Mavzu: Ma’suliyati cheklangan jamiyatni tuzish va faoliyatini boshqarish xususiyatlari Reja

Mavzu: Ma’suliyati cheklangan jamiyatni tuzish va faoliyatini boshqarish xususiyatlari
Reja:
1.Ma’suliyati cheklangan jamiyatlarning mohiyati va zarurligi
2.Jamiyat ustav fondi
3.Jamiyat boshqaruv organlari

Cheklangan mas'uliyati cheklangan jamiyat yoki MChJ biznesni tashkil etishning mashhur shakli bo'lib qoldi . Kompaniyangizni mas'uliyati cheklangan jamiyat (MChJ) sifatida tashkil etish orqali sizning javobgaringizni yagona mulkdor yoki hamkor sifatida cheklashingiz mumkin. MChJ sizning korporatsiyaga o'xshash kompaniyangizga qo'shgan kapital miqdori bo'yicha sizning javobgarlikni cheklaydi. Hamkorlik singari, ular soliqqa tortish va boshqarishning moslashuvchanligini ta'minlaydi.Qo'shma Shtatlardagi va Kolumbiya okrugidagi har bir davlat cheklangan mas'uliyatli jamiyatlarni shakllantirishga imkon beradi.Cheklangan mas'uliyatli jamiyatni cheklangan suveren korporatsiya deb atash mumkin. Bu noto'g'ri termin. To'g'ri atamalar "korporatsiya" emas, "kompaniya" dir.Mas'uliyati cheklangan jamiyatni tashkil etishMas'uliyati cheklangan jamiyatlar bitta korxona bilan kichik biznesga yaxshi mos keladi. Egalari aktsiyadorlarga o'xshash bo'lsa-da, ular a'zolar deyiladi. MChJ bir a'zosi - yagona mulk egasi bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, MChJ hamkorligida bo'lgani kabi ikki yoki undan ko'p a'zoga ega bo'lishi mumkin. Ushbu a'zolar faqat o'zlariga investitsiya kiritgan kapital miqdorini yo'qotishi mumkin. Bu mas'uliyatli mas'uliyatning go'zalligi.A'zolik foizlari aktsiyalarga o'xshash. A'zolar MChJga egalik qilish huquqiga ega bo'lgan aktsiyalar yoki aktsiyalarning bir qismiga to'g'ridan to'g'ri nazorat qilishadi. MChJ rahbariyati davlat qonunlari bilan tartibga solinadi va davlatdan davlatga qarab farq qilishi mumkin.MChJni tashkil etish - bir korxona tashkil etishdan ko'ra, yagona mulkka ega bo'lishdan ko'ra biroz qiyinroq. Tashkilot maqolalarini Siz tanlagan davlat kotibi bilan yuborishingiz kerak. Bundan tashqari, Sizning Operatsion kelishuvingiz ham bo'lishi shart emas, lekin talab qilinmaydi va talab qilinmaydi. Faoliyat kelishuvi MChJ a'zolari va boshqaruv tuzilmalari huquqlarini belgilaydi. Mas'uliyati cheklangan jamiyatning ustunliklari Kamroq hujjat va yozuvni saqlash - Mas'uliyati cheklangan jamiyatlar korporatsiyalarga qaraganda kamroq ro'yxatga olishni talab qiladi. Masalan, yillik uchrashuvlaringiz bo'lishi shart emas. Shuningdek, MChJ direktorlar kengashiga yoki xodimlariga ega bo'lishi shart emas.

Moslashuvchan Soliqni Boshqarish - MChJ biznesning boshqa shakllariga qaraganda soliq nuqtai nazaridan ancha moslashuvchan. MChJ yagona mulk, hamkorlik, C korporatsiyasi yoki S korporatsiyasi sifatida soliqqa tortilishi mumkin. Cheklangan javobgarlik - MChJning go'zalligi birinchi navbatda cheklangan mas'uliyatdir. MChJ a'zolari faqat firma sarmoya kiritgan kapital miqdorini yo'qotishi mumkin. Ular o'zlarining shaxsiy aktivlarini yo'qotmasliklari mumkin.Chet elga chiquvchi soliqqa tortish - MChJ «C» korporatsiyasi sifatida soliqqa tortilishga qaror qilmagani uchun daromadlarni ikki marta soliqqa tortish mavjud emas. Ikki marta soliq solish - daromadlarni korporativ darajada soliqqa tortish deganidir. Keyinchalik ular aktsiyadorlar darajasida yana soliqqa tortiladi. Agar MChJ boshqa turdagi biznes tashkil etsa, u ikki tomonlama soliqqa tortilishning oldini oladi va daromad faqat shaxsiy darajada soliqqa tortiladi. Mas'uliyati cheklangan jamiyatning kamchiliklari Kapitalni ko'paytirishda qiyinchiliklar - chunki MChJ nisbatan yangi biznes tashkiloti bo'lib, buni hamma tushunmaydi, chunki MChJ pulni yig'ish qiyin. Ba'zi banklar a'zolaridan yoki bir a'zodan ish kreditini shaxsan kafolatlashini talab qilishadi yoki bank kreditni bermaydi. Bu MChJga ega bo'lish maqsadini mag'lubiyatga uchratadi.Taniqli bo'lmagan boshqarish tarkibi - AJ a'zolari aktsiyadorlar, a'zolar yoki boshqa nomlar deb atalishi mumkin. MChJ boshqaruv tarkibi ish dunyosida kreditorlar va boshqalarga befarq bo'lishi