Mavzu: Quyish usulida oinadigan shamchalar texnologiyasi

Mavzu: Quyish usulida oinadigan shamchalar texnologiyasi

1. 
   Kirish
   
2. 
   Nazariy qism
   
   1. 
      Dori vostasiga tasnif
      
   2. 
      Shamchalarga qo’yilgan talablar, afzallik va kamchiliklari
      
   3. 
      Shamchalar uchun asoslar va ularga qo;yilgan talablar
      
   4. 
      Shamchlatga retsept yozish qoidalari
      
   5. 
      Quyish usulining moxiyati, afzalliklar, kamchiliklari
      
   6. 
      Shamchalar sifatini nazorat qilish
      
3. 
   Tajriba qismi
   
   1. 
      Gidrofob asosli shamchalarni quyish usulida olish
      
   2. 
      Gidrofil asosli shamchalarni quyish usulida olish
      
4. 
   Xulosa
   
5. 
   Adabiyotlar ro’yxati
   

Mundarija

Mavzuni axamiyati va dolzarbligi

Bugungi kunda axoli o`rtasida yumshoq dori turlariga bo`lgan talab kundan kunga ortib bormoqda. Bunday dori turlari ichida shamchalar aloxida o`rinda turadi. Shamchalarning axoli tomon keng qo`llanishining asosiy sabablari yuqori terapevtik tasir va tez organizmga so’rilishi axoli orasida bu dori turiga bolgan talab har qachingidan yuqori. Masalan bollar amaliyotida qo`llaniladigan ko’p dori formari ham aynan shu shamchalaridan iborat. Bundan tashqari bu dori shaklini bexush bemorlarda qo’llanishi mumkinligi unga yana bir ustunlikni taqdim etadi. Lekin hamma narsada kamchilik bo`lgani sababli bunda dori turlarida ham ozi hos kamchilik jihatlari mavjud. Bunday dori vositalari ishlab chiqarish hozirgi kunda bizning sharoitimizga qimmat tushmoqda. Chunki unga asos vasifani o`tovchi bolgan kakao moyi chet eldan valyutsa hisobiganolib kelinmoqda. Shunday ekan biz farmatseftlat mana shunday kamchiliklarni yechimini toppish ustida izlanishimiz zarur.

2.1 DORI TURIGA TAVSIFNOMA

Shamchalar - deb organizm bo‘shliklariga kiritish uchun mo‘ljallangan, xona xaroratida qattik, va tana xaroratida suyuqlanadigan dozalarga bo‘lingan dori turiga aytiladi.

Qisqacha tarixi

Shamchalar qadimgi dori shaklllaridan bo‘lib, ularning tarixida quyidagi

davrlar belgilangan:

birinchi davr- kakao moyi shamcha asosi sifatida ishlatilishidan avval

(tahminan XVIII asrgacha);

Ikkinchi davr – kakao moyi asosiy asos sifatida ishlatilish vakti (tahminan XX

asrning ikkinchi o‘nligining ohirlarigacha);

Uchinchi davr- kakao moyini o‘rnini bosuvchi asoslar qidirish vaqti (hozirgi vaqt).

Bu dori turlari oddiy haroratda qattiq tana haroratida eriydigan dozalarga bo‘lingan bo‘lib, tanadagi har xil tabiiy yoki biror kasallik natijasida sodir bo‘lgan bo‘shliq- larga qo‘yiladi. Ular ishlatilishi va tayyorlanishiga ko‘ra quyidagi xillarga bo‘linadi: to‘g‘ri ichak shamchalari (Suppositoria rectalia), qin shamchalari (Suppositoria vaginalia) va tayoqchalar (bacillia)



Suppozitoriy turlari: a — to‘g‘ri ichakka; b — qinga; d — tayoqchalar.

.
Shamchalar uchli konus, silindr va sigara shaklida bo‘lib, to‘g‘ri ichakka, qin shamchalari — qinga, tayoq­chalar — siydik chiqaruvchi kanallar va boshqa tor kanal- larga (bachadon bo‘yni kanaliga, eshitish yo‘liga) mo‘ljal- langan. Dorixona ishlab chiqarishida shamchalar ekstem- poral retsepturaning 3 % ini tashkil qiladi. Ular, asosan, sanoatda ishlab chiqariladi.

Rektal shamchalar — konus, silindr yoki sigara va torpeda shaklida bo‘lib, og‘irligi 1,1—4 g.gacha bo‘ladi. Agar shamcha retseptda uning og‘irligi ko‘rsatilmagan bo‘lsa, XI DF bo‘yicha 3 g.dan tayyorlab beriladi. Bolalar uchun yozilgan shamchalar og‘irligi retseptda ko‘rsatilgan bo‘ladi. Shamchalar uzunligi 2,5—4 sm bo‘lib, eng tor qismining eni 1,5 sm bo‘ladi. Keng tarqalgan shamchalar sigara yoki torpeda ko‘rinishida bo‘ladi.



Rektal (suppositoria rectalia)- to‘g‘ri ichakka kiritish uchun;

Uchli konus yoki silindr shaklida bo‘lib, Uzunligi 2.5-4 sm, diametri 1,5 sm oshmasligi lozim Og‘irligi 1 4g gacha, bolalar uchun 0.35-1.5 g. Agar reseptda og‘irligi ko‘rsatilmasa, 3g dan tayyorlanadi.

Bolalarga mo‘ljallangan shamchalarning og‘irligi reseptda ko‘rsatilishi lozim

Qin shamchalari sharsimon (sharchalar —