Mavzu: п е п т и д л а р

• Mavzu:П е п т и д л а р
• Ma‘ruza rejasi
• 3.1. Energiya va uning mavjud bo’lish shakllari.
• 3.2. Termodinamika fani.
• 3.3. Ichki energiya.
• 3.4. Termodinamikaning birinchi qonuni va asosiy tushunchalar.
• 3.5. Birinchi bosh qonunning matematik ifodasi.

• Аминокислоталарнинг энг муҳим кимёвий хоссаларидан бири поликонденсатланиш реакциясига киришишидир. Бунда бирининг амин гуруҳи билан иккинчисининг карбоксил гуруҳи реакцияга киришиши натижасида пептид боғ (-СО-NH-) ҳосил бўлиб, кислота қолдиқлари бирикади:
• глицин аланин глицилаланин
• Бу реакция натижасида ҳосил бўлган бирикма дипептид деб аталади.Реакция тенгламасига эътибор берилса, глицилаланинда яна реакцияга киришиши мумкин бўлган эркин ҳолдаги -NH2 ва -СООН мавжуд. Булар ўз навбатида яна иккита аминокислота билан бирикиши мумкин:

Пептид 4 та аминокислота қолдиғидан иборат бўлса 24 та, 5 та бўлса 120 та, 6 та бўлса 720 та ва ҳоказо, 20 та бўлса тахминан 2,5.1018 та изомер ҳосил қилиши мумкин. Агар полипептидларда айни бир аминокислота қолдиғининг исталган миқдори такрорланиб келиши ҳисобга олинадиган бўлса, ҳосил бўладиган изомерлар сонини келтириб чиқариш мутлақо мумкин эмас. Айрим маълумотларга қараганда тирик организмларда учрайдиган сони 1010-1012 атрофида. Ичак таёқчаси ҳужайрасида 3000, одам организмида 5 000 000 га яқин оқсил учрайди.

• Пептид 4 та аминокислота қолдиғидан иборат бўлса 24 та, 5 та бўлса 120 та, 6 та бўлса 720 та ва ҳоказо, 20 та бўлса тахминан 2,5.1018 та изомер ҳосил қилиши мумкин. Агар полипептидларда айни бир аминокислота қолдиғининг исталган миқдори такрорланиб келиши ҳисобга олинадиган бўлса, ҳосил бўладиган изомерлар сонини келтириб чиқариш мутлақо мумкин эмас. Айрим маълумотларга қараганда тирик организмларда учрайдиган сони 1010-1012 атрофида. Ичак таёқчаси ҳужайрасида 3000, одам организмида 5 000 000 га яқин оқсил учрайди.
• Ҳозирги вақтда кимёвий йўл билан исталган узунликдаги пептидларни, ҳатто айрим оқсилларни синтез қилиш мумкин.Бунинг учун махсус усуллар: АҚШда қаттиқ фазали, собиқ СССРда суюқ фазали усул ишлаб чиқилган. Бу усуларнинг моҳияти шундан иборатки, масалан, қаттиқ фазали усулда аминокислота полистирол смоласининг бирорта доначасига уланиб реакцион камерага жойлаштириб қўйилади. Кейин маълум шароитда аминокислоталар бирин-кетин уланаверади.Бу жараён жуда мураккаб бўлиб, махсус аппаратда пептидлар синтезаторида автоматик тарзда амалга оширилади. Масалан, худди ана шундай синтезаторларда 124 та аминокислота қолдиғидан иборат бўлган оқсил- рибонуклеазанинг синтези 11931 босқичли 369 реакциядан иборат бўлиб, уч ҳафта давом этган.

Карнозин. Бу дипептид бўлиб таркиби β-аланин ва α-гистидин қолдиғидан иборат. Унинг тузилиши қуйидагича:

• Карнозин. Бу дипептид бўлиб таркиби β-аланин ва α-гистидин қолдиғидан иборат. Унинг тузилиши қуйидагича:
• Карнозин ҳайвонлар мушагида учрайди. У мушак ширасининг буфер сиғими ўзгармасдан сақланиб туришида алоҳида аҳамиятга эга. Шунингдек, у мушакларда углеводларнинг фосфорланиб парчаланишини, яъни уларнинг энергия манбаи сифатида оксидланишини мувофиқлаштиради.
• Глутатион. (-глутаминилцистенилглицин).Унинг таркиби глутамин,

Вазопрессин. Бу ҳам окситоцинга ўхшаш нонапептид, гипофизнинг орқа қисмида ишлаб чиқарилиб, гормонал хусусиятга эга. Унинг тузилиши ҳам окситоцинникига ўхшайди:

• Вазопрессин. Бу ҳам окситоцинга ўхшаш нонапептид, гипофизнинг орқа қисмида ишлаб чиқарилиб, гормонал хусусиятга эга. Унинг тузилиши ҳам окситоцинникига ўхшайди:
• 1 2 3
• цис-тир-фен
• 6 5 4
• цис-асн-глн
• 7 8 9
• про-арг-гли(NH2)
• Вазопрессин ҳам силлиқ мушакларнинг қисқаришида иштирок этади.Лекин унинг асосий вазифаси организмда сув алмашинувини бошқаришдан иборат. Шунингдек, у қон босимининг кўтарилишида ғам роль ўйнаши мумкин.

NAZORAT SAVOLLARI

• NAZORAT SAVOLLARI
• 1. Qanday energiya turlari mavjud.
• 2. Bir turdagi energiyaning boshqa turdagi energiyaga aylanishi
• yuzasidan misollar keltiring?
• 3. Termodinamika fani nimani o’rganadi?
• 4. Issiqlik to’g’risida qanday fikrlar mavjud?
• 5. Ish nima, u qanday amalga oshiriladi.
• 6. Ichki energiyaga qanday energiyalar kiradi?
• 7. Termodinamikaning 1 qonuni qanday ta‘rifga ega?
• 8. Qanday termodinamik sistemalar mavjud.
• 9. Jarayonlar turlarini ko’rsating?
• 10. Birinchi qonun qanday matematik ifodaga ega.

• E’TIBORINGIZ UCHUN
• RAHMAT!