1. Quyosh sistemasini qanday osmon jismlari tashkil etgan?
2. Sayyora nima? U qanday ma’noni bildiradi?
3. Tabiiy yo‘ldosh nima? Yerning nechta tabiiy yo‘ldoshi bor?
4. Har bir sayyora haqida gapirib bering.
5. Sayyoralar ichida eng sovuq sayyora qaysi?
6-rasmda tasvirlangan Quyosh sistemasini daftaringizga chizing va sayyoralarning nomlarini yozing.
Kometalar
Tunlari yulduzlar orasida «bosh» va unga ergashgan «dum»dan iborat osmon jismini kuzatish mumkin (7-rasm). «Bosh» va «dum»dan iborat bo‘lgan Quyoshsistemasidagi osmon jismi kometa deyiladi. Kometaning boshi qattiq holatdagi tosh, temir vaboshqa moddalardan, dumi esa gaz va changlardan iborat. Boshi ning diametri bir necha kilometr, demining uzunligi esa bir necha million kilometrgacha bo‘ladi.
Kometalar orasida shunday ulkanlari borki, ularning uzunligi 200 million kilometrdan ortiq, ya’ni Yerdan Quyoshgacha bo‘lgan masofadan ham katta.
Kometalar Quyosh atro fi da sayyoralar kabi ma’lum orbita bo‘yicha aylanib yurmaydi. Ular sayyoralarning orbitasini kesib o‘tib, Quyoshga gohida yaqinlashadi, gohida uzoqlashadi. Masalan, katta kometaning boshi Venera sayyorasining oldida bo‘lsa, demining uchi Mars sayyorasi yonida bo‘lishi mumkin. Quyosh sistemasida mingdan ortiq kometalar bor. Ba’zan sayyoralar o‘z yo‘lida kometaning dumi orasidan o‘tadi.Kometalar dumini Yer sayyorasi ham kesib o‘tishi mumkin. Agar shunday hodisa yuz bersa, kometa dumini tashkil etgan gaz va changlar Yer sharini o‘rab turgan havoda yo‘q bo‘lib ketadi. Bizga keyingi 200 yil ichida kometalar Yer bilan ikki marta to‘qnashgani ma’lum. Ikkala holda ham kometaning dumi Yer sharini kesib o‘tgan. Lekin Yer shari zarar ko‘rmagan.Mabodo kometaning boshi Yer shariga yaqinlashsa, undagi tosh va temirlar havoda erib ketadi. Chunki kometa boshi Yerga juda katta tezlik bilan yaqinlashayotganda havogaishqalanib erib ketadi.Yerni o‘rab turgan havo bizni kometalardanhimoya qilib turadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
