Mavzu: Оqilоnа оvqаtlаnish

2. Ovqatning plastik funksiyasi. Ovqat tarkibida qabul qilingan moddalar, ayniqsa oqsil, hujayralarning tarkibiy qismiga kiradi, ya`ni hujayralar bo`linib ko`payishi, ularning eskirgan qismlari yangilanishini ta`minlaydi.

Ratsional (oqilona) ovqatlanishning ahamiyati va qoidalari.

Ahamiyati. Odam sog`lom va baquvvat bo`lishida, yoshlar normal o`sishi va rivojlanishida, aqliy va jismoniy ish bajarish qobiliyatining yaxshi bo`lishida ratsional ovqatlanish muhim ahamiyatga ega.

Qoidalari. Ovqatlanishning gigiyena qoidalari asosida ratsional (oqilona) tashkil etilishi uchta qoidaga asoslanadi:

1. Ovqatlanishning miqdor qoidasi. Bir kecha-kunduzda iste`mol qilingan ovqatdan organizmda hosil bo`ladigan energiya miqdori sarflanadigan energiya miqdoriga teng bo`lishi kerak.

2. Ovqatlanishning sifat qoidasi . Bir kecha-kunduzda ovqat tarkibida iste`mol qilingan oqsillar, yog`lar, uglevodlar, suv, mineral tuzlar, vitaminlarning miqdori odam organizmining shu moddalarga bo`lgan ehtiyojini qondirishi kerak.

3. Ovqatlanishning uchinchi qoidasi-ovqatlanish tartibidir. Bir kecha-kunduzda qabul qilishga rejalashtirilgan ovqat miqdori (kaloriyasi) to`rt qismga bo`lingan holda, har bir odamning kun tartibida belgilangan vaqtlarda iste`mol qilinishi kerak.

Ovqatlanish tartibi (rejimi) taxminan quyidagicha tuzilishi mumkin:

-ertalabki nonushta – bir kecha-kunduzdagi ovqat kaloriyasining 25-30 foizini tashkil etishi kerak (soat 7-7.30 da);

-tushki ovqat – bir kecha-kunduzdagi ovqat kaloriyasining 35-40 foizini tashkil etishi kerak (ish yoki o`qish joyida belgilangan tartib bo`yicha soat 12-13 gacha yoki 13-14 gacha);

-kechki ovqat – bir kecha-kunduzdagi ovqat kaloriyasining 15-20 foizini tashkil etishi kerak (soat 19-20 da).

Yuqorida ko`rsatilgan uch marta asosiy ovqatlanishdan tashqari, qo`shimcha ovqatlanish (ikkinchi tushlik) ham ko`zda tutiladi.Bu bir kecha-kunduzdagi ovqatning 10-15 foizini tashkil etishi mumkin (soat 16-16.30 da).