Mavzu: pulning xalqaro munosabatlardagi xarakati

MAVZU: PULNING XALQARO MUNOSABATLARDAGI XARAKATI
Reja:
Kirish
1.Pulning xalqaro munosabatlardagi harakatini yuzaga keltiruvchi omillar.
2.Valyuta tushunchasi
3.Valyutalarning turlari
4.Valyuta tizimi Valyuta kategoriyasi
5.Jahon valyuta tizimi evolyutsiyasi
Xulosa

Kirish
Zamonaviy hayotda pulsiz odamning normal va undan ham munosibroq mavjudligini tasavvur qilish allaqachon haqiqatga to’g’ri kelmaydi. Va hali ham pulning inson hayotidagi o’rni, inson hayotida umuman asosiy rol emasligini aytadiganlar nohaq ekanliklarini bilish qiyin emas. Afsuski, hozirgi vaqtda insonning moliyaviy bazasi bo’lmasa, hayotda muvaffaqqiyat va farovonlikka erishish deyarli mumkin emas.
Pulning o’zi oddiy qog’oz parchalari bo’lishiga qaramay, u odamlarga hayot rejalari va g’oyalarini amalga oshirishda eng keng imkoniyatlarni beradi. Ehtimol, pulning o’zi ahamiyatsizdir, biroq u beradigan imkoniyatlar inson hayotida juda ahamiyatli sanaladi.
Boshqacha qilib aytganda, Pul – bu shunday maxsus tovarki, u boshqa hamma tovarlar uchun umumiy ekvivalent vazifasini bajaradi. Muomala doirasi darajasiga ko’ra, milliy pul (asosan, mamlakat hududida amalda bo’ladigan), xalqaro yoki mamlakatlararo (baynalmilal) pulga bo’linadi. Maxsus chiqariladigan jahon puli mavjud emas, ammo umumiy universal to’lov vositasi rolini eng qadri yuqori, erkin almashtiriladigan pul o’ynaydi. Hozirgi vaqtda dunyoda AQSH dollari, Angliya funt sterlingi, Yaponiya iyenasi va 2002-yili yanvardan muomalaga kiritilgan Yevropa Ittifoqi mamlakatlarining pul birligi – yevro jahon puli vazifasini bajaradi.^[1]
Pulning jahon xo’jaligida amal qilishi va turli xalqaro iqtisodiy aloqalarga (tashqi savdo, ishchi kuchi va kapital migratsiyasi, daromadlar, qarzlar va subsidiyalar oqimi, ilmiy-texnikaviy mahsulotlarni ayirboshlash, turizm va h.k) xizmat qilishi bilan bog’liq iqtisodiy munosabatlar xalqaro valyuta-kredit munosabatlari deb ataladi. Xalqaro valyuta-kredit munosabatlari pulning xalqaro to’lov munosabatida amal qilish jarayonida vujudga keladi. Valyuta – bu mamlakatlar pul birligi. Har bir milliy bozor o’zining milliy valyuta tizimiga ega bo’ladi.
Har qanday valyuta tizimining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri valyuta kursi hisoblanadi. Valyuta kursi bir mamlakat valyutasining boshqa mamlakat valyutasidagi ifodalanishini ko’rsatadi. Xalqaro valyuta munosabatlari o’ta beqaror, noaniq va tez o’zgaruvchi bo’lib, uni har bir mamlakat hukumatlari bilan bir qatorda valyuta-moliya sohasidagi davlatlararo tashkilotlar ham tartibga solishga harakat qiladilar.
_________________________________
^[1] O’zME.Birinchi jild.Toshkent,2000-yil