Mavzu: Lug’at bilan ishlash, ular vositasida matn yaratish


Download 20.69 Kb.
Sana13.01.2023
Hajmi20.69 Kb.
#1092285
Bog'liq
davlat tilida ish yuritish mt-9


NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI

TABIIY FANLAR FAKULTETI

BIOLOGIYA YO’NALISHI
104-guruh talabasi

DAVLAT TILIDA ISH YURITISH


Bajardi:PATTEYEA AYAJAN SAULEBEK QIZI
Tekshirdi:TUXTAYEVA MEHRIBON
Mavzu: Lug’at bilan ishlash, ular vositasida matn yaratish.

Glossariy


Tayanch iboralar




Atama

Izoh

1

Grammatika

Tilning qurilishi o'rganiladi

2

Fonetika

Nutq tovushlari o'rganiladi

3

Savod o'rgatish metodikasi

Elementar o'qish va yozishga o'rgatish

4

Grammatika va imlo

Elementar to'g'ri yozuvga va husnixatga o'rgatish

5

O'quvchilarda bog'lanishli nutqni o'stirish metodikasi

Bunda bolalar birinchi marta tilni nutqni o'quv predmeti sifatida anglaydilar, ular ular xohlagan va qiziqarli narsalarnigina emas balki zaruriy narsa va hodisalar haqida o'ýlab, rejali nutq tuzish zarurligini ham tushuna boshlaydilar

6

«Ta'lim to'g'risida»gi qonun

1997-yil 29-avgustda O'zbekiston Respublikasining «Ta'lim to'g'risida»gi qonuni qabul qilindi. Bu qonunda ta'lim tizimini mazmun va mohiyatini isloh qilish, davlat va nodavlat ta'lim muassasalari hamda ta'lim va kadrlar tayyorlash sohasidagi raqobat muhitini shakllantirish nazarda tutilgan

7

Kadrlar tayyorlash milliy dasturi

Ta'lim tizimini tubdan isloh qilish, uni rivojlantirishning strategik yo'nalishlarini belgilab bergan. Hujjatda shaxs-kadrlar tayyorlash tizimining asosiy subyekti va obyekti sifatida qaraladi

8

Til ma'nolari

(leksik, grammatik, morfemik, sintaktik ma'nolari) uning tamoyiliga amal qilishning sharti tilning hamma tomonlarini, tilga oid barcha fanlarni o'zaro bog'langan holda o'rganish hisoblanadi.

9

Tilga sezgirlik

Bola gaplashish, o'qish, eshitish bilan til materiallarini yigádi. Uning qonunlarni o'zlashtiradi. Kishida tilga sezgirlik xususiyati shakllanadi

10

Empirik metod

O'qituvchilarning ish tajribasini o'rganish, yangiliklarini tanlash, umumlashtirish, baholash va ommalashtirish o'qituvchi va o'quvchilar faoliyatining darajasini aniqlash maqsadida o'tkaziladi.

11

Eksperimental tekshirish

O'z maqsadining kengligi bilan farqlanadi. Ayrim metodik usullarni tekshirishda ommaviylik talab qilinmaydi, ammo yangi dastur, yangi darsliklarni tekshirishga butun tuman, viloyat jalb qilinadi

12

Til ma'nolarini tushunish tamoyili

Amal qilishning sharti tilning hamma tomonlarini, tilga oid barcha fanlar (grammatika, leksika, fonetika, orfografiya stilistika) ni o'zaro bog'langan holda o'rganish hisoblanadi.

13

Nutqning ifodaliligiga baho berish tamoyili

Til hodisalarini tushunmay turib savodli yozish, nutq madaniyati vositalarining habar berish funksiyasini tushunish bilan bir qatorda uning ifodalilik funksiyasini tushunishini so'z va nutq oborotlarining, tilning boshqa badiiy-tasviriy vositalarining hissiy ottenkalarini tushunishni ko'zda tutadi.

14

Orfoepik va orfografik qoidalar

Og'zaki va yozma nutqni o'zaro chogíshtirib o'rgatish o'quvchilarning imlo savodxonligini oshiradi

15

Og'zaki qayta hikoyalash

O'quvchilar ijodiy faoliyatining natijalaridir

16

Verbal-kognitiv ta'lim

O'qitishda ongli ta'limga asoslanadi

17

Lotin grafikasi

O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1995-yil 6-7-mayda o'tgan majlisida «Lotin yozuviga asoslangan o'zbek alifbosi»hamda uni hayotda joriy qilish to'g'risidagi qonun va qarorga o'zgarishlar kiritildi. Bu esa savod chiqarishni, o'qib yozishni ancha qulayliklarga olib keldi

18

Analitik- sintetik tovush metodi

Savod o'rgatish so'z bo'gínga ajratiladi, bo'gíndan kerakli o'rganilayotgan tovush ajratilib olinadi, tahlil qilinadi, o'rganiladigan harf bilan sintezlanadi

19

Unli tovush

Ogíz bo'shligídan chiqayotganda to'siqqa uchramaydi ular:a, o, u, i, e, o

20

Undosh tovush

Ogíz bo'shligídan chiqayotganda to'siqqa uchraydi ular:23 ta harf; 24 ta tovush

21

Ochiq va yopiq bo'gín

Unli tovush bilan tugasa ochiq bo'gín:ma-na.Undosh tovush bilan tugasa yopiq bo'gín deyiladi:mak-tab

22

Fonemali yozuv

O'zbek yozuvi tovushli yozuvdir. Har bir fonemaning harfi belgisi-grafikasi bor.

23

Tahlil-tarkib tovush metodi

So'zni qanday tovushlardan iborat ekanligini o'quvchilar tahlil qilish orqali aniqlaydi, ajratadi, tarkiblaydi, yigádi

24

Sirgáluvchilar

Savod o'rgatishda ikkinchi navbatda o'rgatilayotgan undosh tovushlar:v, f, z, s, y……

25

Portlovchilar

Savod o'rgatish jarayonida uchinchi navbatda o'rgatilayotgan undosh tovushlar :b, p, d, t, g, k, q…..

26

O'qish va yozish nutq faoliyatining turi

O'qish ham yozish ham murakkab nutq faoliyatidir .maktabda o'qitish elementar o'qish va yozishga o'rgatishdan boshlanadi. «Alifbe»ga asoslangan holda qisqa muddatda o'quvchilar o'qishga, yozishga o'rgatiladi. O'qish va yozish malakasi nutqqa oid malaka o'qish va yozish malakasi nutq faoliyatining boshqa turlari bilan ham bog'liq. Bu esa malakani mustahkamlashga yordam beradi., qobiliyatni o'stiradi.




27

Arab alfaviti

28 ta harf jamlangan

28

Abjad yozish

Eski maktabda bo'gínlarni qo'shish Abjadda hijo usulida o'rgatiladi

29

Mufradot

Yozuvni o'rgatish va husnixat mashq qildirishda foydalanilgan kitob Harflarni nusxaga qarab alfavit tartibida katta-katta qilib yozish. Bunday yozish 1, 2 yilga cho'zilgan.

30

Savodi ta'lim

Arabchada to'g'ri chiroyli yozuvga o'rgatish uchun Xivalik shoir Munisning kitobidan foydalaniladi (1778-1829)

Foydalanilgan adabiyotlar

  1. https://fayllar.org/upload/download/id129161

  2. https://fayllar.org/ona-tili-va-adabiyoti.html?page=9

Download 20.69 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling