Mavzu: korxonaning iqtisodiy havfsizligi

Xavfsizlik tamoyillari xavfsizlikni ta'minlash taktika va strate- giyasiga bo'lgan asosiy talablar xavfsizlikning maqsad va vazifala- rini hal qilishning to'g'ri yo'llarini tanlashga yo'naltirilgan bo'lib, ular qatoriga quyidagilar kiradi:

• qonuniylik;

  
  

• mustaqillik va mas'uliyat;

  
  

• iqtisodiy maqsadga muvofiqlik va foydalilik;

  
  

• maqsadli-dasturiy rejalashtirish;

  
  

• o'zaro hamkorlik va uni muvofiqlashtirish;

  
  

• mehnatni ilmiy tashkil qilish;

  
  

• oshkoralik va zaruriy maxfiylikning uyg'unligi;

  
  

• ixtisoslashuv va yuqori kasbiy malaka.

  
  

2. Korxona xavfsizligini ta’minlashning tashkil etish va boshqarish

Xavfsizlik hodisalarning oldini olish va ogohlantirish chorasi si- fatida, har bir alohida holatdagi aniq harakat bo'lib, korxona xarak- teri, uning joylashuvi, ahamiyati va hokazolarga bog'liq bo'ladi. Mazkur jarayonda xavfsizlik tizimining o'zini belgilash muhim ahamiyat kasb etadi. Uning rahbari xavfsizlik konsepsiyasini ish­lab chiqarishning muayyan sharoitlariga nisbatan ishlab chiqishda shaxsan ishtirok etishi zarur.
Xavfsizlik konsepsiyasi, birinchidan, korxonaning maqsad va vazifalariga zid kelmasligi, ikkinchidan, korxona xavfsizligi- ga bevosita va bilvosita ta'sir ko'rsatishi mumkin bo'lgan tashqi muhit ta'sirini inobatga olishi zarur. Bu ta'sirni quyidagi chizma ko'rinishida aks ettirish mumkin.
Shu bilan bir vaqtda, korxona o'z faoliyatining muhim yo'na- lishlari xavfsizligini ta'minlashi uchun muayyan chora-tadbirlar- ni amalga oshirishi kerak va buning uchun avvalo, mos keluvchi qo'riqlash tartibini yaratish lozim.
Xavfsizlik xizmati korxonaning tuzilmaviy birligi bo'lib, xavf­sizlik tartibini ishlab chiqish, o'rnatish va qoilab-quvvatlash, shu- ningdek, unga rioya qilinishini nazorat qilishni amalga oshiradi. U o'z faoliyatida quyidagilarga asoslanishi lozim:

• qo'riqlash tartibini tashkil etish bo'yicha qoidalar;

  
  

• rahbar, mutaxassis va texnik-yordamchi xodimlar uchun max- fiy maiumotlar bilan ishlash bo'yicha lavozim yo'riqnomasi;

  
  

• maiumotlarni texnik-muhandislik jihatidan himoya qilishni tashkil etish bo'yicha lavozim yo'riqnomasi;

  
  

• xorijiy vakolatxonalar va vakillar bilan ishlash bo'yicha lavo­zim yo'riqnomasi.

  
  

Korxona xavfsizlik xizmati tarkibida axborot-tahlil bo'linmalari, xavfsizlikni ta'minlash yo'nalishlari bo'yicha tashkiliy bo'g'inlar hamda muayyan vazifalarni bajarish uchun vaqtinchalik tuzilmalar yaratilishi mumkin.

Korxona rahbariyati yoki aksiyadorlik jamiyati boshqaruvi qa- roriga ko'ra, muayyan maqsadlar va yuzaga keluvchi sharoitlarda xavfsizlikni ta'minlashning murakkab vazifalarini hal qilish uchun korxonaning yetakchi mutaxassislarini jalb qilgan holda vaqtincha- lik tuzilmalar yaratilishi mumkin.
Belgilangan vazifalarni bajarish uchun korxonaning xavfsizlik xizmati Quyidagilarni amalga oshiradi:

• 
  
  ma'muriy-taqsimlash funksiyasi, xavfsizlik tartibini o'rnatish va ta'minlash, mas'ul shaxslarning korxona xavfsizligini ta'minlash masalalari bo'yicha huquq va majburiyatlarini belgilash, shuning- dek, korxonaning mazkur faoliyat turi sohasidagi vakolat funksi- yalarini amalga oshirishga oid qarorlar tayyorlash;
  
• 
  
  xo’jalik-taqsimlash funksiyasi, xavfsizlik xizmatining korxona xavfsizligini ta'minlashda zarur bo'lgan resurslarni belgilash, kor­xona mulki va intellektual boyliklarini saqlash va ulardan oqilona foydalanishni ta'minlash chora-tadbirlarini tayyorlash va amalga oshirishda ishtirok etish;
  
• 
  
  hisob-nazorat funksiyasi, tijorat-moliyaviy faoliyatning eng muhim yo'nalishlarini ajratib ko'rsatish va korxonaning moliyaviy barqarorligiga tahdid soluvchi xavf-xatarning oldini o'z vaqtida olish, ularning manbalarini baholash, xavfli holatlarni nazorat qi­lishni yo'lga qo'yish, korxona xavfsizligiga ta'sir ko'rsatuvchi sal- biy omillarni hisobga olish, shuningdek, korxonaning hayotiy ehti- yojlariga tahdid soluvchi g'irrom raqiblar, ishonchsiz hamkorlar, shaxslar va tashkilotlar haqida ma'lumotlar yig'ish;
  
•