Mavzu: O’zbek xalq qo’shiqlari va ularning xususiyatlari shior

Mavzu: O’zbek xalq qo’shiqlari va ularning xususiyatlari

SHIOR:

SHIOR:

BESHIKDAN TO QABRGACHA ILM IZLA!

Reja:

• Reja:
• O’zbek xalq qo’shiqlarining serqirra va sertarmoqligi.
• Xalq qo’shiqlarining o’ziga xos xususiyatlari.
• Ayrim misollar asosida qo’shiqlardagi jo’shqinlikni his etish.
• Xalq qo’shiqlarining ahamiyati.

Qo'shiq san'atning insoniyat tomonidan eng oldin o'ylab topilgan turi deb taxmin qilinadi.Rivoyat qiladilarki, yer yuzidagi birinchi qo'shiq Hobil otli o'g'li o'lganda, Odam ato tomonidan aytilgan marsiya bo'lgan ekan. Negaki, odamzod tug'iliboq alla eshitadi, o'lganda yig'i bilan kuzatiladi. Shu sababli ham qo'shiq xalq og'zaki ijodining eng qadimgi va keng tarqalgan janrlaridan biri sanaladi.

• Qo'shiq san'atning insoniyat tomonidan eng oldin o'ylab topilgan turi deb taxmin qilinadi.Rivoyat qiladilarki, yer yuzidagi birinchi qo'shiq Hobil otli o'g'li o'lganda, Odam ato tomonidan aytilgan marsiya bo'lgan ekan. Negaki, odamzod tug'iliboq alla eshitadi, o'lganda yig'i bilan kuzatiladi. Shu sababli ham qo'shiq xalq og'zaki ijodining eng qadimgi va keng tarqalgan janrlaridan biri sanaladi.

MEHNAT QO‘SHIQLARI

• Mehnat qo‘shiqlari xalq og‘zaki ijodining ibtidoiy shakllaridan biri hisoblanadi. Ularning yuzaga kelishi uzoq o‘tmishga borib taqaladi. Inson faoliyatining turli jabhalari – yer haydash, tegirmon yanchish, ip yigirish va boshqa ish jarayonida mehnat bilan birgalikda ijod etilib, mehnatkash qalbiga ko‘tarinki kayfiyat bag‘ishlab kelgan qo‘shiqlardir.

Hozirgi kungacha mehnat qo‘shiqlarining ayrimlari saqlanib kelingan va ular uch guruhga bo‘linadi:

Hozirgi kungacha mehnat qo‘shiqlarining ayrimlari saqlanib kelingan va ular uch guruhga bo‘linadi:

• 1. Chorvadorlik qo‘shiqlari.
• 2. Dehqonchilik qo‘shiqlari.
• 3. Hunarmandchilik qo‘shiqlari.

Tarixiy manbalarga asoslanib yil fasllari va mehnat mavsumlari haqidagi qo’shiqlar:

Tarixiy manbalarga asoslanib yil fasllari va mehnat mavsumlari haqidagi qo’shiqlar:

• 1) Bahor faslida – Navro‘z bayrami, Sust xotin, Shox moylar, Gul bayrami.
• 2) Yoz faslida – Choy momo.
• 3) Kuz faslida – Hosil bayrami, Oblo baraka, Shamol chaqirish.
• 4) Qish faslida – Yas-yusun, Gap-gashtak kabi qo‘shiqlar kuylangan.

TINGLASH VA KUYLASH UCHUN

• TINGLASH VA KUYLASH UCHUN
• QO‘SHIQ VA KUY NAMUNALARI
• Mehnat qo‘shiqlari
• 1. Xo‘sh- xo‘sh
• 2. Chiray-chiray
• 3. Turey-turey
• 4. Qo‘sh haydash
• 5. Urchuq
• 6. Xo‘p mayda
• 7. Charxim tanob tashlaydi
• 8. Charxim gum-gum etadi

Oilaviy marosim aytimlari

• Oilaviy marosim aytimlari
• 1. Alla (I, II)
• 2. Yor-yor
• 3. To‘ylar muborak
• 4. Kelin salom

Mavsumiy marosim kuy-qo‘shiqlari

• 1. Sust xotin
• 2. Choy momo
• 3. Boychechak
• 4. Sumalakjon-sumalak
• 5. Ramazon, yo ramazon
• 6. Binafsha
• 7. Chittigul
• 8. Navro‘z keldi
• 9. Arg‘amchi
• 10. Shox moylar
• 11. Lola

SAVOLLAR:

SAVOLLAR:

• 1.Ilk qo’shiq kim tomonidan aytilgan?
• 2.Qo’shiqlarning ilk namunasi qaysi asarda uchraydi?
• 3.Qo’shiqlarning qanday xususiyatlari bor?
• 4.Mavsum qo’shiqlariga qaysi qo’shiqlar kiradi?
• 5.Marosim qo’shiqlaridan qaysilarni bilasiz?
• 6.Yomg’ir chaqirishda qaysi qo’shiq ijro etiladi?
• 7.”Sust xotin” qo’shig’i nima maqsadda kuylanagan?