Mavzu: Nutqning neyrofiziologik mexanizmlari

Mavzu:Nutqning neyrofiziologik mexanizmlari

Reja:

1.Nutq aparatining tuzilishi

2.Nutq neyrofiziologik mexanizmlari

3.Nutq turlari

4.Nutq funksiyalari

5.Xulosa

6.Foydalanilgan adabiyotlar

NUTQ APPARATI TUZILISHI

• Nutqning fiziologik asoslari uning ikkita bo'limi - markaziy va periferik o'rtasidagi o'zaro ta'sirning nozik mexanizmi.
• Nutq apparatining markaziy qismi miyaning bir nechta tuzilmalarida joylashgan:
• Chap yarim sharning vaqtinchalik qismida Vernik markazi joylashgan bo'lib, u erda tovushlarni tahlil qilish va farqlash, ularning soni va so'zlardagi tovush tartibi sodir bo'ladi.
• Brokaning markazi (pastki frontal girus, uning orqa uchinchisi) - {textend} asab impulslari orqali nutq mushaklari ishini boshqaradi, shu tufayli ularning harakatlari silliq va izchil tabiati, shuningdek, ularning holatini boshqarish amalga oshiriladi.
• Subkortikal yadrolar tug'ma vokal reflekslarini shakllantirish uchun asos yaratadi, buning asosida ixtiyoriy nutq shakllanadi. Ekstrapiramidal tizimning subkortikal yadrolari nutq mushaklari ishini tartibga soladi. Nutqning ravonligi, uning tempi va hissiyligi, ovoz balandligi subkortikal-serebellar yadrolari tomonidan amalga oshiriladi.
• Vokal, nafas olish va artikulyatsiya bo'limlarining harakatlari va mushaklarning ohangini muvofiqlashtirish serebellumning ishi bilan ta'minlanadi.
• Miya sopi nutq apparatining periferik qismi a'zolarini innervatsiya qiladi.

Ovoz apparati uch qismdan iborat:
1. Generator – ovoz generatsiyasi ovoz paylarida hosil bo‘ladi, bunda og`iz bo‘shlig`ining roli kam. Ovoz paylari shovqin va tonlarni farqlaydi.
2. Rezonator tizimi – bunda tomoq, halqum, burun bo‘shlig`i, og`iz bo‘shlig`i qatnashadi va ular ovozning kuchini (statikasini) va dinamikasini ta’minlaydi.
3. Energetika tizimi - o‘pkadan kelayotgan kuchli nafasning miqdori va tezligini ta’minlaydi.
Nutqning tezligi, alohida bo‘g`inlarning va so‘zlarning jaranglashi, shuningdek, nutq ritmidagi pauzalarga rioya qilish nutqning ritmini tashkil etadi. K.S.Stanislavskiyning ta’kidlashicha, intonatsiya va pauzaning o‘zi, so‘zdan ham ortiqroq eshituvchiga hissiy ta’sir etar ekan. Nutq tezligi o‘qituvchining individual xususiyatlariga, nutq mazmuniga va muloqot vaziyatiga qarab o‘zgaradi.