Mavzu: ms dos operatsion tizimi va uning asosiy buyruqlari ms dos operatsion tizimida fayllar, kataloglar va disklar bilan ishlash Reja

[Disk:][Yo’l\] Faylning nomi.
Faylning to’liq nomi –disk nomi, fayl joylashgan kataloggacha bo’lgan yul va fayl nomidan tashkil topadi.
Ba‘zan biror katalog fayllari guruhini ifodalash uchun “*”, “?” belgilaridan foydalaniladi. “*” fayl nomi yoki kengaytgichidagi ixtiyoriy belgilar sonini, “?” esa fakatgina bitta belgini ifodalaydi.
Masalan:
*.bak – joriy katalogdagi .bak kengaytgichli barcha fayllar,
c*.doc - c harfi bilan boshlanuvchi .doc kengaytgichli barcha fayllar,
*.* - joriy katalogdagi barcha fayllar.
MS DOS bilan foydalanuvchi urtasida mulokot komandalar orqali bo’ladi. DOS komandasi komanda nomi va parametrlardan tashkil topadi.
MS DOS ishga tayyor bo’lganda foydalanuvchini mulokotga quyidagicha taqlif qiladi:
A\> yoki С:\>
Bu MS DOS ning komandalarni qabul qilishga tayyorligini ko’rsatadi. Ba‘zan MS DOS ning taqlifi joriy disk va katalog haqidagi ma‘lumotni uz ichiga oladi.
Masalan:
С:\> - С disk, tub katalog;

C:\NC > - C:. diskdagi NC katalog tushiniladi.
DOS taqlif satri komandalar satri deb ataladi. Komandani kiritish uchun uni komandalar satriga klaviaturadan terib [Enter] tugmachasini bosish kerak. DOS komandalari lotin alifbosida teriladi.
Komandalarni kiritishda quyiidagi tugmachalardan xatolarni to’g’rilash uchun foydalanish mumkin:

[Del] -joriy belgini olib tashlaydi,

[Backspace] - kursordan chapdagi belgini uchiradi,

[Ins] - almashtirish rejimini kushadi yoki uchiradi,

[Esc] - komandani butunlay uchiradi,

[F3] - komandalar satriga avvalgi komandani chakiradi.
Ba‘zi hollarda dastur ishini To’xtatish zarur bo’ladi. Masalan, dastur noto’g’ri bajarilayotgan bo’lsa yoki kompyuter “osilib “ kolsa ( ya‘ni tugmachalar bosilishiga kompyuter e‘tibor bermasa), dastur ishini To’xtatishi lozim bo’ladi.
Buning uchun [Ctrl] va [Break] yoki [Ctrl] va [C] ni bosish kerak. Agar bu yordam bermasa, [Ctrl]+[Alt]+[Del] ni klavishlarini bosib, MS DOS kaytadan yo’qlanadi. Agar bu ham yordam bermasa, kompyuter uchirib yoqiladi.
DOSning ayrim buyruklari
MS DOSning buyruklari (kamondalari) ichki va tashki komandalarga bulinadi. Ichki komandalar command.com faylida mujassamlashgan bo’lsa, tashki buyruklar alohida-alohida fayl ko’rinishida bo’lib odatda DOS yoki WINDOWS katalogining COMMAND ichki katalogida joylashgan bo’ladi. Shu komandalarni bir nechasini ko’rib utamiz.