Mavzu: qadimgi gretsiyadagi iqtsodiy talimotlar

Mavzu:qadimgi gretsiyadagi iqtsodiy talimotlar

Qadimgi gretsiya iqtsodiy talimotlari

Qadimgi Gretsiyaning iqtisodiy ta ’limotlarini o'rganar ekanmiz, biz quldorlik tuzumini barpo bo‘lishi, rivojlanishi va parokandalikka uchrashi evolyutsiyasini yaqqol ko'rishimiz mumkin. Antik dunyo mamlakatlarida quldorlik klassik shaklda rivoj topgan bo‘lib, iqtisodiy g'oyalar ham o ‘sha davrda vujudga kelgan edi. Qadimgi Gretsiya (Yunoniston)da ijtimoiy- iqtisodiy hayotning h am m a jab halarid a quldorlik bevosita ishlab chiqaravchilarni ekspluatatsiya qilishning asosiy shakllariga aylangan edi. Ishlab chiqarish quldorlik munosabatlariga asoslanib olib borilar, qul asosiy ishlab chiqaruvchi kuch hisoblanar edi. Bizgacha yetib kelgan yozma iqtisodiy-adabiy m anbalarni o ‘rganilishi shuni ko‘rsatdiki, ko‘pgina iqtisodiy g'oyalar, asosan, yirik aristokratiyaga xizmat qilishga, kuchli davlat barpo etishga qaratilganligi bilan ajralib turadi. Qadimgi Gretsiyada dastlabki iqtisodiy g‘oyalar Gomerning (er. av. X- 33 VIII asr) ilk iqtisodiy g‘oyalar kurtagi bo‘lgan «Iliada» va «Odisseya» poemalarida bayon etilgan. 

Unda, asosan, natural xo'jalik konsepsiyasi ilgari surilgan. Yunonshoiri Gesmad (er. av. VIII -VII asr)ning «Mehnat vaqonunlar» asarida boylikning kuchi, hokimiyati aks ettirilgan. U dehqonchilikni ulug‘laydi, bu sohada qullar mehnati ishlatilishi ham m a’qul topiladi. U davrlarda oddiy xalq orasida mehnat ancha qadrlangan edi. Eramizdan awalgi V II-VI asrlarda polinoy (shahar) tizimi shakllandi. Qulchilik keng tus oladi, urug‘chilik mulki xususiy mulkchilik tomonidan siqib chiqariladi, savdo, sudxo‘rlik tez rivojlanadi. Ana shu bosqichda Solop (er. av. 640-559-yil) va Pisistrat (er. av. 560-527-yil ) islohotlari pul xo‘jaligining afzalligini ko‘rsatib berdi. Ular islohotda qulchilikning keng tarqalinishini chegaralash, qulni qarzga berishni tugatish masalalarini bayon qildilar. Bu davrda fuqarolar va fuqaro bo'lmagan aholini bir-biriga qarama-qarshi qo'yadigan qonunlar qabul qilindi. Bu ishlar qullarni hunarmandchilik va savdo sohalarida ekspluatatsiya qilish, savdo va pul xo‘jaligini rivojlantirish hisobiga amalga oshirildi.

• Unda, asosan, natural xo'jalik konsepsiyasi ilgari surilgan. Yunonshoiri Gesmad (er. av. VIII -VII asr)ning «Mehnat vaqonunlar» asarida boylikning kuchi, hokimiyati aks ettirilgan. U dehqonchilikni ulug‘laydi, bu sohada qullar mehnati ishlatilishi ham m a’qul topiladi. U davrlarda oddiy xalq orasida mehnat ancha qadrlangan edi. Eramizdan awalgi V II-VI asrlarda polinoy (shahar) tizimi shakllandi. Qulchilik keng tus oladi, urug‘chilik mulki xususiy mulkchilik tomonidan siqib chiqariladi, savdo, sudxo‘rlik tez rivojlanadi. Ana shu bosqichda Solop (er. av. 640-559-yil) va Pisistrat (er. av. 560-527-yil ) islohotlari pul xo‘jaligining afzalligini ko‘rsatib berdi. Ular islohotda qulchilikning keng tarqalinishini chegaralash, qulni qarzga berishni tugatish masalalarini bayon qildilar. Bu davrda fuqarolar va fuqaro bo'lmagan aholini bir-biriga qarama-qarshi qo'yadigan qonunlar qabul qilindi. Bu ishlar qullarni hunarmandchilik va savdo sohalarida ekspluatatsiya qilish, savdo va pul xo‘jaligini rivojlantirish hisobiga amalga oshirildi.