Mavzu: Nutqning neyrofiziologik mexanizmlari

Asosiy shakllar
Monolog –
o’qituvchining
o’ziga
yoki o’quvchilarga qaratilgan nutqi
(ichki va tashqi monolog)
Dialog –
o’qituvchi
va o’quvchi
o’rtasida
tashkil
etiladigan
suhbat
Polilog –
o’qituvchi va bir
nechta o’quvchi
yoki o’quvchilar jamoasi o’rtasidagi suhbatni
ifodalovchi nutq
O’qituvchi nutqining asosiy shakllari
Pedagogik texnikaning tarkibiy qismlaridan biri o‘qituvchining nutq malakalarini, ya’ni savodli gapirish, o‘z nutqini chiroyli va tushunarli, ta’sirchan qilib bayon etish, o‘z fikr va his-tuyg`ularini so‘zda aniq ifodalash malakalarini egallashdan iborat.
O‘qituvchining nutq madaniyatiga ega bo‘lishi, to‘g`ri nafas olishni ishlab chiqishi eng katta – eng asosiy qiymatdir.
Og`zaki nutq mahoratini yuksaltirish, nafaqat hikoya va tushuntirish, balki urg`u berilgan so‘z ham pedagogik ta’sir usullaridan yaxshiroq foydalanishga imkon yaratadi.
Nutq texnikasi: nafas olish, tovush, diksiya, ritmika

Periferik bo'lim uchta bo'limni o'z ichiga oladi:

Periferik bo'lim uchta bo'limni o'z ichiga oladi:

nafas olish (fiziologik va o'ziga xos nutq nafasini ta'minlaydi);

vokal yoki fonatsiya - {textend} ovozni hosil qiladi;

artikulyatsion - {textend} nutq tovushlarining talaffuzini amalga oshiradi. Nutqni rivojlantirish metodologiyasining fiziologik asoslari nutq nuqsonlarining ko'pgina sabablari nutq apparati markaziy va periferik qismlarining tuzilishi va o'zaro ta'siridagi buzilishlar natijasi deb hisoblaydi.

NUTQ NEYROFIZIOLOGIK MEXANIZMLARI

• Nutqning Neyrofiziologik asoslarini bilish uning buzilish sabablarini tushunishga yordam beradi.
• Har bir nutq harakati ma'lum bir "ixtisoslashgan" miya hujayralari guruhi tomonidan emas, balki asab tizimining murakkab, o'zaro bog'liq va ko'p darajali harakatlari bilan ta'minlanadi. Uning mexanizmlari eng nozik nuanslariga qarab tuzilishida, tabiatida, chuqurligida farqlanadi. Ya'ni nutq kabi miyaning bunday murakkab funktsiyasi uning turli qismlarining murakkab o'zaro ta'siri bilan ta'minlanadi. Bundan tashqari, ularning ro'yxati juda o'xshash nutq muammolarini hal qilishda ham sezilarli darajada o'zgaradi. Psixologiyada nutqning fiziologik asoslarini tushunish, masalan, bir xil so'zning talaffuz mexanizmi, agar u xushchaqchaqlik bilan yoki xafalik bilan, oldindan muhokama qilish yoki o'z-o'zidan paydo bo'lsa, sezilarli darajada farqlanishini tushuntiradi.

Nafas olish organizmga hayot bag`ishlovchi fiziologik funktsiyani bajaradi. Shu bilan birga u nutq energiya bazasi bo‘lib ham hisoblanadi.