Mavzu. Malumot tashuvchi vositalar

Floppy disklar- muncha vaqt oldin floppi disklar ma’lumotni kompyuterdan kompyuterga o’tkazishning eng mashhur vositasi edi, chunki o’sha paytlarda Internet kamdan-kam uchraydi, kompyuter tarmoqlari ham, CD-riderlar juda qimmat edi. Floppy disklar hali ham ishlatiladi, lekin juda kam. Asosan turli xil kalitlarni saqlash uchun (masalan, mijoz-bank tizimi bilan ishlashda) va turli hisobot ma’lumotlarini davlat nazorati xizmatlariga uzatish uchun.
Disket- nisbatan kichik hajmdagi ma’lumotlarni ko’p marta yozib olish va saqlash uchun ishlatiladigan ko’chma magnit saqlash vositasi. Ushbu turdagi ommaviy axborot vositalari ayniqsa 1970-yillar va 2000-yillarning boshlarida keng tarqalgan edi. Ba’zida “floppi disk” atamasi o’rniga GMD qisqartmasi ishlatiladi – “floppi magnit disk” (mos ravishda floppi disklar bilan ishlash uchun qurilma NGMD deb ataladi – “floppi disk”, jargon versiyasi – flop-disk, floppi. , floppar ingliz floppi-diskidan yoki umuman “cookie”). Odatda floppi disk ferromagnit qatlam bilan qoplangan egiluvchan plastik plastinka bo’lib, shuning uchun inglizcha “floppy disk” (“floppi disk”) nomini oldi. Ushbu plastinka magnit qatlamni jismoniy shikastlanishdan himoya qiladigan plastik qutiga joylashtiriladi. Qobiq moslashuvchan yoki bardoshlidir. Floppi disklarni o’qish va yozish maxsus qurilma – disk yurituvchi (floppi) yordamida amalga oshiriladi. Floppy diskda odatda ma’lumotlarga faqat o’qish uchun ruxsat berish imkonini beruvchi yozishni himoya qilish xususiyati mavjud. 3,5 dyuymli floppi diskning ko’rinishi rasmda ko’rsatilgan. 1.2.
Qattiq disklar- Qattiq disklar sifatida qattiq disklar shaxsiy kompyuterlarda keng qo’llaniladi. Muddati Vinchester 30 sektordan iborat 30 ta trekka ega bo’lgan birinchi 16 kV qattiq disk (IBM, 1973) jargon nomidan kelib chiqqan, bu tasodifan mashhur Vinchester ov miltig’ining 30/30 kalibriga to’g’ri kelgan.
Optik drayvlar- Kompakt disk(“CD”, “Shape CD”, “CD-ROM”, “CD ROM”) – markazida teshikka ega bo’lgan disk ko’rinishidagi optik xotira tashuvchisi, undan lazer yordamida ma’lumot o’qiladi. CD dastlab raqamli audio saqlash uchun yaratilgan (Audio-CD deb ataladi), lekin hozirda umumiy maqsadli saqlash qurilmasi (CD-ROM deb ataladi) sifatida keng qo’llaniladi. Audio kompakt disklar ma’lumotlar kompakt disklaridan farqli ravishda formatlanadi va CD pleerlar odatda ularni faqat o’ynashi mumkin (siz, albatta, kompyuterda ikkala turdagi kompakt disklarni ham o’qishingiz mumkin). Audio ma’lumotlar va ma’lumotlarni o’z ichiga olgan disklar mavjud – siz ularni CD pleerda tinglashingiz va ularni kompyuterda o’qishingiz mumkin.