mumkin. Bu muammoni boshqalar uchun mas'uliyatli boshqaruv va mas'uliyatga ega bo'lgan shaxsni aniqlash qiyin kechmoqda.Cheklangan mas'uliyatli jamiyat kichik biznes egalarining o'z biznes tuzilmalari to'g'risida qaror qabul qilishda qarashlari kerak bo'lgan variantdir. Kichik biznes egasi qaror qabul qilgunga qadar barcha soliqlar, hisob-kitob va huquqiy choralarni ko'rib chiqishi kerak.mas'uliyati cheklangan jamiyat (MChJ) bo'ladi BIZ a-ning o'ziga xos shakli xususiy cheklangan kompaniya. Bu biznes birlashtira oladigan struktura o'tish yo'li bilan soliqqa tortish a sheriklik yoki yakka tartibdagi tadbirkorlik bilan cheklangan javobgarlik a korporatsiya.[1] MChJ davlat qonunchiligiga binoan korporatsiya emas; bu a-ning huquqiy shakli kompaniya bu ko'plab yurisdiktsiyalarda egalariga cheklangan javobgarlikni ta'minlaydi. MChJ biznes egalariga beradigan moslashuvchanligi bilan mashhur; vaziyatga qarab, MChJ sheriklik munosabati o'rniga korporativ soliq qoidalaridan foydalanishni tanlashi mumkin,[2] va muayyan sharoitlarda MChJ notijorat sifatida tashkil etilishi mumkin.[3] AQShning ayrim shtatlarida (masalan, Texas), davlat kasbiy litsenziyasini talab qiladigan professional xizmatlarni ko'rsatadigan korxonalar, masalan, yuridik yoki tibbiy xizmatlar, MChJni tashkil etishga yo'l qo'yilmasligi mumkin, ammo shunga o'xshash a tashkil etilishi kerak bo'lishi mumkin professional mas'uliyati cheklangan jamiyat (PLLC).[4]MChJ gibriddir yuridik shaxs ham korporatsiya, ham sheriklik yoki yakka tartibdagi tadbirkorlikning o'ziga xos xususiyatlariga ega bo'lish (egalari qancha bo'lishiga qarab). MChJ - bu bir turi birlashmagan uyushma korporatsiyadan ajralib turadi. MChJning korporatsiya bilan bo'lishadigan asosiy xususiyati cheklangan javobgarlik va sheriklik bilan o'rtoqlashadigan asosiy xususiyat - bu mavjudligi kesib o'tmoq daromad solig'i.[5] Xo'jalik yurituvchi sub'ekt sifatida MChJ ko'pincha korporatsiyaga qaraganda ancha moslashuvchan va yagona egasi bo'lgan kompaniyalar uchun juda mos bo'lishi mumkin.[6]Garchi MChJ va korporatsiyalar ikkalasi ham o'xshash xususiyatlarga ega bo'lishsa-da, har qanday yuridik shaxs turi bilan, odatda, hech bo'lmaganda Qo'shma Shtatlar tarkibiga kiradigan asosiy terminologiya ba'zan farq qiladi. MChJ tashkil etilganda, u "birlashtirilgan" yoki "nizomga olingan" emas, balki "tashkil etilgan" deb aytiladi va uning ta'sis hujjati ham xuddi shunday "tashkilot maqolalari, "uning o'rniga"ta'sis shartnomalari "yoki uning" korporativ nizomi ". MChJning ichki operatsiyalari bundan keyin"operatsion bitim, "uning o'rniga"nizom. "MChJdagi foydali huquqlarning egasi" emas, "" a'zosi "sifatida tanilgan.aktsiyador.”[7] Qo'shimcha ravishda, mulkchilik MChJda "a'zolik ulushi" yoki "MChJ foizlari" (ba'zida "a'zolik birliklari" yoki shunchaki "birliklar" bilan o'lchanadigan, ba'zida esa faqat " foizlar ) bilan ifodalanish o'rniga "aktsiyalarning aktsiyalari "yoki shunchaki" aktsiyalar "(egalik huquqi har bir aktsiyadorga tegishli bo'lgan aktsiyalar soni bilan o'lchanadi). Xuddi shunday, elektron shaklda emas, balki jismoniy shaklda chiqarilganda, MChJga egalik huquqini tasdiqlovchi hujjat" a'zolik guvohnomasi "deb nomlanadi. "aktsiya sertifikati ".[8]Amaliy ko'rsatmalar bo'lmagan taqdirda, aksariyat Amerika sudlari MChJ a'zolari bir xil umumiy qonunni o'zgartiradigan egoga bo'ysunadilar pirsing nazariyalari korporativ aktsiyadorlar sifatida.[9] Biroq, MChJ pardasini teshish qiyinroq kechadi, chunki MChJlarda saqlash uchun ko'p rasmiyatchiliklar mavjud emas. MChJ va a'zolari buni qilmasa aralashish mablag'lar, MChJ pardasini teshish qiyin.[10][11] MChJlarda a'zolik manfaatlari va sheriklik manfaatlari, shuningdek, bu orqali sezilarli darajada himoya qilinadi zaryadlash tartibi mexanizm. To'lovni qabul qilish tartibi qarzdor-sherikning yoki qarzdor-a'zoning kreditoriga qarzdorning taqsimot ulushini cheklaydi, kreditorga hech qanday ovoz berish yoki boshqarish huquqini bermaydi.[12]Mas'uliyati cheklangan jamiyat a'zolari, ayrim holatlarda, a'zolarga tarqatish MChJni to'lovga qodir bo'lgan holatlarda ham shaxsiy javobgarlikni o'z zimmalariga olishlari mumkin.