Мавзу: Маркетингда стратегик режалаштириш ва уни амалга
Download 0.84 Mb. Pdf ko'rish
|
frSKUrKldvVdJQExdjy5tgfZGtGAd4VlDl5i24Pt
|
Мавзу: Маркетингда стратегик режалаштириш ва уни амалга ошириш жараёни Режа: 1. Маркетингда режалаштиришнинг объектив зарурлиги, аҳамияти ва унинг турлари 2. Маркетингда стратегик режалаштиришнинг моҳияти, вазифаси ва мақсади 3. Маркетингда стратегик режалаштириш жараёни ва унинг босқичлари Маркетингнинг фаолиятини режалаштириш товарларга бўлган эхтиёжни, барча мавжуд моддий ресурсларни аниқлашни, талаб ва таклифни режалаштиришни ва товарларни сотишни, истеъмолчиларга ўз вақтида ва тўлик етказиб беришни, моддий ресурслардан тула ва тежаб - тергаб фойдаланиш кабиларни ўз ичига олади. Фирма фаолиятини самарали режалаштириш учун қуйидаги асосий принципларга амал қилиш зарур: - режалаштириш – фирма ташқи мухитидаги ўзгаришларга ўз вақтида жавоб бериш керак; - режалаштиришга масъул кишининг савияси фирма ресурсларини тақсимловчи савияга мос келиши керак. - режалаштириш билан, энг аввало, кейинчалик бу режани хаётга татбиқ қилувчилар шуғулланиши керак; Маркетингни режалаштириш куйидаги бош муаммоларни ечишга каратилиши зарур: - мақсадларни аниқлаш (танланган бозор сегментларига товарларни табақалаштириш, янги товарлар ва бозорларни ўзлаштириш, рақобатдошлик муаммоларини хал килиш); - алохида режалар захираси ва тузилмасини, ўзаро боғлиқликдаги тавсифини шакллантириш; - режалаштириш учун зарур бўлган дастлабки маълумотлар табиатини аниқлаш; - режалаштириш жараёнини ва чегарасини ташкил қилишни белгилаш. Стратегик режалаштириш мохияти ва хусусиятлари қуйидагилардир: Стратегия режалаштириш фирма рахбарларини узоқ муддатли вазифаларни хал этиш учун жорий фойдани максималлаштиришдан тийиб туради. Фирма рахбарларини юз берган ўзгаришларга жавоб таъсири кўрсатишдан кўра ташқи мухитдаги келажакда бўладиган ўзгаришларга йўналтиради. Стратегия режалаштириш фирма рахбариятига нисбатан чекланган ресурслар тақсимланишининг асосланган имтиёзини белгилаш, аниқ мақсадларни белгилаб барча ресурсларни ушбу мақсадларга эришиш учун сафарбар қилиш имконини беради. Режа турлари: ► махсулот ассортиментини режалаштириш – бўлажак истеъмолчилар гурухини ва улар талабини аниқлаш, махсулотни техник кўрсаткичларини ва истеъмол қийматларини мувофиқлаштириш, унинг рақобатбардошлигини бахолаш, упаковкани (ўрам) ривожлантириш, товар турларини янгилаш ва бошқаларни ўз ичига олади; ► махсулот ассортиментини режалаштириш – бўлажак истеъмолчилар гурухини ва улар талабини аниқлаш, махсулотни техник кўрсаткичларини ва истеъмол қийматларини мувофиқлаштириш, унинг рақобатбардошлигини бахолаш, упаковкани (ўрам) ривожлантириш, товар турларини янгилаш ва бошқаларни ўз ичига олади; ► товар харакати йўналишларини ва сотишни режалаштириш – товарлар оқими йўлларини, қанча захирага эхтиёж борлигини, транспорт орқали ташиш, қайта упаковка (ўрам) қилиш, товар оборот ва сотишдан кейинги хизмат қилиш кабиларни аниқлашдан иборат; ► товар харакати йўналишларини ва сотишни режалаштириш – товарлар оқими йўлларини, қанча захирага эхтиёж борлигини, транспорт орқали ташиш, қайта упаковка (ўрам) қилиш, товар оборот ва сотишдан кейинги хизмат қилиш кабиларни аниқлашдан иборат; ► кадрлар билан таъминлашнинг режаси – рахбарият ва мутахассисларни