Mavzu: Model va modellashtirish tushunchalari. Model turlari. Masalani formallashtirish. Amaliy masalalar va ularni modellashtirish

4. Sezuvchanlik tahlili: Modelning kirishlari yoki taxminlaridagi o'zgarishlar yoki o'zgarishlar uning natijalari yoki bashoratlariga qanday ta'sir qilishini o'rganish.

• 4. Sezuvchanlik tahlili: Modelning kirishlari yoki taxminlaridagi o'zgarishlar yoki o'zgarishlar uning natijalari yoki bashoratlariga qanday ta'sir qilishini o'rganish.
• 5. Noaniqlik tahlili: Modelning bashoratlari yoki natijalari bilan bog'liq noaniqliklar yoki xatolarni baholash va miqdoriy aniqlash.
• 6. Simulyatsiya: vaqt o'tishi bilan real tizim yoki jarayonning xatti-harakatlarini takrorlash yoki taqlid qilish uchun modeldan foydalanish.
• 7. Optimallashtirish: Model doirasidagi ma’lum parametrlar yoki o‘zgaruvchilar uchun eng yaxshi yoki optimal qiymatlarni topish jarayoni, ko‘pincha muayyan maqsadlar yoki mezonlarni maksimallashtirish yoki minimallashtirish maqsadi bilan

Model va modellashtirishda aniq fan sohasi mutaxassislari u yoki bu jarayonning faqat ularni qiziqtirgan xossalarinigina o‘rganadilar. Masalan, geologlar yerning rivojlanish tarixini, ya'ni qachon, qaerda va qanday hayvonlar yashaganlari, o‘simliklar o‘sganligi, iqlim qanday o‘zgarganligini o‘rganadi. Bu ularga foydali qazilma konlarini topishlarida yordam beradi. Lekin ular yerda kishilik jamiyatining rivojlanish tarixini o‘rganishmaydi – bu bilan tarixchilar shug‘ullanadi.

Model va modellashtirishda aniq fan sohasi mutaxassislari u yoki bu jarayonning faqat ularni qiziqtirgan xossalarinigina o‘rganadilar. Masalan, geologlar yerning rivojlanish tarixini, ya'ni qachon, qaerda va qanday hayvonlar yashaganlari, o‘simliklar o‘sganligi, iqlim qanday o‘zgarganligini o‘rganadi. Bu ularga foydali qazilma konlarini topishlarida yordam beradi. Lekin ular yerda kishilik jamiyatining rivojlanish tarixini o‘rganishmaydi – bu bilan tarixchilar shug‘ullanadi.

Atrofimizdagi dunyoni o‘rganish natijasida noaniq va to‘liq bo‘lmagan ma'lumotlar olish mumkin. Lekin bu koinotga uchish, atom yadrosining sirini aniqlash, jamiyatning rivojlanish qonunlarini egallash va boshqalarga xalaqit bermaydi. Ular asosida o‘rganilayotgan hodisa va jarayonning modeli yaratiladi