[13]Mas'uliyati cheklangan jamiyatlarni tashkil etishga ruxsat beruvchi qonunni birinchi bo'lib qabul qilgan davlat Vayoming 1977 yilda.[14]1960 yildan 1997 yilgacha AQShning daromad solig'i to'g'risidagi federal qonuni uchun yuridik shaxslar birlashmasining uyushmalarini tasniflash "Kintner amaldagi soliq to'lovchining nomi bilan atalgan qoidalar "[15] ushbu nomning 1954 yilgi qonuniy pretsedentida.[16] Tomonidan e'lon qilinganidek Ichki daromad xizmati (IRS) 1960 yilda Kintner me'yoriy hujjatlarda bunday xo'jalik birlashmalariga korporatsiyalar yoki sheriklik sifatida soliq solinishini aniqlash uchun murakkab olti faktorli test sinovlari belgilangan.[16] Vayoming MChJ nizomi Vayoming qonunchilik palatasi muhim nuqsonidan foydalanish Kintner qoidalar - barcha oltita omillar "bir xil ahamiyatga ega" bo'lishi kerak edi.[14] Normativ-huquqiy hujjatlarning ushbu qismida oltita omilni bir-biriga nisbatan sinchkovlik bilan muvozanatlashtirib, ham javobgarligi cheklangan, ham soliqqa tortiladigan soliq solinadigan muassasa tuzilishi mumkinligi nazarda tutilgan edi.[14]Bir necha yillar davomida boshqa davlatlar MChJ shaklini qabul qilishda sustkashlikka duch kelishdi, chunki Vayoming MChJ sheriklik sifatida soliqqa tortilishdan qutulishi mumkinmi yoki yo'qmi noma'lum edi. Kintner qoidalar. IRS nihoyat 1988 yilda 88-76-sonli daromadlar to'g'risidagi qarorida Vayoming MChJga sheriklik sifatida soliq solinishi to'g'risida qaror qabul qilgandan so'ng,[16] boshqa davlatlar MChJga jiddiy munosabatda bo'lishni boshladilar va o'zlarining MChJ nizomlarini qabul qildilar.[14] 1996 yilga kelib, barcha 50 shtatlarda MChJ nizomi mavjud edi.[17] 1995 yilda IRS MChJ nizomlarining keng tatbiq etilishi buzilgan degan xulosaga keldi Kintner 1996 yilda u "katakchani belgilash" (CTB) deb nomlangan yangi qoidalarni e'lon qildi. shaxsni tasniflash bo'yicha saylov 1997 yil 1 yanvardan AQSh bo'ylab kuchga kirgan tizim.[16]Moslashuvchanlik va standart qoidalarMChJlar an'anaviy korporatsiyalarga qaraganda kamroq qoidalarga bo'ysunadi va shu tariqa a'zolarga boshqa korporativ shakllar bilan taqqoslaganda ancha moslashuvchan boshqaruv tuzilmasini yaratishga imkon berishi mumkin. MChJ davlat qonunchiligi doirasida qolsa, operatsion bitim MChJ a'zolari o'zlarining MChJni qanday boshqarilishini hal qilishda egiluvchanligi uchun javobgardir.[18] Davlat nizomlari odatda MChJ tashkil etilgan shtatdagi qonun bilan ruxsat etilganidek, operatsion shartnomada boshqacha tartib nazarda tutilgan bo'lmasa, MChJ qanday boshqarilishi to'g'risida avtomatik yoki "standart" qoidalarni taqdim etadi.Mas'uliyati cheklangan jamiyat ("MChJ") AQShda eng keng tarqalgan biznes shakllaridan biriga aylandi. Hatto bitta a'zoning MChJdan foydalanishi ham, yuridik shaxs bo'lmaganda faoliyat yuritishi bilan taqqoslaganda, uning aktivlari uchun ko'proq himoya qiladi.[19]2013 yil 1 avgustdan kuchga kirgan Delaware mas'uliyati cheklangan jamiyati to'g'risidagi qonun, mas'uliyati cheklangan jamiyat menejerlari va nazorat qiluvchi a'zolari mas'uliyati cheklangan jamiyat va uning a'zolariga ehtiyotkorlik va sodiqlik majburiyatlarini bajarish majburiyatini yuklaydi. O'zgarishlarga binoan (Delaver shtati Oliy sudining qarori sabab bo'lgan Gatz Properties, LLC v Auriga Capital Corp.ga qarshi),[20] MChJ tomonlari o'zlarining MChJ shartnomalaridagi ishonchli majburiyatlarni kengaytirish, cheklash yoki bekor qilishda erkin bo'lib qoladilar (ko'zda tutilgan vijdonan va adolatli muomala shartlari asosida).[21]
6 Del. C. 18-101 (7) bo'limiga binoan Delaver MChJ bilan ishlash shartnomasi yozma, og'zaki yoki shama bo'lishi mumkin. Unda a'zolik sarmoyalari, egalik qilish foizlari va boshqaruv tuzilishi ko'rsatilgan. Nikohdan oldin tuzilgan bitim singari, operatsion bitim, sotib olish huquqi, baholash formulalari va transfert cheklovlariga murojaat qilish orqali a'zolarning kelajakdagi nizolaridan qochishi mumkin. MChJning yozma operatsion shartnomasi uning barcha a'zolari tomonidan imzolanishi kerak.[22]A kabi korporatsiya, MChJlar "biznes yuritayotgan (yoki olib boruvchi)" davlatlarda ro'yxatdan o'tishlari shart. Har bir davlatda "bitimlar tuzish" nimani anglatishini belgilaydigan turli xil standartlar va qoidalar mavjud va natijada talab qilinadigan narsalardan foydalanish kichik biznes egalari uchun chalkash bo'lishi mumkin. Biron bir shtatda oddiygina MChJ tashkil etish qonuniy talablarni qondirish uchun etarli bo'lmasligi mumkin, xususan, agar MChJ bir shtatda tuzilgan bo'lsa, lekin uning egasi (yoki egalari) boshqa shtatda (yoki shtatlarda) joylashgan bo'lsa yoki xodim joylashgan bo'lsa. boshqa shtatda yoki MChJ operatsiyalar bazasi boshqa shtatda joylashgan bo'lsa, MChJ a sifatida ro'yxatdan o'tishi kerak bo'lishi mumkin xorijiy MChJ boshqa shtatlarda bu "tranzaktsion biznes".[23]Daromad solig'iAQSh federal daromad solig'i maqsadida, MChJ sukut bo'yicha o'tish vositasi sifatida qaraladi.[24] Agar kompaniyada bitta a'zo bo'lsa, MChJ soliqqa tortish maqsadida "e'tiborsiz bo'lgan shaxs" sifatida qaraladi (agar boshqa soliq maqomi tanlanmasa) va jismoniy shaxs egasi MChJning daromadlari yoki zararlari to'g'risida hisobot beradi S jadvali uning shaxsiy soliq deklaratsiyasining. Shunday qilib, MChJdan olingan daromadlar shaxsiy soliq stavkalari bo'yicha soliqqa tortiladi. Bir nechta a'zosi bo'lgan MChJ uchun soliqning sukut bo'yicha holati sheriklik bo'lib, u daromad va zarar to'g'risida hisobot berishni talab qiladi IRS 1065-shakl. Hamkorlik bo'yicha soliq imtiyozlari asosida, MChJning har bir a'zosi, sheriklikning barcha sheriklari singari, har yili K-1 shaklini oladi, keyinchalik a'zoning MChJ daromadlari yoki zararlaridagi taqsimlangan ulushi to'g'risida hisobot beradi, keyin esa a'zoning hisobotida. shaxsiy daromad solig'i deklaratsiyasi.[25] Boshqa tomondan, korporatsiyalardan olinadigan daromadlarga ikki marta soliq solinadi: bir marta yuridik shaxslar darajasida va yana aktsiyadorlarga taqsimlanganda. Shunday qilib, agar ko'proq korxona korporatsiya emas, balki MChJ sifatida shakllansa, ko'proq soliq tejashga olib keladi.[26]Bitta yoki bir nechta a'zolari bo'lgan MChJ IRS 8832 shaklini to'ldirish orqali korporatsiya sifatida soliqqa tortishni tanlashi mumkin.[27] Yuridik shaxslarning soliq maqomini tanlagandan so'ng, MChJ yana odatdagidek munosabatda bo'lishni tanlashi mumkin C korporatsiyasi (har qanday dividendlar yoki a'zolarga tarqatishdan oldin korxona daromadlarini soliqqa tortish va undan keyin soliqqa tortish dividendlar yoki bir marta a'zolar tomonidan daromad sifatida olingan taqsimotlar) yoki S korporatsiyasi (tashkilot darajasidagi daromad va zarar a'zolarga o'tadi). Ba'zi sharhlovchilar MChJni S-korporatsiya sifatida soliqqa tortishni iloji boricha tavsiya qildilar kichik biznes tuzilishi. Bu MChJ soddaligi va moslashuvchanligini S-korporatsiyasining soliq imtiyozlari bilan birlashtiradi (o'z-o'zini ish bilan ta'minlash uchun soliqni tejash).[28]Ba'zi huquqshunos olimlarning ta'kidlashicha, korporativ daromad solig'i korporatsiyalarning vakolatlarini cheklash va korporatsiyalar o'zlarining investorlari uchun cheklangan javobgarlik kabi huquqiy imtiyozlarni qoplash uchun mo'ljallangan.[29] MChJ cheklangan javobgarlikni biron bir sub'ekt darajasida soliqqa tortish bilan birlashtirib, ortiqcha xavf-xatarni keltirib chiqarishi va uchinchi shaxslarga zarar etkazishi mumkin degan xavotir mavjud.[30][31][32] Bozor munosabatlarining rivojlanishi korxona faoliyatini moliyaviy taominlashda, mablaьlar tarkibi va tuzilishida kator oʼzgarishlar sodir boʼlishiga olib keladi. Bunday sharoitda korxona ishlab chikarish xoʼjalik faoliyatini amalga oshirish uchun oʼzining mablaьlariga ega boʼlishi lozim. Korxonaning oʼz mablaьlari turli moliya resurslaridan tashkil topishi mumkin. Masalan, ustav fondi, taksimlanmagan foyda, maxsus maksadlarga moʼljallangan fondlar va boshk.Bozor iktisodiyotiga oʼtish bilan, yaoni kichik korxonalar, xissadorlik jamiyatlari, xamkorlikdagi korxonalar tashkil boʼlishi bilan, taosischilar tomonidan korxonaga koʼyilgan ulushlar korxona mablaьi manbalarini tashkil kiladi.
Xozirgi vaktda mulkchilik shakllaridan katoiy nazar korxonalarda ustav fondi mikdori mazkur korxona tashkil boʼlganda tasdiklangan taosis xujjatlarida koʼrsatilgan mikdor bilan muvofik kelishi lozim. Uning mikdori yil davomida oʼzining mulkchilik shaklini oʼzgartirmaydigan korxonalarda oʼzgarmaydi. Davlat korxonasi xususiylashtirilganda mazkur korxona mulkining sotib olinish kiymatini aniklash talab kilinadi, chunki taosis xujjatida ustav fondi mikdorini koʼrsatish lozim.Ustav fondining buxgalteriya xisobi 85- «Ustav kapitali» schetida yuritiladi. Bu schetda korxona oʼziga karashli mablaьlar manbalari xisobini kuyidagicha subschetlar boʼyicha yuritadi:
1. Ustav kapitali.
2. Oʼoʼshilgan kapital.
3. Rezerv kapitali.
85Gʼ1-«Ustav kapitali» subscheti davlat korxonalari ustav fondi, xissadorlik va oʼrtoklik jamiyatlari ustav kapitalini xisobga olishga moʼljallangan. Bu subschetda roʼyxatga olingan mikdor chegarasidagi xakikiy ustav kapitali yeki toʼlangan aktsiyalarning nominal kiymati aks ettiriladi. Ustav kapitalining mikdori roʼyxatga olingan ustav summasidan oshib ketmasligi kerak. Ishtirokchilarga ular ulushi (pay) bir kismining kaytirilishi ustav kapitali summasini kamaytirmasligi lozim, balki xissadorlik jamiyati oʼz aktsiyalarining sotib olinishi deb rasmiylashtiriladi va 5b-«Pul xujjatlari» nomli schetning debet tomonida aks ettiriladi. Bu subschet boʼyicha analitik xisob chikarilgan xamda toʼlangan aktsiyalar turlari, «taosischilar va obunachilar» shaxsiy schetlari boʼyicha maolumotlar bilan taominlashi lozim.
85Gʼ2-«Oʼoʼshilgan kapital» subscheti aktsiyalar birinchi bor sotilganda uning nominal kiymatidan oshikcha sotish natijasida olinadigan emissiya daromadlarini xisobga olishga moʼljallangan.85Gʼ3-«Rezerv kapitali» subschetidan xissadorlik va oʼrtoklik jamiyatlari rezerv kapitalini xisobga olishda foydalaniladi. Rezerv kapitali ularning ustaviga muvofik sof foyda xisobidan tashkil boʼladi. Bu subschetda, mulkni kayta baxolash natijasida tashkil boʼladigan inflyatsiya rezervlari, bepul olingan mulk kiymati, pul mablaьlaridan tashkari xissadorlik jamiyati mulkini koʼpaytiruvchi boshka tushumlar xam xisobga olinadi.Davlat korxonalari oʼzlarining ishlab chikarish xoʼjalik faoliyatini boshlashi uchun umumdavlat fondidan maolum mikdorda asosiy vositalar va oborot mablaьlari ajratiladi, ular korxonalarga doimiy foydalanish uchun biriktiriladi. Аsosiy vositalar korxonalarga ishlab chikarish rejasini bajarishini taominlaydigan mikdorda, oborot mablaьlari esa ushbu mablaьlarning eng kam mikdorini taominlaydigan normativlar boʼyicha ajratiladi. Ularning manbalari korxona ustav fondini tashkil kiladi. Ustav fondi mikdori korxona balansining aloxida moddasida aks ettiriladi.Xissadorlik jamiyatlarining turlari va ularning boshoʼa korxonalardan faroʼ oʼiladigan tomonlariXissadorlik jamiyati va javobgarligi cheklangan jamiyat yuridik shaxslar yeki fukarolar bilan kelishilgan xolda tuzilgan boʼlib, ularning mulkini umumlashtiradi. Mazkur molmulk chegarasida majburiyat uchun ularning xar biri masouliyat xis etadilar. Xissadorlik jamiyatining ustav fondi aktsionerlar tomonidan sotib olinadigan aktsiyalarga boʼlingan, javobgarligi cheklangan jamiyat ustav fondi esa uning aozolari tomonidan sotib olinadigan bir necha ulushlarga boʼlinadi. Xissadorlik jamiyati inkirozga uchraganda, aktsionerlar oʼzlariga tegishli aktsiya kiymati mikdorida zarar koʼradilar.Xissadorlik jamiyatlarining boshka korxonalardan farki shuki, ularning molmulki yukorida taokidlanganidek, aktsionerlar mol mulki xisobidan tashkil topadi. Jamiyat, xech kanday yukori tashkilot koʼrsatmasisiz mustakil, erkin faoliyat olib borib, aktsionerlar xissadorlik jamiyatini boshkarishda ishtirok etadilar.Boshka turdagi korxonalardan xissadorlik jamiyatining yana bir farki shundan iboratki, jamiyat daromadi turli toʼlovlardan soʼng, jamiyat axzolariga ularning jamiyatga koʼshgan molmulk ulushiga muvofik, dividend koʼrinishida taksimlab beriladi.Demak, yukorida aytilganlardan shunday xulosa chikarish mumkinki, xissadorlik jamiyati oʼzining faoliyatini davom ettira olishi uchun u fakat daromad olib ishlashi, uning aozolari esa ishlab chikarish xoʼjalik faoliyatini boshkarishda, boshkaruvini, texnologiyasini takomillashtirishda faol ishtirok etmoklari lozim. Shundagina jamiyat aozolari uning faoliyatidan moddiy manfaatdor boʼladilar.Xissadorlik jamiyatlarida ustav fondi mikdorining keyingi oʼzgarishi va 85-schetga yozuv taosis xujjatiga, maolumotlariga oʼzgartirish kiritilganda belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Masalan, ustav fondi mikdorining oʼzgarishi yil oxirida jamiyat aozolari yiьilishida yeki mulkdorlar yiьilishida korxona yillik xoʼjalik faoliyati natijalarini koʼrib chikish natijasida yuz berishi mumkin. Yiьilish ishtirokchilari ustav fondi mikdorini oʼzgartirish xakida karor chikarishlari mumkin, ustav fondi mikdori taksimlanmagan foyda, maxsus maksadlarga moʼljallangan fondlarning ishlatilmay kolgan mablaьi yeki muomalaga aktsiyalar chikarish va boshkalar xisobiga oshishi mumkin. Taosis xujjati va davlat roʼyxati regestriga oʼzgartirish kiritilgandan soʼng 85-«Ustav kapitali» schetiga yozuv yoziladi.Аktsiyalarga oʼisoʼacha tavsif va ularni xisobga olshpАktsiya kimmatli koьozning bir turi xisoblanadi. Umuman kimmatli koьozlarga aktsiyalar, obligatsiyalar, omonat kassa sertifikatlari va veksellar kiradi.Аktsiya xissadorlik jamiyatlari, korxona, tashkilotlar, tijorat banklari tomonidan muomalaga chikariladi. Bu kimmatli koьoz turi oʼz egasiga korxona oladigan foydasining bir kismini dividend koʼrinishida olish xukukini beradi. Dividend - bu aktsiyadorlik jamiyatining xisobot davrida olingan va aktsiyalarga karab aktsionerlar oʼrtasida taksimlanadigan foydasi.
