Mavzu: qattiq jismlarning solishtirma issiqlik sig‘imini aniqlash

Sana ____________ 202__-yil

MAVZU: QATTIQ JISMLARNING SOLISHTIRMA ISSIQLIK SIG‘IMINI ANIQLASH.

Laboratoriya ishi-1
Kerakli jihozlar: kalorimetr, tarozi, tarozi toshlari, termometr, solishtirma sig‘imi aniqlanadigan 3 ta jism, qaynoq suv.
Ishni bajarish tartibi

1. 
   Kalorimetr pasportidan uning aralashtirgich bilan birgalikdagi issiqlik sig‘imi C_k ni yozib oling.
   
2. 
   Menzurka yordamida suv hajmi V ni o‘lchab, uni kalorimetrning ichki idishiga quying va issiqlik muvozanati qaror topgandan keyin uning temperaturasi t_s ni termometr yordamida o‘lchang.
   
3. 
   Kalorimetrga quyilgan suv massasini m_s = ρ_s V formuladan foydalanib hisoblang. Bunda ρ_s — suvning zichligi.
   
4. 
   Solishtirma issiqlik sig‘imi aniqlanayotgan jismning massasi m_j ni tarozi yordamida o‘lchang.
   
5. 
   Jismni ipga bog‘lab, qaynab turgan suvga solib qo‘ying. Jism va suv o‘rtasida issiqlik muvozanati qaror topgandagi jismning temperaturasi t_j ni yozib oling. Bunda t_j = 100⁰ C deb olish mumkin. Jismni tezlik bilan sovuq suv solingan kalorimetrga botiring.
   
6. 
   Qaynab turgan suvdan olingan jismni tezlik bilan sovuq suv solingan kalorimetrga botiring. Aralashtirgich bilan kalorimetrdagi suvni aralashtiring va termometr ko‘rsatgan aralashmaning t_a temperaturasini yozib oling.
   
7. 
   Jismning solishtirma issiqlik sig‘imini aniqlang:
   

C_j

8. 
   Massalari turlicha, lekin xuddi shunday moddadan yasalgan yana ikkita jismning solishtirma issiqlik sig‘imini yuqorida keltirilgan tartibda aniqlang.
   
9. 
   Birinchi, ikkinchi va uchinchi jismlar uchun aniqlangan solishtirma issiqlik sig‘imlari uchun o‘rtacha c_j ni hisoblang.
   
10. 
    Olingan natijalarni 1- jadvalga yozing.
    

1-JADVAL

N	mk , kg	ms , kg	mj , kg	Ck , J/kg∙K	ts , C	tj , C	ta , C	Cj , J/kg∙K	Co’rt , J/kg∙K
1
2
3

Hisoblash
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
MAVZU: TURLI TEMPERATURALI SUV ARALASHTIRILGANDA ISSIQLIK MIQDORLARINI TAQQOSLASH
Laboratoriya ishi-2
Ishning maqsadi: Issiqlik almashayotgan suyuqliklar orasida issiqlik balans tenglamasini tekshirib ko’rish.
Kerakli jihozlar: 1 l sig‘imli ikkita idish, termometr, menzurka, issiq va sovuq suv.
Ishni bajarish tartibi

1. 
   Menzurka yordamida m₁ massali issiq suvni o‘lchab, birinchi idishga quying va uning temperaturasi t₁ ni o‘lchang.
   
2. 
   Menzurka yordamida m₂ massali sovuq suvni o‘lchab ikkinchi idishga quying va uning temperaturasi
   

t₂ ni o‘lchang

3. 
   Ikkinchi idishdagi sovuq suvni birinchi idishdagi issiq suvning ustiga quying va aralashmaning muvozanatlashgan temperaturasi t ni o‘lchang.
   
4. 
   Aralashmada issiq suv bergan issiqlik miqdorini Q₁ = cm₁ (t₁ - t) formula yordamida hisoblang, bunda c suvning solishtirma issiqlik sig‘imi.
   
5. 
   Aralashmada sovuq suv olgan issiqlik miqdorini Q₂ = cm₂ (t – t₂) formula yordamida hisoblang.
   
6. 
   Aralashtiriladigan issiq va sovuq suvning massalarini o‘zgartirib, 1-5 bandlarga muvofiq ishni uch marta takrorlang
   
7. 
   O‘lchash va hisoblash natijalarini 1- jadvalga yozing.
   

1-JADVAL

N	m1 , kg	t1 , C	m2 , kg	t2 , C	t , C	c, J/kg∙K	Q1 , J	Q2 , J
1
2
3