TDAU SF AgrO bIznes va lOgistika fakulteti Q.X.M yO’nalishi 08 22 gurux talabasi RAXMONQULOV JO’RABEK Fizika fanidAN mustaqil ishi MAVZU: Moddiy nuqtala sistemasining massa markazidagi harakati Massalar markazi tushunchasi fizikada keng qo'llaniladi. - Massalar markazi tushunchasi fizikada keng qo'llaniladi.
- Qattiq jismning harakatini massa markazi harakati va tananing uning massa markazi atrofida aylanish harakati superpozitsiyasi deb hisoblash mumkin. Bunday holda, massa markazi xuddi shu massaga ega bo'lgan tanaga o'xshab harakat qiladi, lekin cheksiz kichik o'lchamlar (moddiy nuqta) harakat qilar edi. Ikkinchisi, xususan, ushbu harakatni tavsiflash uchun barcha Nyuton qonunlari qo'llanilishini anglatadi. Ko'pgina hollarda tananing o'lchamini va shaklini umuman e'tiborsiz qoldirish va faqat uning massa markazining harakatini hisobga olish mumkin.
- Ko'pincha yopiq tizimning harakatini massa markazi bilan bog'liq bo'lgan mos yozuvlar tizimida ko'rib chiqish qulay. Bunday mos yozuvlar tizimi massa markazi (C-tizim) markazi yoki atalet tizimining markazi deb ataladi. Unda yopiq tizimning umumiy impulsi har doim nolga teng bo'lib qoladi, bu uning harakati tenglamalarini soddalashtirishga imkon beradi.
Massa markazi - Massa markazi
- inersiya markazi, geometrik nuqta, uning holati tanadagi yoki mexanik tizimdagi massaning taqsimlanishini tavsiflaydi. Ts.m.ning koordinatalari formulalar bilan aniqlanadi
qaerda m dan - tizimni tashkil etuvchi moddiy nuqtalarning massasi, x k, y k, z k - ushbu nuqtalarning koordinatalari, M= Σ m dan - tizimning massasi, r - zichlik, V - hajmi. Og'irlik markazi tushunchasi og'irlik markazi tushunchasidan farq qiladi (qarang: tortishish markazi) ikkinchisi faqat bir xil tortishish maydonida joylashgan qattiq jism uchun ma'noga ega; markazlashtirilgan metall kontseptsiyasi hech qanday kuch maydoni bilan bog'liq emas va har qanday mexanik tizim uchun mantiqiy. - qaerda m dan - tizimni tashkil etuvchi moddiy nuqtalarning massasi, x k, y k, z k - ushbu nuqtalarning koordinatalari, M= Σ m dan - tizimning massasi, r - zichlik, V - hajmi. Og'irlik markazi tushunchasi og'irlik markazi tushunchasidan farq qiladi (qarang: tortishish markazi) ikkinchisi faqat bir xil tortishish maydonida joylashgan qattiq jism uchun ma'noga ega; markazlashtirilgan metall kontseptsiyasi hech qanday kuch maydoni bilan bog'liq emas va har qanday mexanik tizim uchun mantiqiy.
Eng kamida bitta tekis tomoni boʻlgan kichik qattiq jismlarning massa markazini topish uchun burchak usulidan (4-rasm) foydalanish mumkin. Jism stol yuzasi boʻylab burchakka qarab aylanmasdan asta-sekin suriladi. Jism yiqilib tushadigan joyda stol chetiga parallel ravishda chiziq chiziladi. Jarayon jismni 90° burish bilan takrorlanadi. Ikki chiziqning kesishish nuqtasi stol tekisligida massa markazining joylashishini beradi. - Eng kamida bitta tekis tomoni boʻlgan kichik qattiq jismlarning massa markazini topish uchun burchak usulidan (4-rasm) foydalanish mumkin. Jism stol yuzasi boʻylab burchakka qarab aylanmasdan asta-sekin suriladi. Jism yiqilib tushadigan joyda stol chetiga parallel ravishda chiziq chiziladi. Jarayon jismni 90° burish bilan takrorlanadi. Ikki chiziqning kesishish nuqtasi stol tekisligida massa markazining joylashishini beradi.
ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT Tugadi!
Do'stlaringiz bilan baham: |
