Mavzu: molekulyar lyumenesensiya. Reja: Lyuminessent analiz. Lyuminessensiyaning hosil bo‘lishi va uning sinflanishi

5.Lyuminessensiyaning energetik va kvant chiqishlari.
Lyuminessent moddalarning asosiy kattaligi bu lyuminessensiyani chiqishi. Lyuminessensiya chiqishi qo‘zg‘algan nurning qancha qismi lyuminessent nurlanishga sarf bo‘lganligini ko‘rsatadi.
Lyuminessent chiqish ikkiga bo‘linadi: energetik chiqish (Q_en) va kvant chiqish (Q_kv).
Q_kvq Kvant chiqish, bu lyuminessent kvantlar sonining umumiy yutilgan kvantlar soniga nisbatidir.
Q_enq Energetik chiqish bu lyuminessent energiyasining umumiy yutilgan energiya soniga nisbatidir.
Eqh (Bunda h-Plank doimiysi, -nur to‘lqin chastotasi).

Q_enq

0-Antistoks sohasi _yu<_l, _yu>_l
Stoks sohasi _yu>_l, _yu>_l

Energetik chiqishni nurning to‘lqin uzunligiga bog‘liqligi.
Qo‘zg‘atilgan nurni to‘lqin uzunligi oshishi bilan energetik chiqish ma’lum bir chastotagacha oshadi (rasm 5), shu chastotadan keyin keskin kamayadi va 0ga yaqinlashadi. Bu Vavilovning birinchi qoidasi.
Energetik chiqishni keskin kamayib ketishi antistoks sohasida sodir bo‘ladi (bunda _yu_l).
Q_enq_yuQ_enq Q_kvq q _yuQ_kv q_lqconst
Kvant chiqish yutilgan nur to‘lqin uzunligiga bog‘liq emas. Q_kv_yu oshirilganda o‘zgarmaydi. Bu Vavilovning ikkinchi qoidasi.
Antistoks sohasida Q_kv kamayib boradi.
Kvant chiqish lyuminessent modda konsentratsiyasiga, temperaturaga, begona ionlar konsentratsiyasiga bog‘liq.
Kvant chiqishining kamayib borishi, lyuminessensiyaning so‘nishi ham deyiladi. Analitik lyuminessent moddani konsentratsiyasi katta bo‘lsa unda lyuminessent so‘nishi boshlanishini bilishi kerak: