мавзу. Самарали бозор сари тадбиркорлик фаолиятини тартибга солиш назарияси 2

7-МАВЗУ. САМАРАЛИ БОЗОР САРИ
1

• Тадбиркорлик фаолиятини тартибга солиш назарияси

2

• Антимонопол сиёсатнинг иқтисодий асослари

3

• Рақобат муҳитини ривожлантириш амалиёти

РЕЖА:
«Бозорлар – иқтисодий фаолиятни ташкил этишнинг ажобий усулидир, аммо улар ёш болалар каби доимий назоратга мухтож.»

• Дэвид Вессел - америкалик журналист ва ёзувчи.

Иқтсодиётни давлат томонидан тартибга солиш усуллари
Иқтисодий тартибга солиш – нархни белгилаш, тармоққа кириш ва ундан чиқишни назорат қилиш, хизмат кўрсатиш меъёрларини белгилаш
Ижтимоий тартибга солиш – атроф-муҳитни, истеъмолчилар соғлиғи ва ҳаёт хавфсизлигини ҳимоя қилишга қаратилган давлат бошқаруви.
Иқтсодиётни давлат томонидан тартибга солиш – бу тадбиркорларнинг ишлаб чиқариш ва нарх белгилаш жараёни бўйича қарорларига таъсир кўрсатиш учун қонунлар қабул қилиш ва бозор дастакларидан фойдаланиш.

Давлат томонидан бозорни тартибга солиш сабаблари:

Бозорни беқарор ривожланишини чеклаш – иқтисодий тебранишларни қисқартириш
Ахборот соҳасидаги камчиликларни бартараф қилиш
Салбий ташқи самарани йўқ қилиш

Давлат иқтисодий интервенцияси ва манфаатдор гуруҳлрни шаклланиши

Давлатнинг бозорни тартибга солиш функцияси миллий иқтисодиётни барқарор ривожланишида катта аҳамият касб этади.

Аммо бундай интервенция айрим тадбиркорларнинг давлат ҳимоясига олинишига олиб келади. Тармоққа киришнинг назорат қилиниши эса тармоқнинг монополлашувига олиб келиши мумкин. Бу ҳолат лоббиларни ривожланишига ва миллий иқтисодиёт самарадорлигини пасайишига олиб келади.

Табиий монополияни давлат томонидан тартибга солиш хусусиятлари

Ишлаб чиқаришнинг концентрациялашуви ва тармоқда ягона фирма фаолият кўрсатиши ишлаб чиқаришнинг энг самарали усули бўлган шароитда давлат томонидан табиий монополия ташкил этилади.