Mavzu: Pedagogik faoliyat

Taʼlimning sinf-dars tizimi — maktabda oʻquv jarayonini tashkil etish tizimi. Unda oʻquvchilar yosh xususiyatlari va oʻqish muddatlariga koʻra muayyan sinflarga ajratilib, taʼlim oʻquv rejasi va dasturiga muvofiq, asosan, dare shaklida olib boriladi. Taʼlimning sinf-dars tizimid.t. individual taʼlim oʻrnida vujudga kelib, uning ayrim belgilari qad. maktablarda ham mavjud boʻlgan. 10-asrga kelib, Arab xalifaligiga qarashli Iroq, Suriya, Misr singari mamlakatlardagi maktablarda amaldagi "imlo" usuli oʻrniga "tadris" usuli joriy etilishi har bir oʻquvchi bilan alohida shugʻullanishga asoslangan oʻqitish tizimi oʻrniga taʼlimning muayyan miqdordagi bolalar jamoasi bilan birvarakayiga olib borilishi moʻljallangan dare shaklini yuzaga keltirdi. Lekin islom ped.sida dare tushunchasi mavjud boʻlgani hodda sinf tushunchasi qatʼiy emasdi. Taʼlimning sinf-dars tizimid.t.ni nazariy jihatdan toʻla asoslab, oʻqitish amaliyotiga tatbiq etgan kishi buyuk chex pedagogi Ya.A.Komenskiy boʻlgan. U oʻzining "Buyuk didaktika" (1632), "Yaxshi tashkil etilgan maktab qonunlari" (1653) asarlarida oʻqitishning sinfdars tizimini har jihatdan asoslab berdi. Bunga koʻra, oʻquvchilarni maktabga qabul qilish vaqti, bola yoshi, oʻqishning boshlanish va tugallanish payti, oʻquvchilarning oʻqish vaqti qatiy chegaralanadigan, mashgʻulotlar rejaga muvofiq muayyan tartibda tashkil etiladigan boʻldi. Tanaffus, taʼtil singari tushunchalar Ya. Komenskiy tavsiyalariga muvofiq joriy etilgan. Taʼlimning sinf-dars tizimid.t. 19-asrga kelib Yevropaning koʻplab mamlakatlarida maktab taʼlimining yetakchi tizimiga aylandi.
Taʼlimning sinf-dars tizimid.t. Oʻzbekistonda 19-asr oxiri — 20-asr boshlarida jadidlar tashkil etgan yangi usul maktablarida joriy etildi. Ungacha yil davomida maktabga yangi oʻquvchilar qabul qilinavergan, turli yoshdagi bolalar guruhlarga ajratilmay, birga oʻqitilavergan. 20-asr boshlarida dunyoning koʻpgina davlatlarida majburiy taʼlim joriy kilinishi Taʼlimning sinf-dars tizimid.t.ning keng yoyilishiga sabab boʻldi. Sinflarni tashkil etishda asosiy koʻrsatkich bolalarning yosh va rivojlanish darajasidagi umumiy jihatlardir. Ayni vaqtda, bir xil yoshdagi bolalar oʻrtasida taraqqiyotning turli darajasida bulganlar borligi uchun ham sinflarni jamlashda turli tajribalar qilib koʻrildi. AQSH va Buyuk Britaniya singari mamlakatlarda oʻquvchilar qobiliyatiga qarab parallel sinflarga taqsimlandi. Bu hol "kuchli", "oʻrta" va "bush" sinflarni vujudga keltirib, oʻquv materiallarini oʻzlashtirishni har xillashtirdi.
Pedagogik faoliyat – ta’lim berish, o’qitish o’rgatish bilan bog’liq faoliyat tushuniladi. Pedagogik faoliyat bilan shug’ullanuvchi kasb egalari pedagog,tarbiyachi o’qituvchi, muallim, murabbiy, ustoz deb ataladi
Pedagogik faoliyat mustaqil ijtimoiy hodisa bo'lib, ta'limga ega, ammo undan farq qiladi. Sovet o'qituvchisining ta'rifiga ko'ra I.F. Kozlov, pedagogik faoliyat "... kattalar, keksa avlodlar (bolalar emas) - ota-onalar, o'qituvchilar, maktablar va boshqa ta'lim muassasalarining bolalarni tarbiyalash jarayonini amalga oshirish va boshqarishga qaratilgan ongli maqsadli faoliyati". Pedagogik faoliyat - bu jamiyatning yetuk a'zosini tayyorlash maqsadida kattalarning ob'ektiv tabiiy ijtimoiy-tarixiy tarbiya jarayoniga ongli ravishda aralashuvi, bolalarning kattalar bo'lib rivojlanishi.
Pedagogik faoliyat ongli tarbiyaviy tajriba, pedagogik nazariya va maxsus muassasalar tizimi bilan qurollangan holda, ta’limning ob’ektiv jarayoniga ongli ravishda aralashadi, uni tashkil qiladi, bolalarni hayotga tayyorlashni tezlashtiradi va takomillashtiradi. Inson tarbiyasi doimo, ijtimoiy taraqqiyotning istalgan bosqichida butun jamiyat, ijtimoiy munosabatlarning butun tizimi va ijtimoiy ong shakllari tomonidan amalga oshiriladi. U ijtimoiy qarama-qarshiliklar yig'indisini o'ziga singdiradi va aks ettiradi. Pedagogik faoliyat ijtimoiy funktsiya sifatida ta'limning ob'ektiv jarayonining chuqurligida yuzaga keladi va o'qituvchilar, maxsus tayyorlangan va o'qitilgan odamlar tomonidan amalga oshiriladi. Aksincha, ta'lim jarayonida ishtirok etuvchi ko'plab kattalar bolalar bilan munosabatlarining ulkan tarbiyaviy ahamiyatini anglamaydilar, pedagogik maqsadlarga zid harakat qiladilar va harakat qiladilar.
Pedagogik faoliyat doimo