Mavzu: Qadimgi Rim notiqlik san’atining o‘ziga xos xususiyatlari

Mavzu: demosfenning notiqlik mahorati

Bajardi: Xasanboyev xasanboy

Notiqlik san’atini yana ham yuksak bosqichga ko‘targan Buyuk zotlardan biri Demosfendir. Demosfen (eramizdan avvalgi 384 - 322) Afina shahrida badavlat xonadonda dunyoga kelgan. Biroq etti - sakkiz yoshlarida otasi vafot etadi. Uning bor mol -mulki unga va besh yoshli singlisiga qoldiriladi. Demosfenning ta’limtarbiyasi onasi va vasiylar ko‘lida qoladi. Vasiylar va uning tog‘alari juda noinsof insonlar bo‘lib, ular bolalarning o‘qishi va tarbiyasi bilan shug‘ullanishmaydi. U juda nimjon bo‘lib o‘sadi va balog‘atga etganda otasidan qolgan mol - mulkdan hech narsa qolmaydi. Demosfen merosni qaytarib olish maqsadida notiqlik san’atini o‘rganishga kirishadi. U notiqlik an’atini o‘rganish uchun o‘z davrining meros ishlari bo‘yicha advokati Isey maktabida ta’lim oldi. Dars olishning dastlabki yillarini yo tamoman yolg‘izlikda yoxud birgina muallim nazorati ostida mashq qilib o‘tkazdi

Notiqlik san’atini yana ham yuksak bosqichga ko‘targan Buyuk zotlardan biri Demosfendir. Demosfen (eramizdan avvalgi 384 - 322) Afina shahrida badavlat xonadonda dunyoga kelgan. Biroq etti - sakkiz yoshlarida otasi vafot etadi. Uning bor mol -mulki unga va besh yoshli singlisiga qoldiriladi. Demosfenning ta’limtarbiyasi onasi va vasiylar ko‘lida qoladi. Vasiylar va uning tog‘alari juda noinsof insonlar bo‘lib, ular bolalarning o‘qishi va tarbiyasi bilan shug‘ullanishmaydi. U juda nimjon bo‘lib o‘sadi va balog‘atga etganda otasidan qolgan mol - mulkdan hech narsa qolmaydi. Demosfen merosni qaytarib olish maqsadida notiqlik san’atini o‘rganishga kirishadi. U notiqlik an’atini o‘rganish uchun o‘z davrining meros ishlari bo‘yicha advokati Isey maktabida ta’lim oldi. Dars olishning dastlabki yillarini yo tamoman yolg‘izlikda yoxud birgina muallim nazorati ostida mashq qilib o‘tkazdi

Yosh notiqning birinchi nutqi kulgili xolda, to‘palon, kulgi, kiyqiriq, xushtak chalib, masxaralash bilan qarshi olinadi. U o‘z nutqini tugatolmay minbardan tushishga majbur bo‘ladi. Demosfenning nutqini bunday kutib olinishi tabiiy xol edi. Unda jismoniy kamchiliklar mavjud edi – ovozi past va nutqi yomon bo‘lgan, "R" xarfini talaffuz etolmas, g‘uldirab mujmal gapirar edi.kifti asabiy ravishda titrab turgan, Demosfen o‘z nutqining kamchiliklarini boshqa takrorlamaslik uchun noto‘g‘ri talaffuz etayotgan so‘zlari ustida qayta - qayta mashq qila boshladi. Demosfen ovozini o‘stirish uchun og‘ziga mayda toshlarni solib, dengiz qirg‘og‘ida nutq so‘zlardi va to‘lqin 22 shovqin-suronni bosib ketishiga harakat qilardi. Kiftning titrashidan qutulish uchun shiftga qilichni shunday ildiradiki, uning o‘tkir uchi kiftga Yaqin turadi va kifti titragudek bo‘lsa, qilichning uchi tegib og‘ritardi. Shu yo‘sinda olib borilgan uzluksiz mashqlar Demosfenga jismoniy kamchiliklarni bartaraf qilishga imkon bergan.

• Yosh notiqning birinchi nutqi kulgili xolda, to‘palon, kulgi, kiyqiriq, xushtak chalib, masxaralash bilan qarshi olinadi. U o‘z nutqini tugatolmay minbardan tushishga majbur bo‘ladi. Demosfenning nutqini bunday kutib olinishi tabiiy xol edi. Unda jismoniy kamchiliklar mavjud edi – ovozi past va nutqi yomon bo‘lgan, "R" xarfini talaffuz etolmas, g‘uldirab mujmal gapirar edi.kifti asabiy ravishda titrab turgan, Demosfen o‘z nutqining kamchiliklarini boshqa takrorlamaslik uchun noto‘g‘ri talaffuz etayotgan so‘zlari ustida qayta - qayta mashq qila boshladi. Demosfen ovozini o‘stirish uchun og‘ziga mayda toshlarni solib, dengiz qirg‘og‘ida nutq so‘zlardi va to‘lqin 22 shovqin-suronni bosib ketishiga harakat qilardi. Kiftning titrashidan qutulish uchun shiftga qilichni shunday ildiradiki, uning o‘tkir uchi kiftga Yaqin turadi va kifti titragudek bo‘lsa, qilichning uchi tegib og‘ritardi. Shu yo‘sinda olib borilgan uzluksiz mashqlar Demosfenga jismoniy kamchiliklarni bartaraf qilishga imkon bergan.