Mavzu: nisbiy miqdorlar va
Download 314.71 Kb. Pdf ko'rish
|
2.NISBIY MIQDORLAR
- Bu sahifa navigatsiya:
- QOLLANILIShI
|
KAFEDRA: JAMOAT SALOMATLIGI, SOG'LIQNI SAQLASHNI TASHKIL ETISH VA BOSHQARISH Fan: Jamoat salomatligi va sog'liqni sa q lashni bosh q arish
ULARNING TIBBIYoTDA QO'LLANILIShI • Statistik materiallarni jadvallarga jamlash orqali mutloq sonlar olinadi. Mutloq sonlar o'rganilayotgan voqealarning umumiy sonini, ularning dinamikada o'zgarishini ko'rsatadi. Masalan: viloyat aholisi, vrachlar o'rta tibbiyot xodimlarining paydo bo'lishi, ularning ko'paygan yoki i kamayganligini tasdiqlash uchun ham mutloq sonlardan • foydalanish mumkin (masalan: bezgak, bo'g'ma, qoqshol, qaytalama tif va hokazo). • Ammo ko'pgina hollarda mutloq sonlardan foydalanib xulosa chiqarish mumkin emas.
• Ayniqsa o'rganilayotgan hodisalar va voqealarning kattaligini, o'zgarishini, sifatiy xususiyatlari va ayrim qonuniyatlarini vaqt va muhit oralig'ida (ayrim kollektivlarda) bir - biri bilan solishtirish va taqqoslashda mutloq sonlardan nisbiy qiymatlar keltirib chiqarish lozim. • Nisbiy qiymatlar to'rt turli bo'ladi : • Intensiv ko'rsatkich • Ekstensiv ko'rsatkich • Aloqadorlik ko'rsatkichi • Yaqqollik ko'rsatkichi.
• Intensiv ko'rsatkich – ma'lum muhitdan kelib chiqqan hodisani shu muhitda tarqalishini, ya'ni qancha marta uchrashini ko'rsatadi. Intensiv ko'rsatkich quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi: •
hodisa · asos • Intensiv ko'rsatkich = ―――――― • muhit • Hodisa deb, shu muhitdan kelib chiqqan voqea, jarayon tushuniladi. Masalan: aholi (muhit) orasidagi tug'ilish va o'lim hollari (hodisa) va hokazo. Asos qilib odatda 100, 1000, 10000 va hokazo sonlar olinadi. Agar intensiv ko'rsatgich 100 ga hisoblansa, olingan kattalik % ( foizlarda), 1000 ga xissoblansa - ‰ ( promilli), 10000 ga hisoblansa – ‰0 (prodetsimilli), 100000 ga hisoblansa – ‰00 (prosantimillilarda) ifodalanadi.
• Vaqtincha mehnat qobiliyatini yo'qotganligi haqidagi ko'rsatkich 100 ta ishchiga, muqim shifoxonalarda o'lgan bemorlar o'lim ko'rsatgichi – 100 ta shifoxonada davolangan bemorlar soniga, umumiy kasallanish, umumiy o'lim, tug'ilish kabi ko'rsatkichlar 1000 aholiga hisoblanadi. • Intensiv ko'rsatgichlar aholini sanitariya holatiga baho berishda keng qo'llaniladi. Aholi sanitariya holatini ko'rsatuvchi intensiv ko'rsatgichlarga tug'ilish, o'lim, kasallanish, shikastlanish, nogironlik kabi ko'rsatgichlar misol bo'la oladi.
• Ekstensiv ko'rsatkich. Ekstensiv ko'rsatkichlar – qismning butunga nisbatini, yoki butunning qismlarga taqsimlanishini ko'rsatadi. Odatda ekstensiv ko'rsatichlar % larda, ya'ni foizlarda hisoblanadi. Ekstensiv ko'rsatkichlarni hisoblash uchun butun 100 deb olinib, uning qismlari esa X deb, qabul qilinadi • Ekstensiv ko'rsatkichlarga leykotsitar formula, aholining yoshi, jinsi, ijtimoiy guruhlar bo'yicha taqsimlanishi, o'lim, kasallanishlar strukturasi va hokazolar misol bo'ladi. Ekstensiv ko'rsatkichlar statistik majmuaning strukturasini aniqlash va uni tashkil etgan ayrim bo'laklarini taqqoslash uchun ishlatiladi. • Aloqadorlik ko'rsatkichi. Aloqadorlik ko'rsatkichi hodisaning u bilan bevosita bog'liq bo'lmagan muhit orasida tarqalish darajasini ko'rsatadi. Mazmunan bir - biridan farq qilsada, hisoblash usuli bo'yicha aloqadorlik ko'rsatkichi intensiv ko'rsatkichga o'xshash .
• Aloqadorlik ko'rsatkichi = ―――――――――――――――――― • hodisa kelib chiqishida bevosita bog'liq • bo'lmagan muhit • Yaqqollik ko'rsatkichlari – har xil territoriyada yoki muddatdagi bir jinsli ko'rsatkichlarni bir – biriga nisbatini ko'rsatadi. Bunda ko'rsatkichlardan biri 100 deb qabul qilinadi, qolganlari esa, shu ko'rsatgichga nisbatan hissoblanadi. Bir - biriga taqqoslanayotgan qiymatlar mutloq sonlardan, nisbiy, o'rtacha qiymatlarda berilgan bo'lishi mumkin.
E'TIBORINGIZ UChUN RAXMAT ! Download 314.71 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|