Mavzu: Osiyo xalqlari etnologiyasi

Semit-homit tillari eramizdan avvalgi IV ming yilliklarda G'arbiy Osiyoga Shimoliy Afrikadan kirib kelib mahalliy tillar bilan aralashib ketgan. Ular III-II ming yil­liklarda akkad tili va uning asosiy shevasi - bobil, ossuriya va oromey tillarida namoyon bo’ladi. O‘sha davrlarda Bolqon yarim oroli va Kavkaz tomonidan hind-yevropa tillari o‘ta boshlaydi. Oromey tili esa eramizning boshlarida butun G ‘arbiy Osiyogacha yetib borgan. Keyinchalik uning o‘rniga arab tili hukmronlik qilgan. O‘rta asrlarda G‘arbiy Osiyo xalqlarining etnik tarixida sharqdan kelgan turk qabilalari muhim rol o‘ynagan.

Semit-homit tillari eramizdan avvalgi IV ming yilliklarda G'arbiy Osiyoga Shimoliy Afrikadan kirib kelib mahalliy tillar bilan aralashib ketgan. Ular III-II ming yil­liklarda akkad tili va uning asosiy shevasi - bobil, ossuriya va oromey tillarida namoyon bo’ladi. O‘sha davrlarda Bolqon yarim oroli va Kavkaz tomonidan hind-yevropa tillari o‘ta boshlaydi. Oromey tili esa eramizning boshlarida butun G ‘arbiy Osiyogacha yetib borgan. Keyinchalik uning o‘rniga arab tili hukmronlik qilgan. O‘rta asrlarda G‘arbiy Osiyo xalqlarining etnik tarixida sharqdan kelgan turk qabilalari muhim rol o‘ynagan.

Mazkur davlatlarda turli elat va xalqlar yashagan, xilma-xil etnoslarning almashinib-aralashishi jarayoni to‘xtovsiz davom etib turgan. Mil.avv. I ming yilliklarda paydo bo‘lgan hind-yevropa tillaridagi xalqlar G ‘arbiy Osiyoning ancha qismini bosib olib Midiya, Eron, keyinroq Parfiya va Baqtriya kabi qudratli despotik davlatlarni yaratganlar. Bu davlatlarda yashagan mahalliy elatlar bilan kelgindi etnoslarning aralashib ketishi oqibatida ko‘pchilik eroniy tillardagi hozirgi o ‘troq xalqlar (forslar, gilyonlar, mozandaronlar, qisman pushtunlar va tojiklar) va ko'chmanchi elatlar (pushtunlarning bir qismi, kurdlar, lurlar, baxtiyorlar va hokazo) shakllangan.

• 
  Mazkur davlatlarda turli elat va xalqlar yashagan, xilma-xil etnoslarning almashinib-aralashishi jarayoni to‘xtovsiz davom etib turgan. Mil.avv. I ming yilliklarda paydo bo‘lgan hind-yevropa tillaridagi xalqlar G ‘arbiy Osiyoning ancha qismini bosib olib Midiya, Eron, keyinroq Parfiya va Baqtriya kabi qudratli despotik davlatlarni yaratganlar. Bu davlatlarda yashagan mahalliy elatlar bilan kelgindi etnoslarning aralashib ketishi oqibatida ko‘pchilik eroniy tillardagi hozirgi o ‘troq xalqlar (forslar, gilyonlar, mozandaronlar, qisman pushtunlar va tojiklar) va ko'chmanchi elatlar (pushtunlarning bir qismi, kurdlar, lurlar, baxtiyorlar va hokazo) shakllangan.
  
• 
  Mahalliy aholi bilan VII-VIII asrlarda kirib kelgan arablaming aralashuvidan hozirgi arab millati paydo bo'lgan. XI-XII asrlarda Kichik Osiyoga bostirib kirgan saljuqiylar mahalliy elatlami turkiylashtirib hozirgi turklar, ozarbayjonlar va boshqa tur­ kiy xalqlarning shakllanishiga asos solganlar.