Optik disklar- odatda polikarbonat yoki shisha issiqlik bilan ishlangan taglikka ega. Optik disklarning ishchi qatlami eruvchan metallar (tellur) yoki qotishmalar (tellur-selen, tellur-uglerod, tellur-selen-qo’rg’oshin va boshqalar), organik bo’yoqlarning eng nozik plyonkalari shaklida tayyorlanadi. Optik disklarning axborot yuzasi bardoshli shaffof plastmassadan (polikarbonat) millimetrli qatlam bilan qoplangan. Optik disklarda yozib olish va o’ynatish jarayonida signal konvertorining roli diskning ishchi qatlamiga diametri taxminan 1 mkm bo’lgan nuqtaga yo’naltirilgan lazer nurlari tomonidan amalga oshiriladi. Disk aylanayotganda, lazer nurlari disk yo’li bo’ylab boradi, uning kengligi ham 1 mkm ga yaqin. Nurni kichik nuqtaga yo’naltirish qobiliyati diskda 1-3 mkm maydonda belgilar hosil qilish imkonini beradi. Yorug’lik manbai sifatida lazerlar (argon, geliy-kadmiy va boshqalar) ishlatiladi. Natijada, ro’yxatga olish zichligi magnit ro’yxatga olish usuli bilan ta’minlangan chegaradan bir necha marta yuqoriroqdir. Optik diskning axborot sig’imi 1 Gb (disk diametri 130 mm) va 2-4 Gb (diametri 300 mm) ga etadi. Axborot tashuvchisi sifatida keng foydalanish ham oldi magnit-optik kompakt disklar RW turi (qayta yozish mumkin). Ma’lumotlar ularda lazer nuridan bir vaqtning o’zida foydalanish bilan magnit bosh tomonidan qayd etiladi. Lazer nurlari diskdagi nuqtani isitadi.1990-yillarning ikkinchi yarmida hujjatlashtirilgan ma’lumotlarning yangi, juda istiqbolli tashuvchilari paydo bo’ldi – DVD-ROM, DVD-RAM, DVD-R tipidagi raqamli universal video disklar DVD (Digital Versatile Disk) katta sig’imga ega (17 tagacha). GB). Qo’llash texnologiyasiga ko’ra optik, magnit-optik va raqamli kompakt disklar 3 asosiy sinfga bo’linadi:
Doimiy (o’chirilmaydigan) ma’lumotlarga ega disklar (CD-ROM). Bular diametri 4,72 dyuym va qalinligi 0,05 dyuym bo’lgan plastik kompakt disklardir. Ular asl shisha disk yordamida tayyorlanadi, uning ustiga foto-yozuv qatlami qo’llaniladi. Ushbu qatlamda lazer qayd etish tizimi chuqurchalar tizimini (mikroskopik tushkunlik ko’rinishidagi belgilar) hosil qiladi, keyinchalik ular takrorlangan nusxa ko’chirish disklariga o’tkaziladi. Axborotni o’qish shaxsiy kompyuterning optik diskidagi lazer nurlari tomonidan ham amalga oshiriladi. CD-ROMlar odatda 650 MB hajmga ega bo’lib, raqamli audio dasturlarni, kompyuter dasturlarini va boshqalarni yozish uchun ishlatiladi;
Signallarni o’chirish imkoniyatisiz bir martalik yozib olish va ko’p marta o’ynash imkonini beruvchi disklar (CD-R; CD-WORM – Write-Once, Read-Many – bir marta yozilgan, ko’p marta sanalgan). Ular elektron arxivlar va ma’lumotlar banklarida, tashqi kompyuter disklarida qo’llaniladi. Ular shaffof materialdan tayyorlangan asos bo’lib, uning ustiga ishchi qatlam qo’llaniladi; Signallarni bir nechta yozish, o’ynatish va o’chirish imkonini beruvchi qaytariladigan optik disklar (CD-RW; CD-E). Bu deyarli barcha sohalarda magnit muhitni almashtira oladigan eng ko’p qirrali disklardir. Ular bir marta yoziladigan disklarga o’xshaydi, lekin jismoniy yozish jarayonlari qaytariladigan operatsion qatlamni o’z ichiga oladi. Bunday disklarni ishlab chiqarish texnologiyasi ancha murakkab, shuning uchun ular bir marta yozilgan disklarga qaraganda qimmatroq.