Mavzu: O‘G‘il bolalar shortigining namunasini tayyorlash ishdan maqsad

Bo’lak nomi	Belgisi	Soni
Simmetriya belgisi
	Andozada	Bichiqda
Shortik old bo’lagi	09	1	2	+
Shortik ort bo’lagi	10	1	2	+
Shortik manjeti	11	1	2	+
Shim belbog’i	12	1	1	-
Yon cho’ntak ko’rinmasi	13	1	2	+
Yon cho’ntak xaltasi	14	1	2	+

«O’G’IL BOLALAR SHORTIKI ANDOZASINI TAYYORLASH, GAZLAMAGA JOYLASHTIRISH, BICHISH» BOYICHA

TEXNOLOGIK XARITA

Texnologiya asosida faoliyat turlari	Tavsiya etiladigan moslama va uskunalar	Chizma	Standart asosida operatsiyani bajarish tartibi
I	II	III	IV
1. Shortik old bo’lagi	Kalka qog’oz, chizg’ich, shakldor chizg’ich, o’chirg’ich, qalam		Bo’lak shortik asos chizmasidan tushirib olinadi.
2. Shortik ort bo’lagi	Kalka qog’oz, chizg’ich, shakldor chizg’ich, o’chirg’ich, qalam		Bo’lak shortik asos chizmasidan tushirib olinadi.
3. Shortik manjeti	Kalka qog’oz, chizg’ich, shakldor chizg’ich, o’chirg’ich.		Shortik yon qirqimlari tenglashtirilib, etak qirqimidan manjet uzunligi o’lchab olinadi. Yon qirqim darajasida kertim qoyiladi.
4. Shim belbog’i	Kalka qog’oz, chizg’ich, shakldor chizg’ich, o’chirg’ich, qalam		Bo’lak qirqimlari: - chekka qirqimlari 0.7 sm chok haqqi qoldirib chizib chiqiladi. Chizilgan chiziqlar boylab andoza kesiladi, andozaga 25-jadvalga asosan tanda ipi yo’nalishi va 26-jadvalga asosan bo’lak raqami qoyiladi.
5. Yon cho’ntak ko’rinmasi	Kalka qog’oz, chizg’ich, shakldor chizg’ich, o’chirg’ich, qalam		Old bo’lak asos chizmasida belgilangan yon cho’ntak o’rnidan o’lchab olinadi.
6. Yon cho’ntak xaltasi	Kalka qog’oz, chizg’ich, shakldor chizg’ich, o’chirg’ich, qalam		Old bo’lak asos chizmasidan olinadi.
7. Gazlamani namlab dazmol-lash (dekatirovka- lash).	Dazmol		Gazlama namlanib, o’rish ipi yo’nalishida dazmollanadi.
8. Gazlama nuqsonlarini aniqlash va boyi, enini o’lchash.	Bo’r, sm tasma		Gazlama o’ng tomonidan nuqsonlari (teshik ip boyoqlar bir tekisligi va boshqalar) tekshiriladi. Aniqlangan nuqsonlar bo’r bilan belgilab qoyiladi.
9. Gazlamani bichuv stoliga joylashtirish	Gazlama bichuv stoli		Gazlama bichuv stoli ustiga yalang qavat qilib to’shaladi.
19. Gazlamaga shortik old va ort bo’laklarni joylashtirish	Bichuv stoli, gazlama, bo’laklar andozasi, to’g’nog’ich		Shortikning old va ort bo’lalari gazlama ustiga joylashtiriladi. Bunda bo’lak tanda ipi yo’nalishi gazlama tanda ipi yo’nalishi bilan ustma-ust tushishi shart. Tanda ipi yo’nalishidan bo’lakning og’ishi kattaligi (25-jadvalda keltirilgan)

O’g’il bolalar shortiklari bichig’ida klassik elementlari-yon va odim choklari, bel chizig’ida qirqma belbog’i borligi, shimning pocha tomoni bir oz kengaytirilganligi bilan ajralib turadi. Alohida kiyiladigan shimlar bichig’i juda xilma-xil bo’lishi mumkin: vertikal yoki gorizontal yo’nalgan choklari bor, tizza chizig’i shakldor, gavdaga tarang yopishib turadigan, koketkali bo’lishi mumkin. Yonlari yo’rma chok bilan bostirib tikilgan, kashta tikilgan yoki shim pochasiga kesimi bo’lishi mumkin. Molniyasi oldida yoki yon chokida bo’lishi mumkin. Shimning yuqori qirqimiga tarang qilib belbog’ ulanadi, ba’zan korsaj tasma qoyiladi. Shimda turli cho’ntaklar tikilishi mumkin, shim pochasi manjetsiz bo’ladi.
Shortik qaerda kiyilishi va modaning yo’nalishiga qarab tikiladi. Uning old bo’lagi yaxlit yoki vitochka taxlamalardan iborat bo’lishi mumkin. Bu vitochkalarda albatta ishlov beriladi. Ort bo’laklarda yuqori qirqimidan yo’nalgan bitta yoki ikkita vitochka bo’lishi mumkin. Bu vitochkalar soni shim konstruktsiyasiga, buyurtmachi gavdasiga bog’liq bo’ladi. Shortik bo’laklariga namlab isitib ishlov berish uning konstruktsiyasiga, materialning tolasiga bog’liq bo’ladi, bu ish bichiqni belgilaydi. Buyurtmachining gavdasiga mos shakl berish uchun shim old va ort bo’laklariga namlab isitib ishlov beriladi (140-rasm).
Keyingi vaqtlarda shimning shakliga konstruktsiya yo’li bilan erishidigan, lekin ko’p konstruktsiyalarda odim qirqimi, yuqori qismi, ort bo’lak o’rta qirqimi va yeng egri chiziq joylari cho’zib dazmollangan.
Namlab-isitib ishlov berish mumkin bo’lgan materiallardan tikiladigan klassik bichimli shimlarga quyidagi tartibda ishlov beriladi.
Tizza chizig’idan boshlab, yon va odim qirqimlari shim pocha qirqimigacha cho’zib, old bo’lak o’rta chizig’ida hosil bo’lgan salqi kirishtirib dazmollanadi. Bunday namlab isitib ishlov berish shimning tizzadan pastki joyida shim bir oz qayirib turishi uchun bajariladi. Shimdan keyin old bo’lakning ikkinchi tomoniga aylantirib, shu operatsiyalar qaytarib bajariladi.
Shimning balansi asosan odim qirqimlarini qanday tikilganiga bog’liq bo’ladi, shuning uchun ularni biriktirishga katta ahamiyat beriladi.
Odim qirqimlarini biriktirishdan oldin shim bo’laklari stol ustiga yoziladi va old bo’lak bilan ort bo’lak odim qirqimlarini tutashtirib, qirqimlar uzunligini tekshirib, nazorat belgilari qoyiladi.