Mavzu: raqamli tolali optik aloqa tizimlarining liniya kodlari reja

Kod turi	Kodlash qoidasi	Impulslarning o‘zgarishi
90% energiyani uzatishdagi chastota polosasi kengligi
		«1»	«0»
NRZ	«1» - butun intervalda 1 satx, «0» - butun intervalda 0 satx	0 T 0 T		0,86/T
RZ	T intervalning birinchi yarimida 1 satx, butun intervalda 0 satx	0 T 0 T		1,72/T
BI-L	T intervalning birinchi yarimida 1 satx, T intervalning ikkinchi yarimida 0 satx	0 T 0 T		2,96/ T
BI-S	«1» - T intervalning boshida o‘tish, «0» - T intervalning boshida va o‘rtasida o‘tish	0 T 0 T 0 T 0 T		2,96/ T
CMI	«1» - butun T intervalda 1 va 0 satxlar almashinib, «0» - intervalning birinchi yarimida	0 T 0 T 0 T		1,7/ T
EP-1	«1» - butun T intervalda 1 va 0 satxlar almashinib, «0» - intervalning o‘rtasida o‘tish	0 T 0 T 0 T 0 T		1,52/ T

Boshlang‘ich kod	Liniya kodi
00	1000
01	0100
10	0010
11	0001

2V4V kodining shakllanishi
1V2V kodi uchun m═1, n═2 da ρ═2 va ═2fm ga. SHu tarzda 1V2V kodlari ikki kamchilikka ega: ko‘p ortiqlikka va taktli chastotani ikkilanishiga, bu TOA tizimining liniya traktining chastota polosasini kengaytirish zaruriyatiga va uning elementlarining tezkorligini oshishiga olib keladi. SHuning uchun yuqori tezlikli uzatish tizimlarida ortiqligi kam va taktli chastota qiymati kichik liniya kodlaridan foydalanish maqsadga muvofiq. CHunki uzatish tezligi ortishi bilan apparaturalar murakkablashadi va liniyada dispersiya oshadi. Halqaro elektr aloqa ittifoqi raqamli TOA tizimlarida 2V3V, 3V4V, 5V6V va 34V36V turdagi kodlarni qo‘llashni taklif etadi. Raqamli TOA tizimlarida binar blok kodlari keng tarqalgan, ular uchun m≥2 va n>m. M bitli boshlang‘ich raqamli ketma-ketlikning har bir bloki n bitli bloka o‘zgaradi. 8.3-jadvalda 2V3V turdagi liniya signalining shakllanishi ko‘rsatilgan
Skremblerlashda boshlang‘ich kod, bir va nollarning uzatish zichligi taxminan teng bo‘lgan kodlarga almashtiriladi, bu qabul qilishda sinxronizatsiya muvozanatini ta’minlaydi. Uzatishda xatoliklarni aniqlashga kelsak, bunday maqsadlar uchunssikl sarlavhasi (freym) qo‘llaniladi. Bundassikldagi barcha axborot skremblerlanadi.
Skremblerlash qurilmasining ishi asosida bir va nollar kvazitasodifiy ketma–ketligining generatori singari suruvchi registrni qo‘llash yotadi. Kvazitasodifiy ketma – ketliklarni olish uchun suruvchi registrda ikki moduli bo‘yicha alohida yacheykalarni qo‘shish qo‘llaniladi. Birinchidan bunda har birssiklda suruvchi registrga kiritilgan har qanday ketma – ketlikdan («0» dan tashqari) taktdan taktga o‘zgaruvchi nol va birlar ketma – ketligi shakllanadi. Bu signallar boshlang‘ich signal bilan qo‘shilganda, liniyaga skremblerlangan signalni berish va xuddi shunday skremblerlash qurilmasida, xuddi shunday suruvchi registrda bir xil laxzada ko‘chirilgan boshlang‘ich ketma– ketliklardan (liniya trakti bo‘ylab uzatiladigan signalni vaqt bo‘yicha kechikishini nazarda tutgan holda) qabul qiluvchi qismda boshlang‘ich signalni qayta tiklash imkonini beradi. Skremblerlashning yana qo‘shimcha afzalligi shundaki, uzatiladigan axborotlarning maxfiyligi saqlanadi.