettirilgan planogramma, ishchi- larning ishga 
chiqish grafigi va lahim o‘tish siklining asosiy texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlari keltiriladi. 
Planogramma lahim o‘tish siklida alohida jarayonlarni bajarish tartibi (ketma-ket yoki 
parallel) har bir jarayonning bajarilish vaqti ko‘rsatilgan grafik shaklida bo‘ladi. 
Xulosa 
Hozirgi vaqtda shaxta va rudniklardagi kon lahimlarini mustahkamlashda 
mustahkamlagich materiallari sifatida yog‘och. metall. beton. temir-beton. tabiiy va sun’iy 
toshlar. 
shuningdek. 
polimer 
materiallaridan 
foydalaniladi.
Kon lahimlarini mustahkamlashda yog‘och materiallari boshqalariga qaraganda ko‘proq 
qo‘llaniladi. Chunki yog‘och o‘z massasiga nisbatan pishiq bo‘lib. osonlikcha qayta 
ishlanadi va nisbatan arzon bo‘ladi. Ammo yog‘och mustahkamlagich materiallari yonish 
xususiyatiga ega ekanligi. chirishga moyil- ligi tufayli ishlash muddati qisqa bo‘lishi kabi 
kamchiliklardan 
ham 
xoli 
emas.
Yog‘och mustahkamlagich materiallari sifatida g‘o‘la. brus. taxta. garbil va shu kabilardan 
foydalaniladi.
G‘o‘la — uzunligi 5 dan 9 m gacha bo‘lgan. yuqori uchi- ning diametri 12 m va undan katta 
bo‘lgan 
daraxt 
tanasining 
bo‘lagi.
Brus — ko‘ndalang kesim yuzasi to‘g‘ri to‘rtburchak. keng- ligi qalinligiga teng yoki undan 
ikki 
barobar 
katta 
bo‘lgan 
arralangan 
yog‘och.
Taxta — kengligi qalinligidan kamida ikki barobar katta bo‘lgan. arralangan uzun yog‘och.
Garbil — daraxt tanasini arralab taxta yoki brus olinganda uning (daraxt tanasining) 
chetidan chiqqan bir tomoni tekis. ikkinchi tomoni sferik shakldagi yog‘och.
Bo‘yi 0.5 m dan 5 metrgacha. yuqori uchining diametri 7 dan 30 sm gacha bo‘lgan g‘o‘la 
shaklidagi 
yog‘och 
shaxta 
(rudnik) 
ustuni 
deyiladi.
Metall ham o‘zining pishiqligi. qayta-qayta ishlatilishi mumkinligi. uzoq vaqt xizmat qila 
olishi. yong‘indan xavf- sizligi kabi qator xususiyatlarga ega bo‘lib. konchilik amaliyotida 
mustahkamlagich 
materiali 
sifatida 
keng 
qo‘lla- 
nilmoqda.
Kon lahimlarini mustahkamlashda cho‘yan va po‘lat quymalaridan. po‘lat profillaridan 
foydalaniladi.