Mavzu: O’zbekistonda ko’p partiyaviylik tizimi

QO’QON DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI MATEMATIKA-INFORMATIKA YO’NALISH 1-KURS TALABASI NAZAROV QODIRNING O’ZBEKISTONNING ENG YANGI FARIXI FANIDAN TAYORLAGAN TAQDIMOTI.

QO’QON DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI MATEMATIKA-INFORMATIKA YO’NALISH 1-KURS TALABASI NAZAROV QODIRNING O’ZBEKISTONNING ENG YANGI FARIXI FANIDAN TAYORLAGAN TAQDIMOTI.

MAVZU:O’ZBEKISTONDA KO’P PARTIYAVIYLIK TIZIMI

• REJA:
• Hozirgi kunda respublikamizda faoliyat yuritayotgan siyosiy partiyalar.
• O‘zbekistonda siyosiy partiyalarning shakllanishini davrlari.
• O‘zbekistonda ko‘ppartiyaviylik shakllanishining tarixiy-huquqiy taraqqiyotini bosqichlari.

Hozirgi kunda respublikamizda faoliyat yuritayotgan siyosiy partiyalarning zamonaviy konstitutsiyaviy-huquqiy asoslarining rivojlanishini olimlar tomonidan ma’lum bosqichlarga bo`lingan holda tahlil qilingan bo’lib, ularga birma-bir to’xtalib, tadqiqotimiz doirasida o’z fikrlarimizni asoslab o’tamiz. Ko’pgina olimlar yurtimizda siyosiy partiyalar shakllanishini uch bosqichga bo’lib o’rganishgan: Birinchi bosqich (1991-1996) Bu davrda avvalo siyosiy partiyalar faoliyatining huquqiy asoslarini O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, O`zbekiston Respublikasining “O`zbekiston Respublikasida jamoat birlashmalari to`g`risida”gi qonuni tashkil etgan. Ushbu davr mobaynida, ya’ni, 1994 yilda o`tkazilgan saylovlar va jamiyat siyosiy hayotida siyosiy partiyalar yuqoridagi huquqiy manbalar asosida ilk bor ishtirok etdilar. Ikkinchi bosqich, (1996-2007) Bu davrda eng muhim jihati 1996 yil 26 dekabrda “Siyosiy partiyalar to`g`risida” maxsus qonunning qabul qilinishi bilan bog’liqdir. Ushbu qonunning qabul qilinishi siyosiy partiyalar faoliyatining huquqiy asoslarini yanada mustahkamladi. Mazkur qonunda ilk marotaba siyosiy partiyaga huquqiy ta’rif berildi. Xususan, qonunning 1-moddasiga ko`ra, “siyosiy partiya - qarashlari, qiziqishlari va maqsadlari mushtarakligi asosida tuzilgan, jamiyat muayyan qismining davlat hokimiyatini shakllantirishdan iborat siyosiy irodasini ro`yobga chiqarishga intiluvchi hamda o`z vakillari orqali davlat va jamoat ishlarini idora etishda qatnashuvchi O`zbekiston Respublikasi fuqarolarining ko`ngilli birlashmasidir”. Ikkinchi bosqichning asosiy jihatlaridan yana biri bu – 2004 yil 30 aprelda “Siyosiy partiyalarni moliyalashtirish to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Qonunining qabul qilinishidir. Bu bosqichda ham muhm o’zgarishlar bo’lgan.

• Hozirgi kunda respublikamizda faoliyat yuritayotgan siyosiy partiyalarning zamonaviy konstitutsiyaviy-huquqiy asoslarining rivojlanishini olimlar tomonidan ma’lum bosqichlarga bo`lingan holda tahlil qilingan bo’lib, ularga birma-bir to’xtalib, tadqiqotimiz doirasida o’z fikrlarimizni asoslab o’tamiz. Ko’pgina olimlar yurtimizda siyosiy partiyalar shakllanishini uch bosqichga bo’lib o’rganishgan: Birinchi bosqich (1991-1996) Bu davrda avvalo siyosiy partiyalar faoliyatining huquqiy asoslarini O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, O`zbekiston Respublikasining “O`zbekiston Respublikasida jamoat birlashmalari to`g`risida”gi qonuni tashkil etgan. Ushbu davr mobaynida, ya’ni, 1994 yilda o`tkazilgan saylovlar va jamiyat siyosiy hayotida siyosiy partiyalar yuqoridagi huquqiy manbalar asosida ilk bor ishtirok etdilar. Ikkinchi bosqich, (1996-2007) Bu davrda eng muhim jihati 1996 yil 26 dekabrda “Siyosiy partiyalar to`g`risida” maxsus qonunning qabul qilinishi bilan bog’liqdir. Ushbu qonunning qabul qilinishi siyosiy partiyalar faoliyatining huquqiy asoslarini yanada mustahkamladi. Mazkur qonunda ilk marotaba siyosiy partiyaga huquqiy ta’rif berildi. Xususan, qonunning 1-moddasiga ko`ra, “siyosiy partiya - qarashlari, qiziqishlari va maqsadlari mushtarakligi asosida tuzilgan, jamiyat muayyan qismining davlat hokimiyatini shakllantirishdan iborat siyosiy irodasini ro`yobga chiqarishga intiluvchi hamda o`z vakillari orqali davlat va jamoat ishlarini idora etishda qatnashuvchi O`zbekiston Respublikasi fuqarolarining ko`ngilli birlashmasidir”. Ikkinchi bosqichning asosiy jihatlaridan yana biri bu – 2004 yil 30 aprelda “Siyosiy partiyalarni moliyalashtirish to`g`risida”gi O`zbekiston Respublikasi Qonunining qabul qilinishidir. Bu bosqichda ham muhm o’zgarishlar bo’lgan.