Oʼuyidagi tur aktsiyalar farklanadi:
1) mexnat jamoalari;
2) korxona;
3) xissadorlik jamiyatlari aktsiyalari.
Mexnat jamoalari aktsiyalari korxona, birlashma va boshka korxona xamda tashkilotlar tomonidan chikarili6, fakat shu mexnat jamoalarining aozolarigagina sotiladi. Korxona aktsiyalari korxona, tashkilotlardan tashkari yana tijorat banklari, xoʼjalik jamiyatlari tomonidan chikariladi. Ular boshka korxona va tashkilotlar, ixtieriy tarzda tuzilgan jamiyatlar xamda banklarga tarkatiladi. Xissadorlik jamiyatlari aktsiyalari esa jamiyat aozolari oʼrtasida tarkatiladi. Bu aktsiya egalarining boshka aktsiya egalaridan farki shundaki, agar xissadorlik jamiyati tarkatilib yuboriladigan boʼlsa, u xolda jamiyat molmulki jamiyat aozolari oʼrtasida taksimlanadi.Аktsiya kuyidagi maolumotlarni oʼzida aks ettirishi lozim: aktsiyani chikargan korxona yeki tashkilot nomi, uning joylashgan joyi, kimmatli koьoz nomi, uning tartib rakami, chikarilgan muddati, chikarilgan aktsiyalar soni, dividend toʼlash muddati, korxona yeki tashkilot raxbari imzosi, daxldor shaxs imzosi. Xissadorlik jamiyatida aktsiyalarni chikarish uning ustav fondi mikdorida amalga oshiriladi. Аgar davlat korxonasi xissadorlik jamiyatiga aylantirilgan boʼlsa, uning butun molmulki mikdorida aktsiya chikariladi. Mexnat jamoalari xamda korxona aktsiyalari jamoa va korxona aniklagan mikdorda aktsiyalar chikaradi. Mexnat jamoalari aktsiyalari va xissadorlik jamiyati aktsiyalari jamiyat xamda jamoa aozolari tomonidan shaxsiy mulk sifatida sotib olinadi.Аktsiya uchun dividend mexnat jamoalari, xissadorlik jamiyati foydasi xisobidan toʼlanadi. Xissadorlik jamiyati aktsiyasining egalari mazkur jamiyatni boshkarishda ishtirok etish xukukiga egadirlar. Mexnat jamoalari va korxona aktsiyalari egalari bunday xukukga ega emaslar.Mexnat jamoalari va korxona aktsiyalarini muomalaga chikarishdan asosiy maksad koʼshimcha moliya mablaьarini amalda foydalanishga jalb kilishidir. Bu aktsiya turlari aktsiya chikaruvchi korxona xamda tashkilotlarda mulkchilik shaklini va xukukiy xolatini oʼzgartirishga imkon bermaydi. Oʼimmatli koьozlar toʼьridan-toʼьri uning egalari yeki bank orkali sotiladi.Fond birjasi - bu kimmatli koьozlar olib sotiladigan savdo joyi. Xissadorlik jamiyatlari paydo boʼlishi bilan mamlakatda kimmatli kogozlarning dastlabki bozor elementlari xam paydo boʼla boshlandi. Bir vaktning oʼzida korxonalarni uzok muddatli moliya mablaьlari bilan taominlashda kimmatli koьozlarning roli oshadi.Korxonada amaliyot o’tash davri 2021 yil 28-iyundan 2021 yil 10-iyulgacha vaqt oraliqida ko’p amaliyotga ega bo’ldim.Ulardan:-korxonada mavjud bo’lgan yuridik hujjatlar va korxonani tarkibiy tuzilishi haqida ma’lumotga ega bo’ldim, korxonada barcha ishtirokchilaro’z majburiyatlariga ega va ularni o’z me’yorida bajarishlari lozim. Korxonada avvalambor odobiy majburiyatlar shakllanishi kerakligini bildim. Agarda jamiyat ishtirokchilari o’z imkoniyatlari va vakolatlarida o’z me’yorida amal qilsalar korxonoda so’ngra ishlab chiqarish ishlari, tashqi hamkorlar bilan kelishuv jarayonlarini tashkil etishga kirishilsa bo’lar ekan;
- Ishtirokchilar yuqoridagi ma’lumotlar bilan birgalikda jamiyat quyidagi hujjatlarni saqlashi shart, misol uchun:
— jamiyat davlat ro'yxatidan o'tkazilganligini tasdiqlovchi hujat;
— jamiyatning o'z balansida turgan mol-mulkka bo'lgan huquqini tasdiqlovchi hujjatlar;
— jamiyatning filiallari va vakolatxonalari to'g’risidagi nizomlar;
Chunki bur turdagi hujjatlar ma’lum bir korxoanning ichki hujjati hisoblanar ekan.
