Mavzu: “Qattiq va yumshoq kislota va asoslar nazariyalari

Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti aniq va tabiiy fanlar fakulteti 1-kurs kimyo yo`nalish talabasi Tojiyeva Nafosatning noorganik kimyo fanidan tayyorlagan taqdimoti


Mavzu: “Qattiq va yumshoq kislota va asoslar nazariyalari ”

REJA

• Kirish
• Asosiy qism
• 1. Brensted protolitik kislota-asos nazariyasi va Arrenius
• nazariyasi
• 2. Umumlashgan kislota-asos nazariyasi. Solvo-sistema va kislota, asos nazariysi
• 3. Kislota va asoslarning elktiron nazariyasi. B.M.I. Usanovichning apraton kislotalar nazariyasi
• 4. “Qatiq” va “yumshoq” kislota va asos nazariyasi. Kislota va asoslarning nazariyasi
• Xulosa
• Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish

• Kislota va asos haqidagi tushunchalar XV11 asrlardan boshlab kimyogarlar uchun qiziqarli mavzu bo’lib kelgan va hozirgi vaqtda ham kislota-asos naziyasi tugallangan shaklga kirgan emas, chunki moddalarning shu boradagi xulosalari keng qirrali bo’lib , turli hodisalarni kengroq tushuntirish imkoniyatni izlayotgan muammoga aylandi.
• R. Boyl (1627-1691) zamonida kislota va asoslar o’zaro reaksiyaga kirishib tuz hosil qiladi va o’zlari shu jarayonda yo’q bo’lib ketadi deb tushuntirilardi. Boyl kislota va asoslar qarama-qarshi xossaga ega bo’lishini bu moddalarning binafsha bargidan tayyorlangan rangli suyuqlikka ta’siri qrama-qarshi ekanligini aniqladi.
• Bu boradam ilk tushunchalarni A.L. Lavuaze (1789) ifodalab tarkibida kislorod bo’gan moddalar kislota bo’ladi deb huisoblagan edi. Bu fikrga binoan metalmaslar kislorodda yonganda kislotalar ( CO2, SO2 va boshqalar) yosil bo’lishi kerak. Lekin, tez orada Devining (1816) sianid kislota (HCN) tarkibida kislorod atomi bo’lmasa ham, bu moddalar kislotalarga xos qatnashishi mumkunligini issbotladi.
• Gey-Lyussak shunday kislorod tutmagan kislotalarni “vodorodli kislotalar” deb atadi.

Asosiy qism

• 1 Brensted protolitik kislota-asos nazariyasi va Arrenius
• Nazariyasi
• Suvdan boshqa erituvchilardagi tekshirish kislota-asoslar faqat suvdagi eritmalaridagina emas, boshqa eritmalarda ham bo’lishini ko’rsatdi. Misol tariqasida quyidagi kislotalarni ko’zdan kechiraylik:
• HCl +LH3 <-> LH+4 + Cl-
• HCl +H2O <-> H3O+ + Cl-
• LH4 + OH- <-> NH3 + H2O
• H3O- OH- <-> H2O + H2O