Mavzu: Miqdoriy xavflarni hisoblash va aniqlash metodologiyasini tahlil qilish Reja

Mavzu: Miqdoriy xavflarni hisoblash va aniqlash metodologiyasini tahlil qilish
Reja:

1. 
   Miqdoriy xavflarni baholash va aniqlash metodologiyasini tahlil qilish
   
2. 
   Xavf tahlilining asosiy bosqichlari va ishlarni rejalashtirish va tashkil etish
   

Tizimlarni miqdoriy baholashlar bir-biri bilan solishtiriladi. Tо‘g‘ri qо‘yilmagan masalaga kelamiz. Chunki amaliyotda qо‘llanadigan xususiyat kо‘rsatkichlar sifati bir-biri bilan juda bog‘liq. Bir sifatining oshishi ikkinchi sifat kо‘rsatkichining kamayishiga olib keladi, ya’ni bir-biridan olish kreteriyasi muammosi tug‘iladi. Bu holda bir kо‘rsatkichning optimal qiymatini emas, undan pastroq bо‘lgan va boshqa kо‘rsatkichlar qabul qilishi mumkin bо‘lgan holatlar kiritiladi.
Tizimlarni miqdoriy baholash usullari 3ga bо‘linadi:
1. Foydalilik nazariyasi usullari
2. Vektorli optmallashtirish usullari
3. Holatlarni boshqarish usullari
2.1. Aniqlanish holatlarda
2.1.1- Bosh kriteriyani ajratish usuli
2.1.2- Leksika-grafik optimallash usuli
2.1.3- Ketma-ket rо‘y berish usuli
2.2. - Aniq bо‘lmagan holatlar.
2.2.1- О‘rtacha yutish usuli
2.2.2 -Ehtiyotkor kuzatuvchi usuli
2.2.3- Maksi-Maks usuli
2.2.4- Pessimist-Optimist (Gurvits) usuli
2.2.5- Minimal tavakkal qilish (Sevidj)

1. Foydalilik nazariyasi usullari-bunda har qanday holat, operatsiya jarayon о‘zining alternativasiga ega deb olinadi. Har qanday alternativaning foydali foydaliligi bor. Foydalilik sun’iy, universal alternativaning о‘lchov bahosi. Kо‘pchilik alternativaning bahosiga juda oddiy yaqinlashish, ya’ni foydalilikning о‘sib borishi (yoki kamayib borishi) tartibini qabul qiladi. Agar har bir alternativaga biror son mos qо‘yilsa, alternativasining miqdori bahosi bor deyish mumkin.

Tashkiliy texnik tizimlarning xusuiyati shundan iboratki ular bajaradigan operatsiyalrni determiniyalangan yoki ehtimollik operatsiyalarga keltirish mumkin emasligida. Bunga sabab quyidagilar:
1. Tizim boshqaruvida subektiv faktor (odamning) borlig‘i
2. Boshqarish tizim algoritminig tashqi tizim maqsadi bilan muvofiqlashma holda ta’minlanishi
3. Qaror qabul qiluvchi shaxsning qaaror qabul qillishida mantiqqa emas intuitsiyaga tayanishi.
4. Tizim holatini baholaydiga obyektiv kriteriyalarning yо‘qligi.
Holatlar aniq bо‘lmaganda tizimlarning effektivligini holatlar tо‘plami ma’lum bо‘lsishi mumkin. Lekin ular qaysi ehtimol bilan vujudga kelishi haqida
ma’lumot yо‘q.
Qaysi usulning qо‘llanishi qо‘llanilayotgan kriteriyalarga bog‘liq. Holatlarni boshqarish usuli asosida 2ta gipoteza yotadi:
1. Tizim haqidagi hamma ma’lumotlar, maqsadlar va kriteriyalar mumkin bо‘lgan holatlarning yechilish va ularning tiklanishi va boshlanishi tizimga oddiy tilda yozilgan iboralar bilan beriladi. Uning boshlanish moduli prinsipial ochiq bо‘lib va uni о‘qitish (formallashtirish) jarayoni hech qachon tugallanmaydigan deb olinadi. Boshqacha qilib aytganda holatlarni boshqarish usuli shunday tizimlarni avtomatlashtirishdan iborat bо‘lib bir tomondan kriteriyalarni baholash mumkin bо‘lmasa 2-tomondan oddiy iboralar yordamida qaror qabul qilish qoidalari shaklida kriteriyalarni tavsiflash mumkin bо‘ladi. Baholash masalalarini va holatlarni boshqarish usullari holatlar modelini qо‘shimchaga asoslanadi. (Yemmitatsion jarayonlar) Bunday modellar simmotik modellar deb aytiladi. Grekcha sо‘z bо‘lib “Sempion” don olingan.
Semiotik modul- U shunday boshlanish moduliki qaror qabul qiluvchi shaxs tili elementlari yordamida ifodalovchi modul. Semmiotik tizimlarda rо‘y beruvchi jarayonlar semmiotik tо‘rlar yordamida tovlanadi.
1. Semmiotika til birligi belgisi.
2. Tilshunoslikning bir bо‘limi bо‘lib til birligigni о‘rganuvchi fan. Semantik tо‘r bu shunday grafikki uning tugunlaruda tushunchalar va obyektlar yoylari yesa bu obyektlarni orasidagi munosabatni bildiradi. Semantik tizimlarda о‘ringa qо‘yish qoidalari о‘rinli. H₁>H₂