Mavzu: Marketing va uning asosiy vazifalari Mundarija

2.2.Marketing 4P va 5P
Marketing 4P
Klassik marketing oʻz ichiga 4 yoʻnalishni jamlaydi, Mahsulot (Product), Narx (Price), Savdo kanali (Place) va Reklama (Promotion). Bu majmua “4P“, yoki Marketing Mix deb ataladi va marketologlar isteʼmolchilarni qoniqtirish yoʻlidagi bosh qotirishi zarur boʻlgan asosiy “tashvish“lar hisoblanadi.
4Pni bittalab koʻrib chiqamiz:
1-P, Product (mahsulot) - assortiment xilma-xilligi, mahsulotning muqovasi/qadogʻi, etiketkasi, xususiyatlari, xizmat koʻrsatish, yetkazib berish. Bularni hammasini isteʼmolchiga moslab doimo yaxshilab borish kerak.
2-P, Price (narx) - sotuvchi va xarid qiluvchilarning foydalari koʻzlangan holda narx belgilash, turli vaziyat va guruhlar uchun alohida chegirmalar oʻrnatish.
3-P, Place (savdo kanali) - savdo joylarini (doʻkon, internet, ijtimoiy tarmoq) va distributorlarni tanlash.
4-P, Promotion (reklama) - reklamaning turli koʻrinishlari, savdoni rivojlantirish uchun maxsus tadbirlar, aksiyalar tashkil etish, jamoatchilik va alohida shaxslar bilan aloqalar oʻrnatish.
Marketing xodimlari javob topishi kerak boʻlgan asosiy savollar shular, Product qanday koʻrinishda boʻladi (sutni korobkada yoki butilkada sotamiz, qaysi rangda, nomi nima), Price qancha boʻladi, Placelarni tanlash kerak (korzinkada sotamizmi, alohida doʻkon ochamizmi, yoki internet-doʻkon orqali) va Promotion qaysi kanallar orqali amalga oshiriladi (tashqi reklama, internet, PR, joylarda aksiyalar).
Savollarga topilgan javob kompaniya strategiyasining asosiy qismi boʻladi. Mohir ishbilarmonlar bu ishlarni prezentatsiyalarga, hujjatlarga yozib epaqayiga keltirib qoʻyishadi. Lekin eng kamida javoblarni ogʻzaki aytib chiqib aniq-aniq qilib olish kerak. Keyin qoʻshimchalar/oʻzgartirishlar kiritiladi.
Biznes yoʻnalishlar koʻpaygani sari, marketologlar Marketing Mixni yangi “P“lar bilan toʻldirib kelishgan. 4Pdan tashqari 5-6-7 va 9P komplekslar mavjud. Klassik 4P bilan qoniqmaganlar, oʻz strategiyalarida qoʻshimcha Plardan foydalanishadi: Tarixda oʻz nomini qoldirmoqchi boʻlgan marketolog yangi terminlar, yangi Plar qoʻshishga harakat qilib koʻradi. Shuning uchun va boshqa sabablarga koʻra oxirgi yillarda “4P“ ga yana koʻp “P“lar qoʻshilmoqda:
Purchase (xarid) - isteʼmolchining xarid jarayoni. Xarid jarayoni narx yoki qadoqdan-da muhimroq boʻlgan holatlarda, bu yoʻnalish ustida qattiq ishlash kerak boʻladi.
Process (jarayon) - marketingning javobgarligi ostidagi protseduralar, jarayonlar yigʻindisi. Koʻproq B2B sohada kerak. chunki ishlab chiqaruvchi oʻz mahsuloti isteʼmolchiga qadar yetib borish jarayonini soddalashtirishi, uning ustida ishlashi kerak.
Package (qadoq) - qadoq, aslida 4Pdagi Product(mahsulot)ga taʼluqli boʻlsa ham, lekin ayrim kompaniyalar qadoqni alohida yoʻnalish sifatida koʻrishadi.
People/personal (insonlar) - Marketing Mixda People deb isteʼmolchining xarid qilishiga taʼsir qila oladigan odamlar koʻriladi. Masalan, xodimlar, yoki isteʼmolchilarning oʻzi.
