Mavzu: Psiphon texnologiyasi

931-19-guruh talabasi
Qurbanboyeva Dilnura

Mavzu: Psiphon texnologiyasi

Psiphon nima?

Psiphon dasturi Toronto universitetidagi "Citizen Lab" markazi tomonidan yaratilgan. So’ng u xususiy kompaniyalar qo’liga o’tgan. Hozir uni boshqaruvchi guruh orasida “Amerika Ovozi” mansub Boshqaruvchilar Teleradio Kengashi ham bor.
2004-yil ishga tushgan bu dastur VPNga o’xshash xavfsizlik va shifrlash imkoniyatlarini beradi. U ishlatishga qulay va osonligi bilan ajralib turadi. Tor va PGPdan farqli ravishda, Psiphon HTTPS, SSH+, proksi serverlari kabi turli qurollardan foydalanadi. Shular yordamida foydalanuvchilar onlayn to’siqlarni aylanib o’tishlari mumkin.
Psiphonning dastlabki versiyasi “Ishonch modeli” deb atalgan tushuncha atrofiga qurilgan edi. Foydalanuvchilar bu dasturni internet senzura qilinmaydigan davlatda yashovchi dasturning boshqa foydalanuvchilari yuborgan taklif asosidagina ishlata olgan. Keyingi versiyalarida bu narsa bekor qilinib, uni istalgan odam ishlatish huquqini qo’lga kiritgan.
Psiphon va boshqa unga o’xshagan dasturlar orasidagi yana bir farq shundaki, dasturning hajmi juda kichik. U orqali internetdagi barcha xizmatlardan foydalanish mumkin va kompyuter tekshirilganda ham, undan biror narsa topilmaydi.

Psiphon qanday ishlaydi?

Psiphonning yangi versiyalari chiqqan sari undan foydalanish yanada osonlashmoqda. Uning eng oxirgi nusxasi – Psiphon3 eng yengil dastur hisoblanadi.
U quyidagicha ishlaydi:
Foydalanuvchi kichik dasturni kompyuteriga yoki xotira fleshkasiga ko’chirib oladi. Ushbu fayl ochilganda, ekranda Psiphonni ishga tushirish yoki tushirmaslik haqida eslatma paydo bo’ladi. Dasturning ishlashida bu muhim bosqich. Chunki Psiphon juda kichik fayl bo’lib, to’liq dastur maqomiga ega emasligi bois, u ochilganda Windows uning haqiqiyligini va xavfsizligini tasdiqlovchi kichik guvohnoma taqdim etiladi.
Foydalanuvchi “Run” (Ishga tushir) tugmasini bosgandan so’ng ekranda Psiphon logosi aks etgan kichik oyna va aylanayotgan ko’k rangli ko’rsatkich belgisi ko’rinadi. Har safar ochilganda oynachada internetga ulanish uchun yangilangan serverlar ro’yxati chiqadi. Ular SSH+, SSH yoki VPN asosida ishlashi mumkin.
Shundan so’ng Psiphon o’zining shifrlangan tarmog’iga ulanish uchun tasdiqdan o’tgan serverlardan biriga bog’lanadi. Ulanish davomida ko’k ko’rsatkich aylanishda davom etadi va serverga ulanganda, ko’rsatkich belgisining rangi yashilga o’zgaradi. Shu yashil rang paydo bo’lsa, bundan buyon barcha internet ma’lumotlari Psiphon tarmog’i orqali o’tayotgan bo’ladi. Shu tariqa foydalanuvchilar bloklangan saytlarni muammosiz ochishlari mumkin.