Mavzu rejasi: Ferromagnetiklar

1-Normal holda atomdagi elektronlar spinlari juft holda bir birini kompensastiyalaydi va ular ferromagnit tabiatiga ega emas;

Agar atomdagi elektronlar spinlari kompensastiyalanmagan bo’lsa, bunday atom ferromagnit hossani namoyon etadi.;

Temir kristallanishida, qo’shni atomlar orasida shunday alohida kuchlar paydo bo’ladiki, bu kuchlar ta’sirlashuvda ishtirok etayotgan barcha elektronlar spin magnit momentlarini parallel joylashtiradi. Bu kuchlarni almashuv kuchlari deb nomlasak, vaqat kvant mexanikasi bu kuchlar tabiatini tushuntiradi.

Kvant mehanikasida shu kuchlarga hos integral hisoblanadi. Integralning musbat qiymatida spin magnit momentlarining parallel joylashuvi kuzatiladi

Qobiqlar	+spin
-spin
K	1	1
L	4	4
M	9	5
N	1	1

5-rasm.Temir atomi electron qobig’i shemasi.

K
L
M
N
1-jadval

Spinlari kompensastiyalanmagan elektronlar uchun quyidagi qoida o’rinli bo’lsa ferromagnetism namoyon bo’lar ekan:

• 
  Spinlari kompensastiyalanmagan elektronlar uchun quyidagi qoida o’rinli bo’lsa ferromagnetism namoyon bo’lar ekan:
  
• 
  – kompensastiyalanmagan elekron orbitasi diametri.
  

• 
  

NAZORAT SAVOLLARI:

1. Ferromagnetiklar deganda qanday magnetiklar tushuniladi?
2.Ularning asosiy xususiyatlari nimalardan iborat?
3. Gisterezis sirtmog’i nima? Koersitiv kuch deganda nimani tushuniladi?
4. Nima sababdan qoldiq gisterezis vujudga keladi?
5. Domenlar o’zi nima va ular qanday hosil bo’ladi?
6. Ferromagnitlar anizatropiyasi deganda nimani tushunish kerak?
7. Spin magnit momenti nima?
8. Ferromagnetikning magnitlanish jarayonida spin magnit momentlarining parallel joylashuviga sabab nima?
9. Ferromagnetiklar zamonaviy texnikada qanday maqsadlarda foydalaniladi?
10. Kyuri nuqtasi nima?
11. Magnit to’yinish nima?
12. Domenli strukturalar tajribada qanday kuzatiladi?
13. Ferritlar nima, ular qanday xususiyatga ega?
Adabiyotlar
1. С.Г. Калашников. Электр. Т.: «Укитувчи».. 1979, II-bob. §110-114; §119
2. D.Сивухин. Курс общей физики., том III. 1981.-3, 2004, §74-79
3. С.Э.Фриш, А.В. Тиморева. Умумий физика курси том II. Т.: «Укитувчи».
http://fayllar.org