Physical evidance (jismoniy sharoit) - xizmat koʻrsatiladigan yoki mahsulot xarid qilinadigan joy va sharoit. Masalan, mehmonxonalar bu yoʻnalishni kuchaytirishlari kerak.


5P Marketing Marketing bu - foyda
Keling, marketing tarixi va uning rivojlanish bosqichlarini o'tkazib yuboramiz va ta'rif uchun ma'lumotnomalarga murojaat qilamiz: "Marketing - sotuvni ta'minlash, tovarlarni ishlab chiqaruvchidan iste'molchigacha targ'ib qilishga qaratilgan tovarlar va xizmatlar bozorida tadqiqot va faoliyatni tashkil etish".
Amalda qanday qo'llash juda zerikarli va tushunarsiz, biz quyidagi iboralarni keltiramiz: Marketing - bu foyda olish uchun to'g'ri mahsulotni to'g'ri joyda, to'g'ri narxda, to'g'ri yo'l bilan taklif qilish ilmi (yoki san'ati).Oxirgi satrlardan nima uchun tadbirkor marketingni tushunishi kerak - "foyda olish uchun" Marketingda 5P tamoyili nima? Keling, alohida iboralar uchun to'liq ta'rifni tahlil qilaylik va marketing aralashmasini olamiz. Bunday holda, biz uning klassik 4P variatsiyasidan emas, balki yanada rivojlangan 5P dan foydalanamiz va ushbu kokteylning keyingi modifikatsiyasini ko'rib chiqamiz. Shunday qilib, 5P (Mahsulot, odamlar, narx, joy, reklama): Mahsulot . Biz iste'molchiga taklif qiladigan mahsulot yoki xizmat haqida qaror qabul qilamiz. Bu nima bo'ladi? Mahsulot qanday formatda bo'ladi? U suyuq, yopishqoq, qattiq yoki gazsimon bo'ladimi? Mahsulot qanday dizaynga ega bo'ladi va u qanday funksiyalarga ega?"Qanday bema'nilik?!" - sen aytasan. "Va men qurilish yoki non ishlab chiqarish bilan shug'ullanayotganim va menga marketing bilimi kerak emasligi aniq.Ammo bu etarli emas! Faraz qilaylik, muhandis innovatsion mahsulot - uchuvchisiz transport vositasini yaratdi. Bu texnologiya olami uchun haqiqiy zarba.Ammo bizning innovatsiyamiz to'g'ri dasturni topa olmasak, mezzaninada chang to'plashi mumkin. Bizning xizmatimiz yoki mahsulotimizni qaysi sous ostida taqdim etishni tushunish uchun bozorni o'rganish kerak. Odamlar. Shunday qilib, siz ajoyib mahsulotni o'ylab topdingiz. Lekin asosiy maqsad foyda olish ekanligini eslaymiz. Bu mahsulotni kimga sotamiz? Hech bo'lmaganda, maqsadli auditoriyani ijtimoiy-demografik xususiyatlar bo'yicha segmentatsiyalashimiz kerak. Yaxshisi, xulq-atvor xususiyatlari. Qimmatbaho mashinalarni sevuvchilarning xatti-harakati ortida qanday mantiq bor? Ular qayerda dam olishadi? Ular nima yeydi? Ular bo'sh vaqtlarida qanday kitoblarni o'qiydilar? Ular nimadan nafas olishadi? Narxlash. Rossiyalik marketologlar tomonidan haqiqatdan ham kam baholangan jihat. Biz ajoyib mahsulotni tayyorlashga, ajoyib tomoshabinni topishga tayyormiz ... Va biz narxni shiftdan olamiz. Biz prodamping qila olamiz yoki biz haddan tashqari baholay olamiz va darhol o'zimizni konfor sinfi deb ataymiz.Ammo narxlash - bu narx omillari, siyosiy muhit va boshqa ko'p narsalarni o'z ichiga olgan butun bir fan.Muxtasar qilib aytganda, narx kompaniyaning rentabelligini ta'minlashi, xaridor uchun qiziqarli bo'lishi va shu bilan birga mahsulot mavjudligini va uning sotilishini kamaytirilmaydigan darajada saqlashga imkon berishini yodda tutishingiz kerak. Joy. Agar mahsulot, uning narxi va maqsadli auditoriyaga ega bo'lsak, daromad olish uchun juda oz narsa qoladi. Siz biror joyga mahsulot yoki xizmatni joylashtirishingiz kerak.Bu sizning maqsadli auditoriyangiz uchun mavjud bo'lgan sotuv joyi.Nima tanlash kerak - chakana savdo tarmog'i yoki onlayn-do'konlar? Oflayn do'konni qanday qilib to'g'ri tashkil qilish kerak? Tovarlarni qanday tartibga solish kerak? Kompaniyaning veb-sayti qanday bo'lishi kerak? Tashrifchilar undagi ma'lumotni qanday qabul qilishadi, bu ular uchun qulaymi?Rag'batlantirish. Bizning tortimizdagi gilos. Qolgan barcha nuqtalar bajarildi. Do'kon tovarlar va mos narxlar bilan tayyor, tomoshabinlarning portreti aniq, ammo hali ham foyda yo'q. Sotishni rag’batlantirish deganda mahsulotning sotilishiga undovchi qisqa muddatli tadbirlar tushuniladi. Agar reklamaning chaqirig’i: "Bizning mahsulotni sotib oling" bo’lsa, sotishni rag’batlantirishning chaqirig’i esa: "Uni hoziroq sotib oling"dan iboratdir.

