Mavzu: Muddatli bitimlar – valyuta riskidan himoya vositasi sifatida

Har qanday valyutani tavsiflovchi asosiy omil – bu rezident va norezidentlarning valyutaga bo‘lgan ishonch darajasidir. Valyutaga ishonch – murakkab ko‘p omilli mezon bo‘lib, bir necha ko‘rsatkichlardan iborat (masalan, siyosiy tuzumga ishonch ko‘rsatkichi, mamlakatning ochiqlik darajasi, iqtisodiyotni erkinlashtirish va ayirboshlash kursi rejimi, mamlakatning eksport-import balansi, asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar va hokazo).

Ammo bu faqat valyuta kursi rejimining muayyan turiga, ya’ni, erkin suzuvchi valyuta kursiga taalluqli. Bugungi kunda jahon amaliyotida mamlakatlarning o‘ziga xos xususiyatlariga qarab valyuta risklarining bir necha turlari mavjud . Jumladan, valyuta riskini uch turga ajratish mumkin.

Valyuta riskini uch turga ajratish mumkin:

Operatsion valyuta riski, Translyatsion valyuta riski, Iqtisodiy valyuta riski.

Operatsion valyuta riski. Operatsion risk asosan savdo operatsiyalari, shuningdek, dividend to‘lovlari va moliyaviy investitsiyalash bo‘yicha pulli shartnomalar bilan bog‘liq holda yuzaga keladi. Operatsion risk pul mablag‘lari harakatida yuzaga kelgan holda foyda darajasiga bevosita salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu riskni pul mablag‘larining kutilayotgan oqimiga almashinuv kursi o‘zgarishining bevosita ta’siri natijasida yuqori foydaga erishmaslik yoki zararning yuzaga kelishi holati sifatida ta'riflash mumkin.

Operatsion valyuta riski. Operatsion risk asosan savdo operatsiyalari, shuningdek, dividend to‘lovlari va moliyaviy investitsiyalash bo‘yicha pulli shartnomalar bilan bog‘liq holda yuzaga keladi. Operatsion risk pul mablag‘lari harakatida yuzaga kelgan holda foyda darajasiga bevosita salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Bu riskni pul mablag‘larining kutilayotgan oqimiga almashinuv kursi o‘zgarishining bevosita ta’siri natijasida yuqori foydaga erishmaslik yoki zararning yuzaga kelishi holati sifatida ta'riflash mumkin.

Sotilgan mahsulotga xorijiy valyuta olishi lozim bo‘lgan eksport qiluvchi milliy valyutaga nisbatan xorijiy valyuta kursining pasayishi natijasida zarar ko‘radi. Xorijiy valyutada to‘lovni amalga oshirishi lozim bo‘lgan import qiluvchi esa, milliy valyutaga nisbatan xorijiy valyuta kursining oshishidan zarar ko'radi.