Vas hu qatorda, Yuqorida aytib o’tilgan hujjatlar iјrо etuvchi organ joylashgan joyda saqlanadi.
- Agarda amaldagi qonun hujjatlari bilan boshqacha qoidalar belgilangan bo'lmasa, jamiyat mazkur ustavning 10. l-bandida ko'rsatib o'tilgan hujjatlami doimiy saqlaydi.
- Jamiyat har qanday ishtirokchining talabi bilan ипда axborot, shuningdek ta'sis hujatlarini ипда kiritilgan o'zgartirish va qo'shimchalar bilan taqdim qilishi yoki nusxa berishi shart.Bu turdagi hujjatlar bilan korxona o’zini erkin, davlatdan qandaydir narsani yashirmayotganligini bildiradi, agarda tekshiruv kelgan hollarda bemalol o’zini toza ishlayotganligini ko’rsata olar ekan.
-amaliyot paytida turli hil hisobotlarni ko’rdim, va jamiyat mustaqil ravishda buxgalteiya hisobini, statistika va moliyaviy hisobotni qonun hujatlarida belgilangan tartibda amalga oshirishini bildim, chunki agar buxgalteriya hisobi tuzilayotganda belgilangan qonun hujjatlari me’yorlaridan chiqib ketsa u haqiqiy hisoblanmas ekan.Amaliyot paytida korxona o’z maqomiga ega bo’lishi haqida bir qator ma’lumotlarga ega bo’dim, ulardan korxona ustavida belgilangandek,
-Jamiyat O'zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga asosan yuridik shaxs
hisoblanadi. Jamiyat belgilangan tartibda davlat ro'yxatidan o'tkazilganidan keyin yuridik shaxs maqomiga ega bo'ladi.
-Jamiyat O'z faoliyatini mazkur ustav va O'zbekiston Respublikasining qonunlariga muvofiq va ta'sis hujjatlariga asosan amalga oshiradi.
- Jamiyat o'z majburiyatlari bo'yicha O'zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq javob beradi. Jamiyatning ishtirokchilari uning majburiyatlari bo'yicha javobgar bo’lmaydilar va jamiyat faoliyati bilan bog'liq zararlar uchun o'zlari qo'shgan hissalar qiymati doirasida javobgar bo'ladilar. Jamiyatning o'z hissasini to'la qo'shmagan ishtirokchilari jamiyat majburiyatlari bo’yicha har bir ishtirokchi hissasining to'lanmagan qismining qiymati doirasida solidar javobgar bo'ladilar.
- Jamiyat o'zining firma nomi yozilgan shtamp va blankalarga, shuningdek belgilangan tartibda ro'yxatga olingan o'z emblemasiga, tovar belgisiga ega bo'lishga haqli.
- Jamiyat o'z egaligida mustaqil balansda hisobga olinadigan alohida mol-mulkka ega, o'znomidan huquqlar va majburiyatlar olishi, sudda da'vogar va javobgar bo'lishi mumkin. Shu kabi ma’lumotlarga ega bo’ldim.
-Har bir jamiyatda o’z ijro etuvchi organi bo’lishini va u joriy faoliyatiga rahbarIikni amalga oshiruvchi direktor hisoblanishini bildim
Bir qator o’z me’yorlariga egaligini bildim, ulardan Jamiyatning ijro etuvchi organi bo’lib jamiyatning joriy faoliyatiga rahbarIikni amalga oshiruvchi direktor hisoblanadi.
- Jamiyatning direktori ishtirokchilaming umumiy yig'ilishi tomonidan saylanadi.
- Jamiyat va jamiyatning direktori o'rtasidagi shartnoma, jamiyat nomidan, direktor tayinlangan jamiyat ishtirokchilarining umumiy yig'ilishida raislik qiluvchi yoki jamiyat ishtirokchilarining umumiy yig’ilishi tomonidan vakolat berilgan jamiyat ishtirokchisi tomonidan imzolanadi.
- Direktor lavozimiga O'zbekiston Respublikasi fuqarosi saylanishi mumkin. Direktor bilan tuzilgan mehnat shartnomasini direktomi Saylash to'g'risidagi masala ko'rib chiqilgan jamiyat ishtirokchilarining umumiy yig'ilishi raisi imzolaydi.Iqtisodiyotning rivojlanishi uchun talab qilinuvchi ushbu vazifalarning amalga oshirilishida korxonalarga katta ro’l ajratilib, ular iqtisodiyotning asosiy ishlab chiqarish bo’g’ini bo’lish bilan birga mahsulot ishlab chiqarish, aholiga xizmat ko’rsatish tufayli iste’molchilarning talablarini ham qondiradilar.