Xulosa
Kurs ishi yakunida quyidagi xulosaga kelamiz. Xizmat ko‘rsatish tashkilotlarida marketing faoliyatini tashkil qilish va uni samarali boshqarishda marketing xaridorga u xohlaydigan narsani ta‘minlab, bunda oqilona narxni belgilab va tovarlarni unga qulay bo‘lgan joyda va kerakli miqdorda xarid qilish imkoniyatini berish orqali muvaffaqiyatga erishish mumkinligiga hammani ishontiradi. Keng ma'noda, nodavlat notijorat tashkilotidagi marketing faoliyati yoki ijtimoiy marketing - bu tashkilotning maqsadli auditoriyasi ehtiyojlarini unga ma'lum bir narxda notijorat mahsulotni taklif qilish orqali qondirishga qaratilgan faoliyat. Ma'lum bir joy va ma'lum bir aloqa komponenti bilan. Keng ma'noda, har qanday tashkilotning marketing faoliyatining mohiyati bir xil. Nodavlat notijorat tashkilotida u o'ziga xos xususiyatlarga ega. Shubhasiz, marketing har qanday tashkilotga, xususan, nodavlat notijorat tashkilotiga o'z faoliyatining maqsad va vazifalarini tushunish va to'g'ri shakllantirish, shuningdek, kompaniyaning ichki va tashqi muhiti bilan eng maqbul o'zaro ta'sir qilish usullarini topish imkonini beradi. Uning faoliyati: maqsadli auditoriya, mahalliy aholi, davlat organlari, hamkorlar, donorlar, xalqaro tashkilotlar, tashkilot xodimlari va boshqalar Yuqoridagi fikrlarga xulosa qilib, xizmat ko‘rsatish tashkilotlarida marketing faoliyatini tashkil qilish va uni samarali boshqarish bo‘yicha quyidagi takliflarni berishimiz mumkin .
1.Xizmat ko‘rsatish tashkilotlarida marketing faoliyatini tashkil qilish va uni samarali boshqarishda xorijiy kompaniyalar marketing faoliyatini o‘rganib chiqib, katta yutuqlarga erishgan kompaniyalarning ish tajribasini bizni mamlakatimiz korxonalari faoliyatida qo‘llash kerak.
2. Xizmat ko‘rsatish tashkilotlarida marketing faoliyatini tashkil qilish va uni samarali boshqarishda yangi innovatsion texnologiyalarni ish jarayoniga tatbig‘ qilish va unumli foydalanish kerak.
3. Marketing faoliyatini tashkil qilish va uni samarali boshqarishda bank o’z maxsulot va xizmatlarini raqobatbardoshligini ta‘minlashi, sifatini yaxshilashi kerak.
4. Xizmat ko‘rsatish tashkilotlarida marketingni samarali boshqarishda mahsulot reklamasining ahamiyati katta o‘rin tutadi. Buning uchun reklama faoliyatini amalga oshirishda innovatsiyalardan, oxirgi fan-texnika yutuqlaridan to‘laqonli foydalanish zarur.