Mavzu pul aylanmasi va uning tarkibi pul aylanmasi tushunchasin

6
8

---

4
2
1
3
2-rasm. To‘lov topshiriqnomalari orqali naqd pulsiz hisob kitoblarni amalga oshirish tartibi
21
.
2-rasmda: 1- to‘lovlarning oldi-sotdi shartnomasini tuzish; 2 - tovarlarni jo‘natish; 3 - tovarlar bilan
bog‘liq hujjatlarni sotib oluvchiga jo‘natish;
4 - sotib oluvchi o‘z bankiga to‘lov topshiriqnomasini
yozadi; 5 - sotib oluvchining banki to‘lov topshirig‘iga asosan to‘lovni amalga oshiradi; To‘lov summasini sotib
oluvchi joriy hisob raqamidan olinib, mol etkazib beruvchining vostro hisob raqamiga o‘tkaziladi; 6 - sotib
oluvchining banki mol etkazib beruvchining bankini; 5 - operatsiya bajarilganligi to‘g‘risida yozma ravishda
xabardor qiladi; 7 - mol etkazib beruvchining banki to‘lov summasini mol etkazib beruvchining joriy hisob
raqamiga o‘tkazadi; 8 - mol etkazib beruvchining joriy hisob raqamidan ko‘chirma.
To‘lov topshiriqnomalariga xos bo‘lgan asosiy avzallik bu tovarlarning sifatini nazorat qilishning
mumkinligidir. Bu shakl quyidagi kamchiliklarga
ega:
1. To‘lov kafolatlanmagan.
2. To‘lov topshiriqnomalarida tovarlar summasining ma’lum qismini oldindan to‘lab qo‘yish qo‘llaniladi. Bunda
sifatsiz tovarlar etkazib berish va tovarlarni vaqtida etkazib bermaslik riski yuzaga keladi.
Evropa davlatlarida va AQSHda naqd pulsiz hisob kitoblarda tijorat banklarining kafolarlaridan foydalaniladi.
Tijorat banki beradigan kafolatning 2 turi mavjud:
1. Mijozning to‘lov majburiyatlari bo‘yicha beriladigan kafolat.
2. Etkazib beriladigan tovarlarning sifati bo‘yicha beriladugan bank kafolati.
Taraqqiy etgan mamlakatlarda yuridik shaxslar o‘rtasidagi hisob kitoblarda hisob kitob cheklari keng
qo‘llaniladi.
10
8
2
4
6
5