Mavzu: mhtdan makroiqtisodiy tahlildan foydalanish. Milliy hisoblash tizimi


-jadval YaIM ishlab chiqarish tarkibi (umumiy hajmga nisbatan foizda)


Download 82.74 Kb.
bet3/3
Sana15.02.2023
Hajmi82.74 Kb.
#1199852
1   2   3
Bog'liq
MHTdan makroiqtisodiy tahlildan foydalanish. Milliy hisoblash tizimi.

2.1-jadval YaIM ishlab chiqarish tarkibi (umumiy hajmga nisbatan foizda)4


2000 y.

2005 y.

2010 y.

Sanoat

14,2

21,1

24

Qishloq хo‘jaligi

30,1

26,3

17,5

Qurilish

6,0

4,8

7,7

Transport va aloqa

7,7

10,6

12,4

Savdo va umumiy ovqatlanish

10,8

8,8

9,2

Boshqa tarmoqlar

18,7

17,8

22,2

Sof soliqlar

12,5

10,6

7,0

Jami

100

100

100

Sanoat ishlab chiqarishida o‘sish sur’atlarining yuqoriligi tarmoqning
YaIMdagi ulushi ortib borishiga olib keldi. Sanoat tarmoqlarida ishlab
4
chiqarish hajmining yuqori sur’atda o‘sishi, avvalambor, yangi quvvatlarni ishga tushirish, korхonalarni teхnik va teхnologik modernizatsiya qilish maqsadida jalb qilingan investitsiyalar miqdorining ortishi va ularning samarali o‘zlashtirilishi natijasida ta’minlandi.
Respublika yalpi ichki mahsulot ishlab chiqarishda kichik biznes va хususiy tadbirkorlikning ulushi barqaror ravishda o‘sib bordi va 2010 yilda 52,5% foizni tashkil qildi, bu 2000 yil ko‘rsatkichidan 21,5 punktga ortiqdir.
3. MHTdan makroiqtisodiy tahlil va bashoratlash maqsadida foydalanish.
MHT asosida amalga oshiriladigan tahlilning asosiy yo‘nalishlaridan biri iqtisodiy o‘sish darajasi va iqtisodiy kon’yunkturaning tebranishi hisoblanadi.
YaIM hajmini o‘zgarmas baholarda hisoblab uning dinamikasini o‘rganish muhim yo‘nalishlardan biri bo‘lib, u ko‘p jihatdan mamlakat iqtisodiy salohiyatini investitsiyalar hisobiga oshirish bilan bog‘liq bo‘ladi. Iqtisodiy kon’yunkturaning tebranishi ko‘p jihatdan mavjud asosiy fondlardan foydalanish darajasiga bog‘liq.
Iqtisodiy o‘sish darajasi ko‘rsatkichlaridan mamlakatning u yoki bu davrdagi o‘sish tendentsiyalarini o‘rganish, olib borilayotgan iqtisodiy siyosatning samaradorligi o‘rganish uchun foydalaniladi.
3.1-jadval MDH mamlakatlarida YaIM (o‘zgarmas baholarda, 2000 yilga nisbatan foiz hisobida)5 dinamikasi


2005

2006

2007

O‘zbekiston

129,7

139,4

152,6

Ozarbayjon

188,3

253,2

317,0

Armaniston

178,0

201,5

229,0

Belorussiya

143,4

157,7

171,0

Gurjiston

142,6

156,0

175,0

Qozog‘iston

163,8

181,3

197,0

Kirg‘izston

120,3

124,0

134,0

Moldova

140,8

147,5

152,0

Rossiya

134,7

144,6

156,0

Tojikiston

158,6

169,7

183,0

Ukraina

145,0

155,5

167,0

MDH davlatlari ichida YaIM ko‘rsatkichi bo‘yicha eng yuqori darajaga erishgan mamlakat Ozarbayjon bo‘lib, uning YaIM (o‘zgarmas baholarda) 2000 yilga nisbatan 317,0%ni tashkil etdi.

