Mavzu: resurslar mazmuni, tarkibi, taqsimlanishi, iste’mol qilinishi

Mavzu: RESURSLAR MAZMUNI, TARKIBI, TAQSIMLANISHI, ISTE’MOL QILINISHI

• Tayyorladi: M.A.Amonova

BOSHLANG’ICH NAZORAT MONITORIN TAHLIL NATIJALARI
Resurs fransuzcha so’z bo’lib, “yashash vositasi” degan ma’noni bildiradi.
RESURSLAR
MEHNAT RESURSLARI
MOLIYAVIY RESURSLAR
TABBIY RESURSLAR
IQTISODIY RESURSLAR
IKKILAMCHI RESURSLAR
TABIIY RESURSLAR deb- inson hayoti va faoliyati davomida bevosita foydalaniladigan barcha turdagi tabiat ne’matlariga aytiladi.
Tabiiy resurslar - foydali qazilmalar, energiya manbalari, tuproq, suv yoʻllari, suv havzalari, ma’danlar, oʻrmonlar, yovvoyi holda oʻsuvchi oʻsimliklar, quruqlik va suv osti hayvonot dunyosi, madaniy oʻsimliklar, uy hayvonlarining genofondi, goʻzal va betakror landshaftlar, sogʻlomlashtirish mintaqalari va boshqalarni oʻz ichiga oladi.
TABIIY RESURSLAR
Tiklanmaydigan- yer osti boyliklari
Suv
Havo(iqlim)
Kosmik resurslar
TUGAMAYDIGAN
TUGAYDIGAN
Tiklanadigan- o’simliklar, hayvonlar, tuproq
TABIIY RESURSLAR
Tiklanmaydigan- yer osti boyliklari
Suv
Havo(iqlim)
Kosmik resurslar
TUGAMAYDIGAN
TUGAYDIGAN
Tiklanadigan- o’simliklar, hayvonlar, tuproq
Mehnat resurslari
Mehnat resurslari deb, o’zining aqliy va jismoniy mehnati bilan ijtimoiy ishlab chiqarishda ishtirok etadigan mehnatga qobiliyatli kishilar yig’indisiga aytiladi.
Mehnat resurslari xarakteriga ko’ra 2 guruhga bo’linadi.
Noishlab chiqarish xodimlari
Sanoatda ishlab chiqarish xodimlari

Moliya resurslarini davlat, firma va korxonalar, xonadon va jamoat tashkilotlari tashkil etadi. Moliya resurslari moliya va moliya tizimining moddiy asosi, moliya siyosatini utkazishning asosiy vositasi. Moliya resurslari yalpi ichki mahsulot va milliy daromadni taqsimlash va qayta taqsimlash jarayonida yaratiladi. Moliya resurslari manbai, birinchi navbatda mamlakat iktisodiyotining faoliyati, asosan, mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarish va sotish bilan bogʻlik, boʻlgan pul daromadlaridir. Moliya resurslari, odatda davlat byudjetlarida, shuningdek, byudjetdan tashqari fondlarda, davlat mulkidan keladigan daromadlarda, qarzlarda toʻplanadi.

Moliya resurslarini davlat, firma va korxonalar, xonadon va jamoat tashkilotlari tashkil etadi. Moliya resurslari moliya va moliya tizimining moddiy asosi, moliya siyosatini utkazishning asosiy vositasi. Moliya resurslari yalpi ichki mahsulot va milliy daromadni taqsimlash va qayta taqsimlash jarayonida yaratiladi. Moliya resurslari manbai, birinchi navbatda mamlakat iktisodiyotining faoliyati, asosan, mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarish va sotish bilan bogʻlik, boʻlgan pul daromadlaridir. Moliya resurslari, odatda davlat byudjetlarida, shuningdek, byudjetdan tashqari fondlarda, davlat mulkidan keladigan daromadlarda, qarzlarda toʻplanadi.

MOLIYAVIY RESURSLAR
Xonadon moliya resurslari — ish haqi, pensiya, ijara haqi, bank bergan foiz va nihoyat, tadbirkorlik keltirgan foydadan tashkil topadi. Xonadondagi moliya resurslari, asosan, isteʼmol va jamgʻarish uchun ajratiladi.
Firma yoki korxona moliya resurslari yalpi pul tushumi, bankdan olgan krediti, o’z mulkini sotishdan kelgan tushum, uz aksiyalarini sotishdan kelgan mablagʻ hisobidan shakllantiriladi.
Moliyaviy resurslar-davlat va korxonalar pul mablag`lari maqsadli fondlarining majmuyi. Ular o`sishining asosiy sharti milliy daromadning ko`payishidir.
Davlat Moliya resurslari — davlat tashkil etadigan va oʻz vazifalarini bajarish uchun tasarruf qiladigan pul mablagʻlaridir. 

Zamonaviy iqtisodiyotda moliyaviy resurslar investitsiyalar deb ataladi.

• Investitsiya (lotincha: investio — „oʻrash“) — iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadida oʻz mamlakatida yoki chet ellarda turli tarmoqlarga, ijtimoiy-iqtisodiy dasturlarga, innovatsiya, tadbirkorlik loyihalariga uzoq, muddatli kapital kiritish (qoʻyish).

Real investitsiya — moddiy ishlab chiqarish (sanoat, qishloq xoʻjaligi, qurilish va b.) sohasiga, moddiy-ashyoviy faoliyat turlariga uzoq, muddatli mablagʻlar qoʻyish shakllarida amalga oshiriladi
Investitsiya qoʻyilish shakliga qarab moliyaviy (portfel) va real (ishlab chiqarish) investitsiyaga boʻlinadi.
Moliyaviy (portfel) investitsiya — aksiya, obligatsiya va b. qimmatli qogʻozlarni sotib olishga qoʻyiladigan investitsiya
Ikkilamchi resurslar— dastlabki toʻliq foydalanish (eskirish)dan soʻng ishlab chiqarishda asosiy xom- ashyo tarzida qayta ishlatilishi mumkin boʻlgan materiallar va buyumlar, ishlab chiqarish va maishiy isteʼmol chiqindilari.
Iqtisodiy va ikkilamchi resurslar
Iqtisodiy resurslar - ehtiyojlarni qondirish maqsadida ishlab chiqarish uchun ishlatiladi.y’ani dastlabki mehnat ta’siridan o’tgan, biroq hali tayyor mahsulotga aylanmagan xom ashyolardir.