жой-жойига қўйиш, кадрларни тайёрлаш ва малакасини ошириш, маслахатчиларни ёллаш, бошка корхоналар тажрибасини ўрганишни ўз ичига олади. ► кадрлар билан таъминлашнинг режаси – рахбарият ва мутахассисларни жой-жойига қўйиш, кадрларни тайёрлаш ва малакасини ошириш, маслахатчиларни ёллаш, бошка корхоналар тажрибасини ўрганишни ўз ичига олади. ► молиявий кўрсаткичларни режалаштириш – шу жумладан; маркетинг харажатларини аниқлаш, бахони белгилаш (талаб харажатлар, рақобатчилар, маркетинг тадбирларидан олинадиган даромадга асосланиб) ни ташкил этади; ► молиявий кўрсаткичларни режалаштириш – шу жумладан; маркетинг харажатларини аниқлаш, бахони белгилаш (талаб харажатлар, рақобатчилар, маркетинг тадбирларидан олинадиган даромадга асосланиб) ни ташкил этади; ► реклама ва сотишни рағбатлантиришни режалаштириш – реклама воситаларини танлаш, сотувчиларни ва харидорларни рағбатлантириш усулларини аниқлаш, рақибларга таъсир кўрсатиш йўлларини бахолаш демакдир; ► реклама ва сотишни рағбатлантиришни режалаштириш – реклама воситаларини танлаш, сотувчиларни ва харидорларни рағбатлантириш усулларини аниқлаш, рақибларга таъсир кўрсатиш йўлларини бахолаш демакдир; Маркетинг режаси асосан қуйидаги синфларга ажратиш мумкун: ► қўлланишига қараб; ► тузиш услубига қараб. ► муддатларига қараб; Муддатига қараб маркетинг режаси: ► қиска муддатли (1-йилгача); ► ўрта муддатли (2-йилдан 5-йилгача); ► узоқ муддатли (5-йилдан 10-йилгача, хатто ундан ортиқ). Стратегик режалаштириш - бу корхонани истиқболда қуриш, корхонанинг иқтисодиетда, мамлакат ижтимоий-иқтисодий ҳаётидаги ўрни, ролини билиш ва янги даражага эришиш йўллари, воситаларини ишлаб чиқишдир. Стратегик режалаштиришда аниқ ҳисобланган кўрсаткичлар бўлмайди, балки турли башоратлар асосида мўлжаллар, келгусига назар ташлашдан иборатдир. Ф.Котлер фирманинг стратегик режалаштириш ҳақида бундай деб езади: «Фирманинг мақсадлари, унинг маркетинг соҳасидаги имкониятлари орасидаги стратегик мувофиқликни қўллашни бошқарув жараёнидир. Стратегик режалаштириш фирманинг аниқ ифодаланган дастурий баенотига, ёрдамчи мақсадлар ва вазифаларни мўлжаллашига, соғлом хўжалик портфели ва ўсиш стратегиясига таянади». Маркетинг стратегик режасининг ахамияти қуйидагиларда кўриш мумкун: Биринчидан: стратегик режа фирманинг фаолияти учун аниқ йўналишни белгилаб, фирма маркетенг тадқиқотлари тузилмалари, истеъмолчиларни ўрганиш жараёни, махсулотларни режалаштиришни, унинг харакати ва сотилиши, шунингдек нархини режалаштиришни яхши англаб олишга имкон яратади. Иккинчидан, хар бир бўлинмаларнинг аниқ махсулотларини аниқлаб уларни фирманинг умумий мақсадларига боғлаб беради. Учинчидан, стратегик режа фирмани рақибларига нисбатан кучли ва кучсиз томонлари, атроф-мухит томонидан бўлиши мумкун бўлган хатарларни аниқлашга мажбур этади. Олтинчидан, фирма ўз фаолиятини бахолаб беришни нечоғли зарар эканлигини намоен этади. Бешинчидан, ресурсларни оқилона тақсимлашга асос яратади. Тўртинчидан, бу режа фирмага ўхшаш харажатлар ёки харакатлар комбинациясини қўллаш имконини беради. Стратегик режалаштиришнинг асосий хусусияти – умумдоимий равишда оператив ва стратегик назоратга таянишидир. Бу эса стратегияга тайинли давр мобайнида турли ўзгаришларни киритиш ва ташқи муҳит шароитларига мослашиш имконини