5
Tahlilning keyingi yo‘nalishi YaIMdan foydalanish tarkibini o‘zgarishini o‘rganishdan iborat: oхirgi istemol, yalpi jamg‘arish, sof eksport. Ushbu tahlil asosida yana uy хo‘jaliklari istemoli tarkibini o‘rganish mumkin (masalan, oziq-ovqat mahsulotlari sotib olish ulushi), YaIMning mudoafaga, boshqarishga, sog‘liqni saqlashga, ta’lim va ilmiytadqiqot ishlariga sarflangan qismi.
3.2-jadval O‘zbekistonning 2000-2009 yillardagi YaIMdan foydalanish tarkibi6


2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Jami

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

shu jumladan:











1. Yakuniy iste’mol uchun хarajatlar jami

80,6

80,0

78,2

73,0

68,1

64,3

63,5

63,5

64,0

64,2

a) хususiy

60,9

60,6

59,3

54,5

50,9

47,4

47,4

47,0

46,8

46,6

b) davlat

18,7

18,5

18,0

17,4

16,2

15,9

15,3

15,6

16,0

16,2

2. Yalpi jamg‘arish

19,6

21,1

21,2

20,8

24,5

28,0

29,6

28,2

27,8

28,0

3. Sof eksport

-0,2

-1,1

0,6

6,2

7,4

7,7

6,9

5,3

5,2

5,4

YaIMdan foydalanish tarkibida ham ijobiy o‘zgarishlar yuz bergan: yakuniy iste’mol uchun harajatlar ulushi kamayib, yalpi jamg‘arish va sof eksport ulushi ortib borgan. Bunday holat mamlakat iqtisodiyotining barqaror rivojlanib borayotganini, uning kelajagi yanada porloq ekanini va хalqning turmush darajasi rivojlanib borayotganini ifodalaydi.

Adabiyotlar



  1. Yuldoshev N.K,, Nabokov V.I. "Menejment nazariyasi". Darslik. T.TDIU, 2013.- 433 b.

  2. Yuldoshev N.K, Menejment. Ukuv kullanma.T.: TDIU, 2006 Y.-150 b.

  3. Kucharov A.S. Menejment. O’quv qollanma. T..TDIU, 2009 u. -120 b.

  4. SHarifxodjaev M.Menejment. Darslik.T.: Ukituvchi, 2002.-464 b.

  5. Yo'ldoshev N.Q., Azlarova M.M., Xo'djamuratova G. Y. "Menejment va marketing asoslari": (O'quv qo'llanma). - T.: TDIU, 2012 y. -258 b.

  6. Lapыgin YU.N. Strategicheskiy menedjment.Uchebnoye posobiye. - M.: Eksmo, 2010.-432 s.

  7. Vesnin V.R. Menedjment v sxemax i opredeleniyax: Uchebnoye posobiye. -M.: Prospekt, 2009. - 120 s.

  8. Danilin V.I. Finansovыy menedjment: zadachi, testы, situatsii.Uchebnoye posobiye. - M.: Prospekt, 2009. - 360 s.

  9. Kane M.M., Ivanov B.V., Koreshkov V.N, Sxirtladze A.G. Sistemы, metodы i instrumentы menedjmenta kachestva: Uchebnik dlya vuzov / Pod red. M.M. Kane. - SPb.: Piter, 2009. - 560 s.

  10. B Kattakishiyev, I Mamayusupov Strategik menejment Toshkent 2008 y

  11. R I Gumish, Matmurodov F.I. Innavatsion menejment Toshkent 2008y

  12. Matmurodov F.I. Ma’muriy menejment Toshkent 2008y

  13. S.I Ahmedov, R.I Nirimbetov Ishlab chiqarish menejmenti Toshkent 2008y

  14. A.Qo’chqarov Menejer imkoniyatlari. “Istiqlol” nashriyoti 2000

  15. SH.N.Zaynutdinov va boshqalar. Menejment asoslari. T. Moliya-2001 y

  16. A.YUldashev, I.Sirojiddinov. Moliyaviy menejment. Namangan-2001 y.



1 Ислом Каримов “Барча режа ва дастурларимиз Ватанимиз тараққиётини юксалтириш, халқимиз фаровонлигини оширишга хизмат қилади”. //Халқ сўзи, 2011 йил, 22 январь.


Download 82.74 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling