Mavzu: Oilada bola tarbiyasining ijtimoiy –psixologik xususiyatlari

X U L O S A
Mustaqil Respublikamizning kelajagi bo’lmish, yangi barkamol avlodni tarbiyalash ishi oiladan boshlanadi. Qanday farzand bo’lmasin, u dastavval, yaxshilik va yomonlik xislatlarini o’zi o’sgan xonadondan o’rganadi.
Ota – ona o’rtasida inoqlik va mehr – vafo bo’lmasa, buning azob – uqubati faqat ularning o’zlari uchungina emas, ba’lki farzandlari uchun ham og’ir bo’ladi. Ota – bobolarimizdan bizgacha meros bo’lib qolgan ,,Qush uyasida ko’rganini qiladi” degan hikmatli so’zlari bejiz emas. Bola tarbiyasi, odobi, fe’l – atvori ota – onasiga bog’liq. Agar oilada ota – onalar o’zaro va boshqalar bilan yaxshi munosabatda bo’lsa, bolalar ham axloqli, odobli bo’lib o’sadi.
Shuning uchun ota – onalar farzandlarini mehnatsevarlik ruhida tarbiyalab, unga o’zlari namuna bo’lsalar, insonning bunday yaxshi fazilati unga meros qilib qoldirilsa, bolalarni bir umrga baxtiyor qiladilar. Bola tarbiyasida oila muhiti juda katta ahamiyatga egadir. Shu tufayli ota – onalar oilada bo’ladigan tarbiyaning hamma tomonlarini e’tiborga olishlari kerak.
Mustaqil malakaviy ishiga doir adabiyotlarni o’rganish, tahlil qilish hamda oilada bola tarbiyasini kuzatish orqali quyidagi xulosalarga keldik:
1. Har bir milatning o’ziga xosligi uning milliy ruhiyatida o’z ifodasini
topadi. O’zbek xalqining etnopsixologik xususiyatlaridan unumli foydalanish – har tomonlama taraqqiy etgan inson shaxsini tarkib toptirishda muhim rol o’ynashi aniqlandi.
2. Jahon fani va madaniyatiga ulkan hissa qo’shgan buyuk ajdodlarimiz
o’zlarining keng qamrovli fikrlari bilan yaratgan bebaho durdona asarlarida axloqli, odobli bo’lish, tinch – totuv oila qurish baxtli hayot kechirish yo’llaridan biri ekanligi hozirgi kunda ham muhim ahamiyatga egadir.
3. Axloqiy tarbiyani izchil va tartibli amalga oshirishda oila muhiti aloxida rol o’ynashi hamda bu borada ota – onalar ham tarbiyaning vazifasi, maqsadi, vositalari, usullari yuzasidan har tomonlama chuqur bilimga ega bo’lishlari kerakligi aniqlandi.
4. Oiladagi o’zaro samimiy va oqilona munosabatlar, iliq ruhiy iqlim ta’siri natijasida oila a’zolarida kamtarlik, ko’ngilchanlik, iltifot, sabr – toqat, uyatchanlik, to’g’rilik, yaxshilik, mehribonlik, o’zaro hurmat, vijdonlilik, mehnatga mas’uliyat kabi shaxs xislatlari tarkib topishi aniqlandi.
5. Ota – onalar farzandlar nigohida eng buyuk kishilardir. Shuning uchun ota – onaning so’zi bilan ishining birligi muhim fazilat bo’lib katta tarbiyaviy ta’sir kuchiga egadir.
6. Oila a’zolari o’rtasida nutq odobi masalasi ham muhim masalalardan bolib, bu ishni amalgam oshirishda ota – onalar sof ona tilida so’zlashishlari va bolalarni ham bunga o’rgatishlari lozim.
Xullas, bolalarni axloqli, odobli, madaniyatli, yuksak insoniy fazilatli yetuk shaxs qilib tarbiyalashda oilaning roli beqiyosdir.