Hozirda yurtimizda xususiy korxonalarga katta e’tibor berilganini hisobga olib amaliyotimni korxonada o’tashga qaror qilgan edim. Korxonani ichki tuzilishi, tashqi hamkorlar bilan kelishuvlari, korxonani me’yoriy hujjatlari qanday tuzilishi haqida ko’p ma’lumotlarga ega bo’ldim.O’zbekistonda Xususiy korxonalar haqidagi ayrim faktlar:Hozirgi kunda O’zbekiston iqtisodiyotining turli tarmoq va sohalarida turli xil mulkchilik shakliga ega bo’lgan 500 mingta xo’jalik faoliyati yurituvchi subyekt mavjud bo’lib, ulardan qariyb 280 mingini kichik korxonalar hamda mikrofirmalar tashkil etadi. Korxonalarning eng katta qismi savdo va umumiy ovqatlanish (34%), qishloq xo’jaligi (41%), sanoat (9,4%) va qurilish (56%) sohalarida ro’yxatga olingan. Jami korxonalar miqdorida nodavlat sektorining salmog’i katta bo’lib, 82 %ni tashkil qiladi. O’zbekistonda ko’plab kichik, va yirik ishlab chiqarish korxonalari faoliyat ko’rsatayotgan bo’lib, ular iqtisodiyotning deyarli barcha tarmoqlarini – og’ir sanoatdan yengil sanoatgacha, qishloq xo’jalik mahsulotlarini qayta ishlashdan ilmiy ishlab chiqarishgacha qamrab olgan.Korxona rivojlanishi va ishlab chiqarishning kengayib borishi, daromad hajmi va boshqa moliyaviy tushumlarning ortishi natijasida Nizom jamg’armasi ko’paytirilishi mumkin. Umuman olganda, Nizom jamg’armasi korxonaning iqtisodiy barqarorligi va moliyaviy jihatdan baquvvatligini aks ettiradi.Amaldagi qonunchilikka asosan korxona davlat ro’yxatidan o’tganidan keyingina huquqiy shaxs sifatida tan olinadi. Davlat ro’yxatidan o’tish uchun birinchi o’rinda quyidagi hujjatlar ahamiyatga ega bo’ladi: muassisning arizasi; korxonaning Nizomi; korxonani tashkil qilish haqida qaror yoki muassislar shartnomasi; davlat bojini to’laganlik haqida kvitantsiya va boshqalar.
MCHJ ning afzalliklari:MChJ cheksiz ko'p A'zolarga ruxsat beradi; ammo, agar MChJda bitta egasi (Ro'yxatdan) bo'lsa, u yakka tartibdagi tadbirkor sifatida soliqqa tortiladi.MChJ foydani "maxsus taqsimlash" ga imkon beradi - a'zolarning foydalari va zararlarini mutanosib ravishda taqsimlash (egalikning tegishli foizlariga nisbatan turli foizlarda). Bu shuni anglatadiki, A'zolar foyda olish (va zararni hisobdan chiqarish) bo'yicha shaxsiy egalik foizidan ko'proq foyda olishlari mumkin.A'zolar cheklangan javobgarlikka ega, ya'ni ular asosan MChJning har qanday majburiyatlaridan va muvaffaqiyatli qarorlaridan, shuningdek MChJning o'zidan shaxsan himoyalanganligini anglatadi.
A'zolarning sof foydasidagi ulushi ishlab olingan daromad deb hisoblanadi, chunki Boshqaruvchi Ro'yxatdan faol egasi hisoblanadi, shuning uchun Boshqaruvchi A'zoni maxsus "franse benefits" muomalasi uchun oladi.
MChJning pastki daromadidagi ("sof") a'zolarning ulushi olingan daromad deb hisoblanmaydi va shuning uchun o'z-o'zini ish bilan ta'minlash solig'i olinmaydi.
A'zolarga kompensatsiya foyda taqsimoti yoki kafolatlangan to'lovlar yordamida amalga oshiriladi. Foydani taqsimlash har bir a'zoga o'zlariga faqat cheklarni yozish orqali to'lashga imkon beradi - pul kerak bo'lganda (agar korxona mavjud naqd pulga ega bo'lsa). Kafolatlangan to'lovlar a'zolarga olingan daromadlarni anglatadi va shu bilan ularni soliq imtiyozlari "imtiyozlari" dan foydalanish huquqiga ega.MChJning boshqaruvchi a'zosi, u to'lagan tibbiy sug'urta mukofotlarining 100 foizini MChJning sof foydasida ularning mutanosib ulushi miqdorigacha ushlab qolishi mumkin, chunki foyda olingan daromad deb hisoblanadi. Izoh: Agar a'zo daromad olgan bo'lsa, u ham unga mos keladi.
Korporatsiya MChJ a'zosi bo'lishi mumkin. Bu sizga qo'shimcha an'anaviy mulkchilik darajasini yaratishga imkon beradi, bu pensiya rejalari va javobgarlikdan qo'shimcha himoya darajasi kabi an'anaviy "chekka imtiyozlar" ni taqdim etishi mumkin bo'lgan korxonani yaratish uchun mo'ljallangan.
A'zo sifatida siz MChJga kapital yoki boshqa aktivlarni qo'shishingiz yoki biznesga dollar yoki qiymat kiritish uchun MChJ pulini qarz berishingiz mumkin. Siz qarzingizni to'lash (foizlar bilan birga), foydani taqsimlash yoki kafolatlangan to'lovni to'lash orqali dollarlarni olib chiqib ketishingiz mumkin. Agar a'zolardan birortasi vafot etsa, MChJ o'z faoliyatini davom ettirishi mumkin - qolgan barcha a'zolarning bir ovozdan ijobiy ovozi bilan.