mavzu:Kreativ fikrlashda evristik qoidalarning turlari. Guruh :PP 22-04 Talaba:Nig’matillayeva Maftuna Reja : Evristikaning nima ekanligini aniq tushuntirib beradigan kontseptsiya allaqachon ma'lum bo'lgan, evristik usuldan o'rganish kerak. Ushbu usul harakat qiladi evristika kontseptsiyasini amalga oshirish u taklif qiladigan tadqiqot va muammolarni hal qilish strategiyasiga muvofiq. - Evristikaning nima ekanligini aniq tushuntirib beradigan kontseptsiya allaqachon ma'lum bo'lgan, evristik usuldan o'rganish kerak. Ushbu usul harakat qiladi evristika kontseptsiyasini amalga oshirish u taklif qiladigan tadqiqot va muammolarni hal qilish strategiyasiga muvofiq.
- Bu asosan muammolarni hal qilishga qaratilgan, bu tezkor natijalarni kafolatlaydigan optimallashtirilgan usul emas, balki u taklif qilingan maqsadlarga javob beradi.
- Umuman olganda, evristik usul qo'llashdan iborat muammolarni hal qilish strategiyalari maxsus texnikani qo'llash orqali. Kognitiv jarayonning qoniqarli echimini taqdim etish qobiliyati tufayli u og'ir bilim yukini kamaytirish uchun aqliy alternativa bo'lishi mumkin.
Xuddi shunday, evristik usul ham empirik strategiyalar (tajribaga asoslangan), amaliyot va kuzatish jarayoni faktlardan ma'lum bir muammoga samarali echim topishga qaratilgan. Ushbu terminologiya ma'lum bir muammoga olib kelishi mumkin bo'lgan bilim jarayonini kamaytirish uchun aqliy yorliqlarni anglatishi mumkin, bu aqliy resurslarni zaxiralashning ideal usuli. Evristika ilmiy metodologiya sifatida uning printsiplari, qoidalari va strategiyalariga asoslanib, yordamchi ta'lim usullari sifatida tushuntiradigan qanday asoslarni bir oz ko'proq tushunish uchun biz uning tuzilishini quyidagilarga ko'ra tasnifladik: - Evristika ilmiy metodologiya sifatida uning printsiplari, qoidalari va strategiyalariga asoslanib, yordamchi ta'lim usullari sifatida tushuntiradigan qanday asoslarni bir oz ko'proq tushunish uchun biz uning tuzilishini quyidagilarga ko'ra tasnifladik:
- Evristik printsiplar: Ular to'g'ridan-to'g'ri mumkin bo'lgan echimni topish, o'xshashliklardan foydalanish vositasi va usullari sifatida foydalanish bo'yicha takliflarni bildiradilar.
- Evristik qoidalar: ular qidiruv jarayonlarining umumiy turtki va umuman muammolarni hal qilish vositalarini topishga yordam beradi.
- Evristik strategiyalar: Ular birinchi navbatda muammoni hal qiladigan yo'lni hal qilishga yordam beradigan hal qilish jarayonlari uchun tashkiliy manbadir.
Kreativ yondashuv va yutuqlar dunyo boʻylab fan va texnologiyadan tortib, falsafa, sanʼat va gumanitar fanlar kabi turli sohalarda insoniyat tamaddunini ilgari surgan.Demak, kreativ fikrlash shunchaki tasodifiy gʻoyalar berishdan kattaroq narsadir. U insonga baʼzan murakkab sharoitlarda, yanada yaxs hiroq natijaga erishishga imkon beruvchi bilim va tajribaga asoslangan real koʻnikmadir. Butun dunyoda jamiyatlar va tashkilotlar muammolarni hal etishda innovatsion bilim va yaratuvchanlikka tobora ehtiyoj sezmoqdalar (Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT), bu esa, oʻz navbatida, jamoaviy ish boʻlgan innovatsiya va kreativ fikrlash ahamiyatini yanada kuchaytirmoqda - Kreativ yondashuv va yutuqlar dunyo boʻylab fan va texnologiyadan tortib, falsafa, sanʼat va gumanitar fanlar kabi turli sohalarda insoniyat tamaddunini ilgari surgan.Demak, kreativ fikrlash shunchaki tasodifiy gʻoyalar berishdan kattaroq narsadir. U insonga baʼzan murakkab sharoitlarda, yanada yaxs hiroq natijaga erishishga imkon beruvchi bilim va tajribaga asoslangan real koʻnikmadir. Butun dunyoda jamiyatlar va tashkilotlar muammolarni hal etishda innovatsion bilim va yaratuvchanlikka tobora ehtiyoj sezmoqdalar (Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT), bu esa, oʻz navbatida, jamoaviy ish boʻlgan innovatsiya va kreativ fikrlash ahamiyatini yanada kuchaytirmoqda
- Kreativ fikrlash taʼsiri butun jamiyatga sezilarli innovatsiya turlarining ortida turishi rost, lekin u ayni damda universal va teng lashtiruvchi xususiyatga ega fenomen hamdir, yaʼni har qanday sh axs, u yoki bu darajada, kreativ fikrlash qobiliyatiga ega. Darhaqiqat, taʼlim sohasidagi mutaxassislar va psixologlarning fikriga koʻra, ijodiy faoliyat bilan bogʻliq fikrlash jarayonlarida mashgʻul boʻlish deb tushunil gan kreativ fikrlash bir qator boshqa shaxsiy koʻnikmalarning ham rivojlani shiga olib keladi. Shular jumlasiga metakognitiv qobiliyat, insonlar bilan muomala qilish va shaxsning oʻzini yaxshiroq anglash koʻnikmalari, muammoni hal etish koʻnikmalari kiradi.
Evristik о‘qitishning asosiy mohiyati yangilikni doimo ochishga harakat qilish demakdir. Evristik yunoncha heuriska – qidiraman, topaman, ochaman degan ma’nolarni anglatadi. - Evristik о‘qitishning asosiy mohiyati yangilikni doimo ochishga harakat qilish demakdir. Evristik yunoncha heuriska – qidiraman, topaman, ochaman degan ma’nolarni anglatadi.
- Evristika о‘qitishning:
- 1. О‘qitish shakli – evristik suhbat. Bunda о‘qituvchi va о‘quvchi о‘rtasida masala mohiyatini tushunish va bir fikrga kelish maqsadida savol va javoblar uyushtiriladi.
- 2. О‘qitish metodi. Ijodiy ishlash jarayonida о‘qituvchi о‘quvchiga ish yuzasidan maqsadli g‘oyalar, fikr chalg‘iganda tо‘g‘ri yо‘l kо‘rsatib, vaqti-vaqti bilan aqliy hujum uyushtirib turadi. Masalaga oydinlik kiritish yо‘lida evristik vaziyat yaratib beradi.
- 3. Berilgan masalaning texnalogik jarayoni. Uni о‘quvchining о‘zi belgilaydi. Ijodiy mahsulotni rо‘yobga chiqarishdagi yakuniy natijasi о‘quvchining tanlagan texnalogiyasiga bog‘liq bо‘ladi. Tanlangan yо‘li samara bermasa, о‘qituvchi о‘z vaqtida о‘quvchiga yordam kо‘rsatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