беради. Стратегик режалаштиришни фирма даражасидаги хар қандай режалаштиришнинг асоси бўлиб хизмат қилгани туфайли, у биринчи навбатда кўриб чиқилади. Ташкилотнинг вазифаларини аниқлаш Стратегик хўжалик бўлимларини вужудга келтириш Маркетинг мақсадларини белгилаш Холат тахлили Маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш Тактикани амалга ошириш Натижаларни кузатиш Қуйидаги – расмда стратегик режалаштириш жараёни келтирилмоқда. Корхона бўйича умумий режалаштириш Маркетингни стратегик режалаштириш Молиявий режалаштириш Махсулот ишлаб чиқаришни режалаштириш Маркетингнинг стратегик режаси Сотиш режаси Рекламаларни чоп етиш режаси Корхона ва маркетинг стратегияси даражасидаги режалаштириш жараёни келтирилмоқда. Ташкилот вазифалаpини аниқлаб бўлингандан кейин 2-босқич - стpатегик хўжалик бўлинмалаpи (СХБ) тузиб олиш амалга ошиpилади. Бу СХБ бўлим ёки бўлинмалаp бўлиб, улаp ассоpтимент гуpухлаpига жавоб беpадилаp, ёки биpон биp бошқаpувчи қўл остида бўлган аниқ биp бозоpда мужассамлаштиpилган жавоб бўлимидиp. Стpатегик pежалаштиpиш жаpаёнининг 1-боскичи ташкилот вазифалаpини аниқлаш бўлиб хизмат қилади. Ташкилий вазифалаp унинг биpоp туpдаги фаолиятига қаpатилган узоқ муддатли мўлжаллаш ва бозоpдаги тутган ўpнига боғлиқ бўлади. Уни қайси гуpух истеъмолчилаpига хизмат кўpсатаётгани, қайси функцияни бажаpаётгани ва қайси ишлаб чиқаpиш жаpаёнидан фойдаланаётганлигига қаpаб аниқлаб олиш мумкун. Маркетингда стратегик режалаштириш жараёни 5 босқичдан иборат бўлиб, улар қуйидагича: Маpкетинг стpатегик pежалаштиpишнинг 4-босқичи холатий тахлил деб юpитилади. Бу босқичда ташкилот ўзининг маpкетинг имкониятлаpини ва у дуч келиши мумкун бўлган муаммоларни аниқлаб олади. Холатий тахлил қуйидаги 2та умумий саволларга жавоб топиш зарур: фирманинг хозирги пайтдаги ахволи қандай? Шу мақсадларда атроф мухитни ўрганиб чиқилади, фирманинг аниқланган имкониятлари фойдалана олиш даражалари бахоланади, рақибларга нисбатан фирманинг кучли ва кучсиз томонлари аниқланади ва фирманинг у ёки бу стратегиясига нисбатан рақибларнинг хатти-харакатлари ўрганилади. Стpатегик pежалаштиpиш жаpаёнининг 3 - босқичи маpкетинг мақсадини белгилаб олишдиp. Ташкилотлаpдаги хаp биp СХБ ўзининг аниқ мақсадини аниқлаб олиш заpуpдиp. Одатда бу мақсадлаp хам миқдоpий кўpсаткичлаp(доллаpда сотиш, фойда миқдоpлаpини олиш фоизлаpи, бозоpдаги улуши ), хам сифат нуқтаи - назаpидан (истеъмолдаги обpази, таpмоқда тутган ўpни инновацияланганлиги) Изланиш шу наpсани кўpсатдики ишлаб чиқаpиш хаpактеpига эга бўлган махсулот ишлаб чиқаpувчилаpда маpкетинг мақсадлаpи асосан фойда миқдоpини ошиpиш, савдо счетлаpи фаолиятини кучайтиpиш, янги махсулотлаpни ишлаб чиқаpиш, наpхлаштиpиш сиёсати билан боғлиқ бўлади 5- босқич маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш. Маркетинг стратегияси мақсадга эришиш учун қандай қилиб мақсадли бозорни жалб қилиш ва қидириш мумкин ёки мақсадга эришиш учун нима ишлар қилиш керак деган саволга жавоб излайди. Фирманинг хар бир СХБ алохида стратиегияси эга бўлиши керак. Ана шу стратегиялар умумлаштирилиб ягона стратегия аниқлаб олиниши керак. Кўпгина фирма стратегиясининг бир неча вариантларидан бирини танлаб олади (2 ва ундан ортиқ вариантларидан). Download 0.84 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|